Zygmunt Łabędzki
 pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 maja 1919 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 października 2016 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
                      
| |
Zygmunt Łabędzki ps. „Łoś” (ur. 2 maja 1919[1] w Tesłuhowie, zm. 21 października 2016 w Warszawie[2]) – polski uczestnik II wojny światowej, pułkownik Wojska Polskiego w stanie spoczynku, działacz kombatancki[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie Michał i Józefy z d. Szczepańskiej[3]. Po egzaminie maturalnym (1938) wysłany na przeszkolenie do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie[3]. Uczestnik polskiej wojny obronnej września 1939, potem w strukturach Służby Zwycięstwu Polski, a następnie ZWZ i AK[3]. Ukończył kurs dywersji (Kedyw)[1] i miał brać udział w akcjach dywersyjnych[w jakich konkretnie?].
W 1942, w stopniu podchorążego członek dowództwa oddziału AK Stanisława Łokuciewskiego ps. „Mały”[4].
Od 2 września 1944[3] był żołnierzem 1 Armii Wojska Polskiego, z którą dotarł do Berlina. Od 30 grudnia 1944 mianowany dowódcą kompanii sztabowej DOW Lublin, następnie oficerem łącznikowym sztabu 1 Armii WP[3]. W 1948, był współzałożycielem Koła Łowieckiego nr 1 Hubertus w Opolu[5][6], a w 1954 został pierwszym dowódcą Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego[7][8]. Absolwent wydziału samochodowo-ciągnikowego i maszyn rolniczych Politechniki Warszawskiej[9].
Działacz kombatancki, między innymi członek Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych działającej przy Szefie Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, prezes Stowarzyszenia Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari[1][9].
Rzekoma akcja przeciwko oddziałom SS[edytuj | edytuj kod]
Został odznaczony [w którym roku?][a] srebrnym Krzyżem Virtuti Militari – według własnych słów – za akcję przeprowadzoną w lipcu 1944, podczas której miał dowodzić 70-osobowym oddziałem, który dokonał rozbicia 800-osobowej kolumny SS i żandarmerii niemieckiej pod Urzędowem koło Lublina. Spośród Niemców 200 miało zostać zabitych, 250 rannych, a 350 trafiło do niewoli, poległ zaś 1 partyzant[10].
W rzeczywistości takie zdarzenie nie miało miejsca. W dniu 24 lipca 1944 do miejscowości wjechał tabor kilkudziesięciu wozów konnych, na których znajdowali się nieumundurowani Ukraińcy, eskortowani przez 20-30 osobowy konny oddział „własowców”. Gdy tabor zaatakowali partyzanci, uzbrojona eskorta zbiegła z pola walki, reszta w taborach pozostała. Zginęło około 10 Ukraińców, a około 180 wzięto do niewoli[11]. Nie wiadomo, czy Łabędzki brał udział w tej walce.
Domniemane represje[edytuj | edytuj kod]
Według życiorysu opublikowanego w 2008 roku w "Zeszytach Historycznych" Stowarzyszenia Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari (którego Łabędzki był współzałożycielem i wieloletnim wiceprezesem, a od 2011 r. prezesem[12]), po kampanii wrześniowej 1939 dostał się do niewoli sowieckiej, skąd uciekł[3], w 1942 był aresztowany i więziony przez 3 miesiące przez gestapo w Hrubieszowie, po czym został wykupiony z więzienia[3].
Z kolei po wojnie, w listopadzie 1945 miał zostać zwolniony z wojska w wyniku tzw. „czystki” byłych żołnierzy AK[3], a w latach 1953-54 podobno był aresztowany, więziony i przesłuchiwany przez 9 miesięcy (choć w tym samym 1954 roku Łabędzki został pierwszym dowódcą Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego).
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[13][9]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[13][9]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[13][9]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[9] (trzykrotnie)[13]
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami[13][9]
- Złoty Krzyż Zasługi[13][9]
- Krzyż Partyzancki[13][9]
- Krzyż Armii Krajowej[13][9]
- Medal za Warszawę 1939–1945[13][9]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945[13]
- Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”[13][9]
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk[13][9]
- Medal „Za udział w walkach o Berlin”[13][9]
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”[13]
- Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”[13][9]
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”[13][9]
- Medal „Pro Memoria”[13][9]
- Medal „Pro Patria” (2012)[14]
- Odznaka za Rany i Kontuzje (dwukrotnie)[13]
- Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”[13]
- Odznaka Grunwaldzka[13]
- Złoty Medal Zasługi Łowieckiej (PZŁ)[13]
- Srebrny Medal Zasługi Łowieckiej (PZŁ)[13]
- „Honorowy Żeton Zasługi” – Złom (PZŁ)[6]
- Medal Św. Huberta (PZŁ)[6]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wg artykułu "Uroczystość przy Pomniku Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej" opublikowanego 27 lipca 2016 r. na portalu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej: "Uhonorowani zostali: Danuta Gałkowa VM, Wacław Sikorski „Bocian” VM i Zygmunt Łabędzki „Łoś”, przewodniczący Klubu Kawalerów Virtuti Militari".
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Zmarł Kawaler Virtuti Militari płk Zygmunt Łabędzki "Łoś". dzieje.pl. [dostęp 2016-10-22]. (pol.).
- ↑ Zmarł płk Zygmunt ŁABĘDZKI, Kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. wceo.com.pl. [dostęp 2016-10-23]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Szostak 2008 ↓, s. 106.
- ↑ Militis.pl Armia Krajowa w obwodzie Janów Lubelski – Kraśnik w latach 1939-44.. militis.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-21)].
- ↑ Ogłoszenia władz administracyjnych (M.P. z 1948 r. Nr 40, poz. 171)
- ↑ a b c Koło Łowieckie Nr 1 Hubertus w Opolu. zopzl-opole.pl. [dostęp 2017-09-02].
- ↑ Strona Batalionu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego Żołnierskie spotkanie międzypokoleniowe (arch.)
- ↑ Uroczystości 10-cio lecia powstania Batalionu Reprezentacyjnego WP i obchody Święta Batalionu
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Szostak 2008 ↓, s. 108.
- ↑ Polska Zbrojna Order Virtuti Militari dla żołnierzy służących na misjach?
- ↑ Strona Urzędu Gminy Urzędów Plan "Burza".. [dostęp 2016-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-06)].
- ↑ Pożegnaliśmy płk. Zygmunta Łabędzkiego.... towarzyszenie Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2016-11-03. [dostęp 2020-07-06]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Święto "Błękitnej Armii" i flagi amerykańskie dla weteranów II wojny światowej
- ↑ Gości nas Pałac na Wodzie. [w:] Kombatant nr 1 (253)/2012 [on-line]. kombatanci.gov.pl. [dostęp 2017-09-02].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Szostak: Zeszyty Historyczne – Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari w kraju i na obczyźnie, część II – Wojenne i powojenne losy Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari (noty biograficzne). Warszawa: Stowarzyszenie–Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2008. ISSN 1895–9482.
- Mistyfikatorzy
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Krzyżem Armii Krajowej
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Krzyżem Partyzanckim
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari
- Odznaczeni Medalem Pro Memoria
- Odznaczeni Medalem Pro Patria
- Odznaczeni Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Odznaczeni Medalem „Za udział w walkach o Berlin”
- Odznaczeni medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”
- Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945
- Odznaczeni Medalem Zasługi Łowieckiej
- Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaczeni Odznaką Grunwaldzką
- Odznaczeni odznaką pamiątkową Akcji „Burza”
- Odznaczeni Odznaką za Rany i Kontuzje
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Odznaczeni Złotym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Urodzeni w 1919
- Zmarli w 2016
- Żołnierze Armii Krajowej
- Żołnierze ludowego Wojska Polskiego – uczestnicy walk na froncie wschodnim
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (trzykrotnie)