Aglomeracja rybnicko-jastrzębska
Aglomeracja rybnicko-jastrzębska[1][2][3] (też konurbacja rybnicka[4][5][6][7] lub aglomeracja rybnicka[8][9][10]) – konurbacja w zachodniej części województwa śląskiego, której obszary śródmiejskie stanowią duże miasta na prawach powiatu: Rybnik, Jastrzębie-Zdrój i Żory oraz przyległe gminy miejskie: Radlin, Rydułtowy, Wodzisław Śląski[8][9] i Pszów[9].
Koncepcje aglomeracji
[edytuj | edytuj kod]Aglomeracja według urzędu marszałkowskiego
[edytuj | edytuj kod]W 2004 Urząd Marszałkowski województwa śląskiego wskazał obszary śródmiejskie aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej, którą obejmują Jastrzębie-Zdrój, Pszów, Radlin, Rybnik, Rydułtowy, Wodzisław Śląski i Żory[11].
Wydział Planowania Strategicznego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego ocenił, że aglomeracja stanowi silny gospodarczo, kulturalnie i naukowo ośrodek węzłowy powiązany z aglomeracją ostrawską i województwem opolskim[11]. Stwierdzono, że aglomeracja rybnicko-jastrzębska wykazuje tendencje do rozwoju policentrycznego z ośrodkiem w Rybniku i do wzrostu liczby mieszkańców aglomeracji, a także do rozwoju osadnictwa w korytarzach transportowych łączących aglomerację z Czechami i aglomeracją ostrawską poprzez dawne przejście graniczne w Chałupkach[9].
| Gmina | Liczba ludności (2020-12-31[12]) [osób] | Powierzchnia (2020-01-01[13]) [km²] | Gęstość zaludnienia [osób/km²] |
|---|---|---|---|
| Jastrzębie-Zdrój | 83 477 | 85,33 | 978,2 |
| Pszów | 13 844 | 20,44 | 677,3 |
| Radlin | 17 759 | 12,53 | 1417,3 |
| Rybnik | 131 744 | 148,36 | 896 |
| Rydułtowy | 21 514 | 14,95 | 1451,5 |
| Wodzisław Śląski | 45 571 | 49,5 | 920 |
| Żory | 64 839 | 64,59 | 973 |
| Razem aglomeracja (obszar śródmiejski) |
377 480 | 395,7 | 953,95 |
| gmina Gaszowice | 9 524 | 19,54 | 479,8 |
| gmina Jejkowice | 4 078 | 7,59 | 537,3 |
| gmina Marklowice | 5 412 | 13,69 | 395,3 |
| gmina Mszana | 7 582 | 31,22 | 242,9 |
| gmina Świerklany | 12 249 | 24,02 | 506,8 |
| Razem obszar funkcjonalny (obszar śródmiejski wraz z otoczeniem) |
416 325 | 491,76 | 846,6 |
Strefa oceny jakości powietrza
[edytuj | edytuj kod]W ujęciu Prawa ochrony środowiska określono strefę, w której dokonuje się oceny jakości powietrza o nazwie 'aglomeracja rybnicko-jastrzębska' (kod strefy PL.24.02.a.03), która obejmuje 3 miasta na prawach powiatu: Jastrzębie-Zdrój, Rybnik, Żory[14][15][16], umiejscawiając tereny powiatu wodzisławskiego i raciborskiego oraz część powiatu rybnickiego w strefie 'raciborsko-wodzisławskiej'[17]. Strefa 'raciborsko-wodzisławska' liczy ok. 341 000 mieszkańców[18].
Obszar funkcjonalny
[edytuj | edytuj kod]Według urzędu marszałkowskiego
[edytuj | edytuj kod]Z aglomeracją funkcjonalnie powiązane są przyległe gminy: gm. Gaszowice, gm. Jejkowice, gm. Marklowice, gm. Mszana i gm. Świerklany oraz ośrodek regionalny Racibórz, wspomagający jej rozwój[11].
Według P. Swianiewicza oraz U. Klimskiej
[edytuj | edytuj kod]W 2005 Paweł Swianiewicz oraz Urszula Klimska wyznaczyli obszar metropolitalny aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej (z okolicznymi gminami), który w 2002 zamieszkiwało 507 tys. osób. Przy wyznaczaniu aglomeracji przeprowadzono delimitację obszarów przyległych, uwzględniając saldo migracji w latach 1998–2002, gęstość zaludnienia (w 2002), współczynnik zatrudnienia związany z natężeniem dojazdów[19].
Według projektu ESPON
[edytuj | edytuj kod]Według projektu ESPON obszar funkcjonalny aglomeracji (FUA, ang. Functional Urban Area) w 2002 zamieszkiwało 526 tys. osób[20].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Charakterystyka strefy dla potrzeb oceny jakości powietrza - GIOŚ [online], powietrze.gios.gov.pl [dostęp 2023-09-09].
- ↑ D. strefa - Aglomeracja rybnicko-jastrzębska [online], Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego [dostęp 2023-09-09].
- ↑ Szczegółowy format przekazywanych danych, zmienne [online], form.stat.gov.pl [dostęp 2023-09-09].
- ↑ Życie w konurbacjach. edus.ibrbs.pl. [dostęp 2025-02-15].
- ↑ Monika Olberek-Żyła. Perspektywy rozwoju ośrodków miejskich konurbacji rybnickiej. „Studia Miejske”. 26, s. 141–150, 2017. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. DOI: 10.25167/sm2017.026.10. (pol.).
- ↑ Franciszek Kłosowski, Sławomir Pytel, Anna Runge, Sławomir Sitek, Elżbieta Zuzańska-Żyśko, Rynek pracy w podregionie rybnickim: podręcznik „dobrych praktyk”, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 2013, s. 11, 17, 45, 86–87, 115, 129 (pol.).
- ↑ Monika Kurpanik. Tożsamość i świadomość regionalna mieszkańców konurbacji rybnickiej. „Studia Miejske”. 1, s. 273–280, 2010. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. (pol.).
- ↑ a b Projekt Strategii Rozwoju Polski do 2035 r. Załącznik 4. Opis policentrycznej sieci miast. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. s. 12. [dostęp 2025-10-21]. (pol.).
- ↑ a b c d Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego. Katowice: Urząd Marszałkowski Woj. Śląskiego, 2004-06-21, s. 17 (Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 2004 r., Nr 68, poz. 2049)
- ↑ Strategia Regionalnych Inwestycji Terytorialnych Subregionu Zachodniego Województwa Śląskiego
- ↑ a b c Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego. Katowice: Urząd Marszałkowski województwa śląskiego, 2004-06-21, s. 72 (Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 2004, Nr 68, poz. 2049)
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. ws. stref (Dz.U. z 2012 r. poz. 914)
- ↑ Strefy województwa śląskiego
- ↑ Charakterystyka strefy Aglomeracja Rybnicko-Jastrzębska. Esaprojekt Sp. z o.o.. [dostęp 2012-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-16)].
- ↑ E. Strefa raciborsko - wodzisławska. slaskie.pl. [dostęp 2015-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-12)].
- ↑ E. Strefa raciborsko - wodzisławska. slaskie.pl. [dostęp 2015-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-12)].
- ↑ Paweł Swianiewicz, Urszula Klimska. Społeczne i polityczne zróżnicowanie aglomeracji w Polsce – waniliowe centrum, mozaika przedmieść. „Prace i Studia Geograficzne”. 35, s. 50-51, 53-56, 2005. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. ISSN 0208-4589.
- ↑ ESPON project 1.4.3 Study on Urban Functions (Final Report). Luxembourg: ESPON, 2007-03, s. 93. ISBN 2-9600467-2-2.