Agnieszka zatorska
 herb księstwa zatorskiego | |
| księżniczka zatorska, dziedziczka Wadowic | |
| Jako żona |
Jana z Tworkowa |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci |
zap. 1505 |
| Miejsce spoczynku |
kościół pod wezwaniem Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach |
| Ojciec | |
| Matka |
Anna |
| Mąż |
Jan z Tworkowa |
| Dzieci |
Ernest Tworkowski |
Agnieszka zatorska (ur. między 1477 a 1480, zm. zap. 1505) – księżniczka zatorska, córka Władysława zatorskiego i Anny.
Na mocy dokumentu z 1492 została przez swych rodziców uczyniona dziedziczką Wadowic. Wyszła za mąż za właściciela ziemskiego Jana z Tworkowa. Była dobrodziejką kościoła wadowickiego, w którym została pochowana.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Dzieciństwo[edytuj | edytuj kod]
Agnieszka pochodziła z zatorskiej linii dynastii Piastów. Jej ojcem był książę zatorski Władysław, który dzielił władzę na swojej dzielnicy wraz z braćmi. Matką księżniczki była nieznanego pochodzenia Anna[1]. Agnieszka była jedynym dzieckiem pochodzącym z tego małżeństwa. Ojciec Agnieszki miał również najprawdopodobniej nieślubnego syna Włodzimierza, mnicha tynieckiego[2]. Na mocy dokumentu z 13 lipca 1492, rodzice nadali Agnieszce Wadowice jako dożywocie po swojej śmierci[3].
Małżeństwo[edytuj | edytuj kod]
Między 1491 a 21 maja 1494 Agnieszka została wydana za mąż za Jana z Tworkowa, pana na Kobierzycach, syna Andrzeja z Tworkowa i Doroty z Pozdětina i Kokor[4]. Mąż Agnieszki pochodził z bocznej linii morawskiego rodu Beneszowców i pieczętował się herbem Odrowąż[5]. Między 21 a 24 maja 1494 zapisał on małżonce majątek Kobierzyce jako wiano, które 31 maja 1496 sprzedał za jej zgodą[6]. Z małżeństwa Agnieszki i Jana Kobierzyckich pochodził syn Ernest, który od 1509 był właścicielem Raduni. Mąż Agnieszki, Jan z Tworkowa zmarł przed 7 sierpnia 1504[7].
Dalsze losy[edytuj | edytuj kod]
Po śmierci męża, latem 1505 Agnieszka procesowała się wraz z wojewodą łęczyckim Piotrem Myszkowskim o Wadowice, których dziedziczką uczynił ją dokument rodziców z 1492. Ziemie prawnie należące się Agnieszce, po śmierci jej ojca Władysława zostały uznane przez króla polskiego Jana I Olbrachta za ziemie Korony, a 23 maja 1503 oddane przez jego następcę Aleksandra Jagiellończyka Piotrowi Myszkowskiemu w dziedziczne posiadanie[3]. 7 sierpnia 1504 proces został rozstrzygnięty na korzyść wojewody łęczyckiego[8]. Jest to ostatnia wzmianka źródłowa na temat Agnieszki zatorskiej. Zmarła najprawdopodobniej w 1505 i została pochowana w kościele parafialnym pod wezwaniem Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach, którego była dobrodziejką[9]. Jedyny syn Agnieszki i Jana, Ernest z Tworkowa był dwukrotnie żonaty: z Różą Wilczek i Agnieszką Osinską. Miał dwóch synów, Jana i Bartłomieja, na których wygasł najprawdopodobniej ród Tworkowskich[10].
Genealogia[edytuj | edytuj kod]
| Wacław ur. między 1415 a 1418 zm. zap. (po 21 X) 1465 |
Małgorzata Kopczowska zm. po 1467 |
NN | NN | ||||||||||
| Władysław zm. między 28 V a 21 IX 1494 |
Anna zm. między 28 V 1494 a 1505 |
||||||||||||
| Jan z Tworkowa zm. między 31 V 1496 a 7 VIII 1504 OO między 1491 a 21 V 1494 |
Agnieszka ur. między 1477 a 1480 zm. 1505 |
||||||||
| Ernest Tworkowski ur. po 1491 zm. 1535/1536 |
|||||||||
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A. Sikorski, Uwagi do genealogii książąt zatorskich, Warszawa 1997, s. 35.
- ↑ M. L. Wójcik, Wlodimirus religiosus ordinis beati Benedicti de Tiniec iam profesus. Nieznany syn Włodka, księcia zatorskiego, Katowice 2010, ss. 199–214.
- ↑ a b K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. II, Kraków 2007, s. 664.
- ↑ K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. II, Kraków 2007, s. 68, nazywa męża Agnieszki Janem Kobierzyckim, nie podając informacji o jego pochodzeniu. Tożsamość i pochodzenie męża Piastówny ustalił dopiero A. Sikorski, Uwagi do genealogii książąt zatorskich, Warszawa 1997, ss. 36–39.
- ↑ A. Sikorski, Uwagi do genealogii książąt zatorskich, Warszawa 1997, s. 38.
- ↑ A. Sikorski, Uwagi do genealogii książąt zatorskich, Warszawa 1997, s. 37.
- ↑ A. Sikorski, Uwagi do genealogii książąt zatorskich, Warszawa 1997, s. 39.
- ↑ K. R. Prokop, Agnieszka, Kraków 1999, s. 826.
- ↑ Według rękopisu Biblioteki Jagiellońskiej, jeszcze w 1552 w kościele wadowickim znajdował się nagrobek Agnieszki, w którym podano jako rok jej zgonu 1505. Zapiskę tę uznał za wiarygodną m.in. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. II, Kraków 2007, s. 664 i K. R. Prokop, Agnieszka, Kraków 1999, s. 826.
- ↑ Losy Ernesta z Tworkowa przedstawił A. Sikorski, Uwagi do genealogii książąt zatorskich, Warszawa 1997, s. 39.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, ISBN 978-83-60448-28-1, ss. 664–665.
- Prokop K. R., Agnieszka, [w:] K. Ożóg, S. Szczur (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, ISBN 83-08-02829-2, s. 826.
- Sikorski A., Uwagi do genealogii książąt zatorskich, (w:) Kuczyński S. K. (red.) Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, t. III (XIV), Wydawnictwo DiG, Warszawa 1997, ss. 35–40.
- Wójcik M. L., Wlodimirus religiosus ordinis beati Benedicti de Tiniec iam profesus. Nieznany syn Włodka, księcia zatorskiego, (w:) I. Panic, J. Sperka (red.), Średniowiecze polskie i powszechne, t. 2 (6), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2010, ss. 199–214.