Aemilius Papinianus

Papinian

Aemilius Papinianus

Data urodzenia	142
Data i miejsce śmierci	212 Palatyn
Przyczyna śmierci	ścięcie toporem
Zawód, zajęcie	jurysta, prefekt pretorianów

Papinian, Aemilius Papinianus (ur. 142, zm. 212) – rzymski jurysta, symbol prawości i niezłomności zasad. Zwany księciem jurystów.

Życiorys

Co do swego pochodzenia, dość powszechnie uznawany za Syryjczyka. Był uczniem Kwintusa Cerwidiusza Scewoli. Uchodził za jednego z najwybitniejszych prawników i teoretyków prawa rzymskiego. Służył jako doradca na dworze cesarza Septymiusza Sewera. W roku 205 został mianowany prefektem pretorianów. Po śmierci Septymiusza Sewera Papinian usiłował doprowadzić do zgody pomiędzy synami cesarza Karakallą i Getą. Jego wysiłki jednak nie powiodły się. W 212 roku Geta został zamordowany przez swojego brata. Papinian zmarł parę tygodni później ścięty toporem na Palatynie.

Uważa się, iż został skazany za śmierć za to, że nie chciał usprawiedliwić nowego cesarza przed senatem i ludem rzymskim z dokonanego bratobójstwa. Według tradycji, kiedy Karakalla zażądał od niego, by przeprowadził wywód prawniczy uzasadniający śmierć Gety, Papinian odpowiedział: morderstwa nie da się tak łatwo usprawiedliwić, jak łatwo go dokonać oraz czym innym jest mord, czym innym — oskarżenie niewinnie zabitego.

Do najważniejszych jego dzieł prawniczych należy 37 ksiąg Quaestiones (wyjaśnienia problemów prawnych) i 19 ksiąg Responsa (opinie prawne).

Zaliczony do 5 największych prawników w ustawie o cytowaniu autorytetów w sądzie z 426, przy czym w razie równości jego pogląd był decydujący.

Bibliografia

• R. Blain Andrus: Lawyer: A Brief 5,000 Years History. Chicago: American Bar Association, 2009. ISBN 978-1-60442-598-7.
• Władysław Bojarski, Wojciech Dajczak, Andrzej Sokala: Verba iuris. Reguły i kazusy prawa rzymskiego. Toruń: TNOiK Dom Organizatora, 1995. ISBN 978-83-85709-69-5.
• Kazimierz Kolańczyk: Prawo rzymskie. Wyd. 5 zmienione, zaktualizował Jan Kodrębski. Warszawa: Wolters Kluwer SA, 1997. ISBN 978-83-7334-031-2.
• Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Pryncypat. Warszawa: Iskry, 1986. ISBN 83-207-0994-6.
• Edward Lipiński: Prawo bliskowschodnie w starożytności. Wprowadzenie historyczne. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009, seria: Studia Historico-Biblica 2. ISBN 978-83-7363-917-1.
• Wiesław Litewski: Rzymskie prawo prywatne. Wyd. 5 poprawione. Warszawa: LexisNexis, 2003. ISBN 978-83-7334-127-2.
• Władysław Rozwadowski: Prawo rzymskie. Zarys wykładu z wyborem źródeł. Poznań: Ars boni et aequi, 2007. ISBN 978-83-900964-5-2.
• Witold Wołodkiewicz, Maria Zabłocka: Prawo rzymskie. Instytucje. Warszawa: C.H. Beck, 1996. ISBN 978-83-7110-303-2.