Ziarnołusk rdzawoboczny
| Saltator orenocensis[1] | |||
| Lafresnaye, 1846 | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ziarnołusk rdzawoboczny | ||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ziarnołusk rdzawoboczny[3][4] (Saltator orenocensis) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący w północnej Ameryce Południowej. Wyróżnia się dwa podgatunki[1][5]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku – na podstawie holotypu, pochodzącego z ujścia Orinoko w Wenezueli – dokonał francuski przyrodnik Frédéric de Lafresnaye w 1846 roku, nadając mu nazwę Saltator Orenocensis[6]. Obecnie wyróżnia się dwa podgatunki[7][5].
- S. o. rufescens Lafresnaye, 1846
- S. o. orenocensis Todd, 1912
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Niewielki ptak o średnim, grubym, silnym i zaokrąglonym dziobie, górna szczęka czarna, dolna ciemnoszarego koloru z ołowianymi przebarwieniami. Szczyt głowy matowoszary z lekkim czarnym odcieniem, pokrywy uszne, policzki, bok szyi i kantarek czarne. U nasady dolnej żuchwy niewielkie białe lusterko. Podbródek, gardło, pierś górna biała. Boki i brzuch przechodzą z białawego w rudopomarańczowy. Kark, płaszcz i kuper łupkowoszare. Sterówki matowoczarne. Lotki matowe czarniawe z szerokimi szarymi krawędziami. Nogi czarniawe. Obie płci są ubarwione jednakowo. Podgatunek S. o. rufescens charakteryzuje się pomarańczowo-rudą piersią, brzuchem i bokami. Długość ciała 18,5–19 cm, masa ciała średnio 33,7 g[5].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ziarnołusk rdzawoboczny występuje na terenach położonych do wysokości 600 m n.p.m.[2][8] Poszczególne podgatunki występują:
- S. o. rufescens – w północno-wschodniej Kolumbii i w zachodniej Wenezueli (na północy i południowym wschodzie stanu Zulia na wschód po północną część stanu Lara i środkową część stanu Falcón)[9],
- S. o. orenocensis – w północno-wschodniej Kolumbii (w departamentach Arauca i północnej części Vichada) oraz we wschodniej Wenezueli, na wschód od podnóża Andów do południowych brzegów Orinoko (m.in. w stanach Cojedes, Apure, Monagas, Sucre, północna część Bolívar, Delta Amacuro)[5].
Jest gatunkiem osiadłym[5][8].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego habitatem są suche lasy liściaste i zarośla, gęsto porośnięte krzewami i drzewami obszary podmiejskie, roślinność wzdłuż okresowych strumieni na obszarach suchych, a także obrzeża lasów galeriowych. Żywi się głównie roślinami m.in. owocami przepękli ogórkowatej czy Annona jahnii oraz ziarnami. Sporą część pożywienia stanowią także części liści. W niewoli żywi się także papają i guawą. Żeruje głównie w wysokich piętrach lasów w parach lub po trzy osobniki. Zazwyczaj nie łączy się w stada z innymi gatunkami ptaków[5].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Według autorów hasła w Birds of the World istnieje bardzo niewiele danych dotyczących zachowań lęgowych i rozmnażania ziarnołuska rdzawobocznego. Buduje on gniazda w kształcie luźnego trawiastego kielicha, umieszczone w trzcinach lub krzakach na wysokości od 2 do 5 m. W jednym lęgu zazwyczaj 2 jaja zielonkawo-niebieskie z czarnymi liniami i plamkami przy szerszym końcu[9][5].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnołusk rdzawoboczny jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2004 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity. Trend liczebności populacji nie jest znany[2][10]. Zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 0,66 mln km²[8].
BirdLife International wymienia 16 ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje. Są to m.in.: w Kolumbii Park Narodowy Macuira, Ciénaga Grande de Santa Marta, a w Wenezueli Park Narodowy Aguaro-Guariquito, Park Narodowy Mohima, Park Narodowy Médanos de Coro, Reserva de Fauna Silvestre Esteros de Camaguán[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Saltator orenocensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Saltator orenocensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saltatorinae Bonaparte, 1853 – ziarnołuski – Saltators (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-07].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 380, 1999.
- ↑ a b c d e f g D. Brewer: Orinocan Saltator Saltator orenocensis, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-07]. (ang.).
- ↑ Denis Lepage: Orinocan Saltator Saltator orenocensis Lafresnaye, 1846 – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-10-07]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-06]. (ang.).
- ↑ a b c d Orinocan Saltator Saltator orenocensis, Data table and detailed info. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-06]. (ang.).
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 416–417. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ Orinocan Saltator Saltator orenocensis. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-06]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].