Kościół San Teodoro w Pawii: Różnice pomiędzy wersjami
45°10′59″N 9°09′05″E/45,183056 9,151389| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Braniewiak (dyskusja | edycje) drobne |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 78: | Linia 78: | ||
== Architektura == |
== Architektura == |
||
Kościół jest położony w południowo-zachodnim narożniku miasta, na pochyłym terenie, opadającym w kierunku rzeki [[Ticino]]{{r|LBC}}. Został zbudowany jako [[nawa|trzynawowa]], [[przęsło|trzyprzęsłowa]] [[bazylika]] z trzema [[apsyda (architektura)|apsydami]]{{r|WebDiocesi}}, z których środkowa jest dłuższa od bocznych. |
Kościół jest położony w południowo-zachodnim narożniku miasta, na pochyłym terenie, opadającym w kierunku rzeki [[Ticino]]{{r|LBC}}. Został zbudowany jako [[nawa|trzynawowa]], [[przęsło|trzyprzęsłowa]] [[bazylika]] z trzema [[apsyda (architektura)|apsydami]]{{r|WebDiocesi}}, z których środkowa jest dłuższa od bocznych. Nawy zostały przekryte [[sklepienie krzyżowe|sklepieniami krzyżowymi]] wspartymi na [[filar]]ach typu romańskiego. Przecina je tzw. fałszywy [[transept]], widoczny na zewnątrz jako konstrukcja wyższa od nich, natomiast w rzucie poziomym wychodząca tylko nieznacznie poza obrys ścian. Taki typ transeptu został przypuszczalnie zaczerpnięty z kościołów [[Bazylika San Pietro in Ciel d’Oro|San Pietro in Ciel d’Oro]] i [[Bazylika Santa Maria del Popolo|Santa Maria del Popolo]]. Transept wewnątrz przekrywa [[sklepienie kolebkowe]]{{r|LBC}}. Na [[skrzyżowanie naw|skrzyżowaniu naw]] wznosi się ośmioboczne tyburium zwieńczone [[latarnia (architektura)|latarnią]], której ściany przepruto [[biforium|biforiami]]. Do południowego boku świątyni przylega [[kampanila]] oraz [[zakrystia]]{{r|WebDiocesi}}. Charakterystyczna, dwuspadowa [[fasada]], podzielona pionowo na trzy części [[pilaster|pilastrami]] i zwieńczona [[loggia|loggią]], jest jednym z przykładów bogactwa sztuki romańskiej w Pawii w XII wieku{{r|TCI}}. Jej dzisiejszy wygląd jest efektem XX-wiecznej [[restauracja (architektura)|restauracji]]{{r|WebDiocesi}}. Nad [[portal]]em, zwieńczonym półkolistym [[tympanon]]em, znajduje się centralne [[triforium]], flankowane dwoma [[biforium|biforiami]], a powyżej nich – okno środkowe w kształcie [[krzyż grecki|krzyża greckiego]], flankowane dwoma [[oculus]]ami{{r|Pavia Tour}}. |
||
== Wnętrze == |
== Wnętrze == |
||
| Linia 85: | Linia 85: | ||
=== Wystrój wnętrza === |
=== Wystrój wnętrza === |
||
W posadzce w pierwszym przęśle prawej nawy, podczas prac wykonanych w 1998 roku w trakcie instalacji systemu ogrzewania, odkryto fragment mozaiki, przedstawiającej sceny otoczone motywami dekoracyjnymi i ikonograficznymi typowymi dla sztuki romańskiej. Malowidła na filarach nawy głównej noszą ślady dymu, pochodzącego od świec, umieszczonych przypuszczalnie na niewielkich, drewnianych ołtarzach, przymocowanych do pilastrów{{r|WebDiocesi}}. Z fresków zdobiących wnętrze najbardziej znany jest, widoczny w lewej nawie, ''Widok Pavii'' pędzla [[Bernardino Lanzani|Bernardina Lanzaniego]] z 1522 roku, przedstawiający miasto podczas wojny między Hiszpanami a Francuzami. Po prawej stronie prezbiterium znajduje się cykl fresków z 1514 roku, zrealizowany przez malarza, zbliżonego warsztatowo do [[Bramantino|Bramantina]], przedstawiający sceny z życia św. Agnieszki, natomiast po przeciwnej stronie – również XVI-wieczny, cykl scen z życia św. Syrusa. W prawej nawie znajduje się [[tryptyk]] ''Wniebowstąpienie'', pędzla Bernardina Lanzaniego z 1513 roku. Filary naw bocznych oraz fasadę krypty zdobią freski wotywne z XII-XIII wieku z widocznymi wpływami bizantyńskimi{{r|TCI}}. |
W posadzce w pierwszym przęśle prawej nawy, podczas prac wykonanych w 1998 roku w trakcie instalacji systemu ogrzewania, odkryto fragment mozaiki, przedstawiającej sceny otoczone motywami dekoracyjnymi i ikonograficznymi typowymi dla sztuki romańskiej{{r|WebDiocesi}}. Widoczny jest tam mężczyzna z nagim torsem, satyr, chrześcijanin uzbrojony w tarczę i miecz, walczący z lwem oraz kilka ozdobnych [[meander (ornament)|meandrów]]{{r|Guide}}. Malowidła na filarach nawy głównej noszą ślady dymu, pochodzącego od świec, umieszczonych przypuszczalnie na niewielkich, drewnianych ołtarzach, przymocowanych do pilastrów{{r|WebDiocesi}}. Z fresków zdobiących wnętrze najbardziej znany jest, widoczny w lewej nawie, ''Widok Pavii'' pędzla [[Bernardino Lanzani|Bernardina Lanzaniego]] z 1522 roku, przedstawiający miasto podczas wojny między Hiszpanami a Francuzami{{r|TCI}}. Fresk ten jest najstarszym widokiem Pawii{{r|Guide}}. Po prawej stronie prezbiterium znajduje się cykl fresków z 1514 roku, zrealizowany przez malarza, zbliżonego warsztatowo do [[Bramantino|Bramantina]], przedstawiający sceny z życia św. Agnieszki, natomiast po przeciwnej stronie – również XVI-wieczny, cykl scen z życia św. Syrusa. W prawej nawie znajduje się [[tryptyk]] ''Wniebowstąpienie'', pędzla Bernardina Lanzaniego z 1513 roku. Filary naw bocznych oraz fasadę krypty zdobią freski wotywne z XII-XIII wieku z widocznymi wpływami bizantyńskimi{{r|TCI}}. |
||
=== Krypta === |
=== Krypta === |
||
Znajdująca się pod prezbiterium [[krypta]] ma [[sklepienie krzyżowe]]{{r|TCI}}. [[Kolumna (architektura)| |
Znajdująca się pod prezbiterium [[krypta]] ma [[sklepienie krzyżowe]]{{r|TCI}}. [[Kolumna (architektura)|Kolumny]] dzielą ją na siedem niewielkich naw. Kolumny i ich [[kapitel]]e pokrywają wzory geometryczne lub motywy roślinne i zwierzęce, charakterystyczne dla sztuki romańskiej. Na lewej ścianie znajduje się tablica z 1524 roku, wykonana dla upamiętnienia Giovanniego Luchino Cortiego i wspieranych przez niego prac konserwatorskich. W krypcie znajduje się wykonany z [[piaskowiec|piaskowca]] grobowiec, udekorowany żłobionymi pilastrami, [[belkowanie (architektura)|belkami]] pokrytymi [[kimation]]em z motywami muszli oraz [[inskrypcja|inskrypcją]], flankowaną dwoma [[geniusz (mitologia)|geniuszami]]{{r|Pavia Tour}}. |
||
== Uwagi == |
== Uwagi == |
||
| Linia 99: | Linia 99: | ||
<ref name="Pavia Tour">{{Cytuj stronę|url= http://www.paviatour.it/en/2015/03/san-teodoro-pavia/|tytuł = San Teodoro |autor= Pavia Tour |opublikowany = www.paviatour.it |język= en|data dostępu=2018-05-07}}</ref> |
<ref name="Pavia Tour">{{Cytuj stronę|url= http://www.paviatour.it/en/2015/03/san-teodoro-pavia/|tytuł = San Teodoro |autor= Pavia Tour |opublikowany = www.paviatour.it |język= en|data dostępu=2018-05-07}}</ref> |
||
<ref name="WebDiocesi">{{Cytuj stronę|url= http://www.webdiocesi.chiesacattolica.it/cci_new/s2magazine/index1.jsp?idTable=-1&idUfficio=22938|tytuł = San Teodoro |autor= WebDiocesi|opublikowany = www.webdiocesi.chiesacattolica.it |język= it|data dostępu=2018-05-07}}</ref> |
<ref name="WebDiocesi">{{Cytuj stronę|url= http://www.webdiocesi.chiesacattolica.it/cci_new/s2magazine/index1.jsp?idTable=-1&idUfficio=22938|tytuł = San Teodoro |autor= WebDiocesi|opublikowany = www.webdiocesi.chiesacattolica.it |język= it|data dostępu=2018-05-07}}</ref> |
||
<ref name="Guide">{{Cytuj stronę|url= http://guide.travelitalia.com/it/guide/pavia/basilica-di-san-teodoro/|tytuł = Basilica di San Teodoro |autor= Guide Italia |opublikowany = guide.travelitalia.com |język= it|data dostępu=2018-05-09}}</ref> |
|||
}} |
}} |
||
Wersja z 12:11, 9 maj 2018
| kościół parafialny | |||||||||||||||||
 Widok kościoła od strony placu San Teodoro | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
Chiesa di San Teodoro, | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
20 maja | ||||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||
| Relikwie |
św. Teodora z Pawii | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Lombardii  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||
| 45°10′59″N 9°09′05″E/45,183056 9,151389
| |||||||||||||||||
Kościół San Teodoro – rzymskokatolicki kościół w Pawii, dedykowany św. Teodorowi z Pawii. Jest kościołem parafialnym parafii San Teodoro. Administracyjnie należy do diecezji Pawii[1].
Jest miejscem przechowywania relikwii św. Teodora z Pawii.
Historia
Pierwotny kościół
Na miejscu obecnej świątyni znajdował się pierwotnie kościół pod wezwaniem św. Agnieszki (Sant’Agnese). Został on założony przypuszczalnie w połowie VIII wieku i związany był z działalnością Teodora, biskupa Pawii w latach 742–753, pochowanego po śmierci w jego murach. Na temat tej świątyni nic bliższego nie wiadomo[2].
Obecny kościół
Obecny kościół w stylu romańskim został zbudowany w drugiej połowie XII wieku na miejscu kościoła Sant’Agnese. Jego wzniesienie było przypuszczalnie podyktowane potrzebą zachowania w w nim szczątków św. Teodora[3]. Szczątki świętego zostały przeniesione prawdopodobnie z kościoła San Giovanni in Borgo i złożone w dedykowanej mu krypcie, zrealizowanej podczas budowy nowego kościoła. W połowie XVI wieku zbudowano kampanilę i latarnię nad tyburium[a]. Wewnątrz dodano poprzeczne łuki wzmacniające sklepienia, które uległy odkształceniu ze względu na nierówność podtrzymujących je elementów. Pod koniec XVII wieku wnętrze przebudowano w stylu barokowym prezbiterium, a na początku XVIII wieku przeprowadzono prace wzmacniające konstrukcję krypty. W latach 1887 i 1909 wykonano prace mające na celu usunięcie XV–XVII-wiecznych naleciałości i przywrócenie przypuszczalnego, pierwotnego stanu obiektu[4].
Architektura
Kościół jest położony w południowo-zachodnim narożniku miasta, na pochyłym terenie, opadającym w kierunku rzeki Ticino[2]. Został zbudowany jako trzynawowa, trzyprzęsłowa bazylika z trzema apsydami[4], z których środkowa jest dłuższa od bocznych. Nawy zostały przekryte sklepieniami krzyżowymi wspartymi na filarach typu romańskiego. Przecina je tzw. fałszywy transept, widoczny na zewnątrz jako konstrukcja wyższa od nich, natomiast w rzucie poziomym wychodząca tylko nieznacznie poza obrys ścian. Taki typ transeptu został przypuszczalnie zaczerpnięty z kościołów San Pietro in Ciel d’Oro i Santa Maria del Popolo. Transept wewnątrz przekrywa sklepienie kolebkowe[2]. Na skrzyżowaniu naw wznosi się ośmioboczne tyburium zwieńczone latarnią, której ściany przepruto biforiami. Do południowego boku świątyni przylega kampanila oraz zakrystia[4]. Charakterystyczna, dwuspadowa fasada, podzielona pionowo na trzy części pilastrami i zwieńczona loggią, jest jednym z przykładów bogactwa sztuki romańskiej w Pawii w XII wieku[5]. Jej dzisiejszy wygląd jest efektem XX-wiecznej restauracji[4]. Nad portalem, zwieńczonym półkolistym tympanonem, znajduje się centralne triforium, flankowane dwoma biforiami, a powyżej nich – okno środkowe w kształcie krzyża greckiego, flankowane dwoma oculusami[3].
Wnętrze
Prezbiterium
Prezbiterium jest podwyższone w stosunku do nawy. Jego obecny wygląd jest efektem prac restauracyjnych z 1903 roku. Na neoklasycystycznym ołtarzu głównym, zrealizowanym w ciągu trzech pierwszych dekad XIX wieku, znajdują się dwa boczne medaliony ukazujące świętych biskupów: Syrusa i Epifaniusza. Po obu stronach mensy ołtarzowej umieszczono dwa obrazy ze scenami z życia świętego Teodora, przypisywane Mistrzowi Scen Świętej Agnieszki. Na sklepieniu apsydy widnieje, namalowana w 1924 przez Antonia Villę z Pawii, Trójca Święta w otoczeniu biskupów i świętych. Wśród tych ostatnich znajduje się św. Teodor z modelem kościoła[3]. Po lewej stronie prezbiterium stoi, datowana na XIII–XIV wiek, marmurowa rzeźba św. Teodora z modelem miasta[5].
Wystrój wnętrza
W posadzce w pierwszym przęśle prawej nawy, podczas prac wykonanych w 1998 roku w trakcie instalacji systemu ogrzewania, odkryto fragment mozaiki, przedstawiającej sceny otoczone motywami dekoracyjnymi i ikonograficznymi typowymi dla sztuki romańskiej[4]. Widoczny jest tam mężczyzna z nagim torsem, satyr, chrześcijanin uzbrojony w tarczę i miecz, walczący z lwem oraz kilka ozdobnych meandrów[6]. Malowidła na filarach nawy głównej noszą ślady dymu, pochodzącego od świec, umieszczonych przypuszczalnie na niewielkich, drewnianych ołtarzach, przymocowanych do pilastrów[4]. Z fresków zdobiących wnętrze najbardziej znany jest, widoczny w lewej nawie, Widok Pavii pędzla Bernardina Lanzaniego z 1522 roku, przedstawiający miasto podczas wojny między Hiszpanami a Francuzami[5]. Fresk ten jest najstarszym widokiem Pawii[6]. Po prawej stronie prezbiterium znajduje się cykl fresków z 1514 roku, zrealizowany przez malarza, zbliżonego warsztatowo do Bramantina, przedstawiający sceny z życia św. Agnieszki, natomiast po przeciwnej stronie – również XVI-wieczny, cykl scen z życia św. Syrusa. W prawej nawie znajduje się tryptyk Wniebowstąpienie, pędzla Bernardina Lanzaniego z 1513 roku. Filary naw bocznych oraz fasadę krypty zdobią freski wotywne z XII-XIII wieku z widocznymi wpływami bizantyńskimi[5].
Krypta
Znajdująca się pod prezbiterium krypta ma sklepienie krzyżowe[5]. Kolumny dzielą ją na siedem niewielkich naw. Kolumny i ich kapitele pokrywają wzory geometryczne lub motywy roślinne i zwierzęce, charakterystyczne dla sztuki romańskiej. Na lewej ścianie znajduje się tablica z 1524 roku, wykonana dla upamiętnienia Giovanniego Luchino Cortiego i wspieranych przez niego prac konserwatorskich. W krypcie znajduje się wykonany z piaskowca grobowiec, udekorowany żłobionymi pilastrami, belkami pokrytymi kimationem z motywami muszli oraz inskrypcją, flankowaną dwoma geniuszami[3].
Uwagi
Przypisy
- ↑ Parrocchia San Teodoro: Parrocchia di San Teodoro. www.parrocchiemap.it. [dostęp 2018-05-07]. (wł.).
- ↑ a b c Lombardia Beni Culturali: Chiesa di S. Teodoro - complesso. www.lombardiabeniculturali.it. [dostęp 2018-05-07]. (wł.).
- ↑ a b c d Pavia Tour: San Teodoro. www.paviatour.it. [dostęp 2018-05-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e f WebDiocesi: San Teodoro. www.webdiocesi.chiesacattolica.it. [dostęp 2018-05-07]. (wł.).
- ↑ a b c d e Touring Club Italiano: S. Teodoro. www.touringclub.it. [dostęp 2018-05-07]. (wł.).
- ↑ a b Guide Italia: Basilica di San Teodoro. guide.travelitalia.com. [dostęp 2018-05-09]. (wł.).