Zofia Jagiellonka (1522–1575)
| |
| księżna brunszwicka | |
| Okres |
od 1556 |
|---|---|
| Jako żona | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
kościół Błogosławionej Marii Dziewicy w Wolfenbüttel |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
Zofia Jagiellonka (ur. 13 lipca 1522 w Krakowie, zm. 28 maja 1575 w Schöningen) – królewna polska i księżniczka litewska, księżna brunszwicka, córka Zygmunta I Starego i jego drugiej żony Bony Sforzy.
Urodziła się około godziny 22 w niedzielę 13 lipca 1522 jako trzecie dziecko pary królewskiej. Wychowywana na Wawelu wraz z młodszymi siostrami Anną i Katarzyną. Po 1548 wskutek konfliktu matki z Zygmuntem Augustem zamieszkała z Boną i siostrami na Mazowszu. Z trzech młodszych córek Zygmunta Starego uchodziła za najmądrzejszą. Między 22 a 25 lutego 1556 roku poślubiła Henryka II, księcia brunszwickiego. Małżeństwo to okazało się bezdzietne. Owdowiała 11 czerwca 1568 roku. Po śmierci męża usunęła się do swoich dóbr oprawnych w Schöningen. Krótko później popadła w spór ze swoim pasierbem Juliuszem; konflikt, który dotyczył zakresu władzy książęcej w Schöningen, zakończył się 17 stycznia 1572 roku podpisaniem ugody. Juliusz jednak nie dotrzymał warunków porozumienia i w 1573 roku Zofia musiała zwrócić się o pomoc do cesarza Maksymiliana II. Po śmierci brata króla Zygmunta II Augusta doradzała listownie swej siostrze Annie w sprawach politycznych.
Wiosną 1570 roku przeszła na luteranizm i stała się jedyną luteranką w dynastii Jagiellonów.
Została pochowana w kościele Błogosławionej Marii Dziewicy w Wolfenbüttel.
Bibliografia
- Małgorzata Duczmal, Jagiellonowie. Leksykon biograficzny, Kraków - Poznań 1996, s. 509-520.
Literatura dodatkowa
- Andrea Lilienthal, Die Fürstin und die Macht: welfische Herzoginnen im 16. Jahrhundert: Elisabeth, Sidonia, Sophia. Hannover 2007.
- Jan Pirożyński, Die Herzogin Sophie von Braunschweig-Wolfenbüttel aus dem Hause der Jagiellonen (1522-1575) und ihre Bibliothek. Ein Beitrag zur Geschichte der deutsch-polnischen Kulturbeziehungen in der Renaissancezeit. Wiesbaden 1992.
- Jan Pirożyński, Der internationale Korrespondentenkreis der Herzogin Sophie aus dem Hause der Jagiellonen (1522-1575). Ein Beitrag zur kulturellen Vermittlung einer polnischen Prinzessin. Popp, Dietmar; Suckale, Robert [Hrsg.]: Die Jagiellonen. Kunst und Kultur einer europäischen Dynastie an der Wende zur Neuzeit. Nürnberg 2002.
- Jan Pirożyński, Die Rolle der Herzogin Sophie von Braunschweig-Wolfenbüttel aus dem Hause der Jagiellonen angesichts der Habsburgischen Kandidatur für den polnischen Thron während des ersten Interregnums in Polen (1572-1574). Studia Austro Polonica (1996) 5, S. 59-80.
- Aleksander Przeździerecki, Jagiellonki polskie w XVI. wieku, t. I-V, Kraków 1880.
- Maria Bogucka, Bona Sforza PIW 1989