Almas (dinozaur)
| Almas | |||
| Pei et al, 2017 | |||
| Okres istnienia: kampan | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | celurozaury | ||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Almas | ||
| Gatunki | |||
| |||
Almas – wymarły rodzaj dinozaura, teropoda z grupy celurozaurów maniraptorów i rodziny troodontów[1].
Skamieniałości należące do nieznanego wcześniej rodzaju nieptasiego dinozaura znaleziono w Mongolii, w Ukhaa Tolgod w ajmaku południowogobijskim. Spoczywały wśród skał tworzących formację Djadokhta[1]. Formację tą datowano na późny kampan w kredzie późnej[2]. Znaleziono w niej bądź w jej odpowiednikach inne troodontydy, jak pozostałości opisanego w 2014 Gobivenator[3] czy opisanego przed prawie wiekiem zaurornitoida[4]. Pozostałości byronozaura z tej formacji też znaleziono w Ukhaa Tolgod[5]. W pokrewnej formacji znaleziono Linhevenator[6] i Philovenator[7]. Okaz, który posłużył za holotyp nowego rodzaju opisanego w 2017 przez zespół Pei, oznakowano jako IGM 100/1323. Obejmował on prawie całkowicie zachowaną czaszkę, natomiast szkielet pozaczaszkowy zachował się fragmentarycznie. Autorzy wskazują na niewielkie rozmiary zwierzęcia i krótki pysk, które porównują do cech typowych dla bazalnych przedstawicieli Paraves, z drugiej strony zauważając zaawansowane ewolucyjnie cechy rodziny Troodontidae. Ponadto wskazują na cechy niespotykane u innych troodontów, wśród których wymieniają zakrzywienie pterygoid flange, nieobecność rowka na przedniej powierzchni kości zębowej, wydłużone szewrony oraz kolczasty wyrostek na kości kulszowej. Rzeczone autapomorfie umożliwiły badaczom opisanie nowego rodzaju dinozaura. Nazwę rodzajową zaczerpnęli oni z mitologii mongolskiej, w której słowo to określało, jak piszą w swej publikacji, dzikiego człowieka bądź człowieka śniegu[1]. Używane było na południu kraju (aczkolwiek stanowiło tabu). Jak pisał mongolski pisarz Bjambyn Rinczen, rasa określanych nim włochatych dzikich ludzi bądź istot podobnych do ludzi zamieszkuje tereny mongolskie od niepamiętnych czasów[8]. Epitet gatunkowy ukhaa odnosi się po prostu do Ukhaa Tolgod, czyli do miejsca znalezienia szczątków Almas[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Rui Pei, Mark A. Norell, Daniel E. Barta, G.S. Bever, Michael Pittman i Xing Xu. Osteology of a new Late Cretaceous troodontid specimen from Ukhaa Tolgod, Ömnögovi Aimag, Mongolia. „American Museum Novitates”. 3889, s. 1–47, 2017. DOI: 10.1206/3889.1. (ang.).
- ↑ Demberelyin Dashzeveg i inni, New stratigraphic subdivision, depositional environment, and age estimate for the Upper Cretaceous Djadokhta Formation, southern Ulan Nur Basin, Mongolia, „American Museum Novitates”, 3498, 2005, s. 1-31 (ang.).
- ↑ Takanobu Tsuihiji, Rinchen Barsbold, Mahito Watabe, Khishigjav Tsogtbaatar, Tsogtbaatar Chinzorig, Yoshito Fujiyama i Shigeru Suzuki. An exquisitely preserved troodontid theropod with new information on the palatal structure from the Upper Cretaceous of Mongolia. „Naturwissenschaften”. 101 (2), s. 131–142, 2014. DOI: 10.1007/s00114-014-1143-9. PMID: 24441791. (ang.).
- ↑ Henry Fairfield Osborn. Three New Theropoda, Protoceratops Zone, Central Mongolia. „American Museum Novitates”. 144, 1924-11-07. The Ammerican Museum of Natural History. (ang.).
- ↑ Mark A. Norell, Peter J. Makovicky & James M. Clark. A new troodontid theropod from Ukhaa Tolgod, Mongolia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 20, s. 7–11, 2010-03. (ang.).
- ↑ Xing Xu, Qingwei Tan, Corwin Sullivan, Fenglu Han i Dong Xiao. A short-armed troodontid dinosaur from the Upper Cretaceous of Inner Mongolia and its implications for troodontid evolution. „PLoS ONE”. 6(9): e22916, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0022916. PMID: 21915256. PMCID: PMC3168428. (ang.).
- ↑ Xing Xu, Qi Zhao, Corwin Sullivan, Qing-Wei Tan, Martin Sander i Qing-Yu Ma. The taxonomy of the troodontid IVPP V 10597 reconsidered. „Vertebrata PalAsiatica”. 50 (2), s. 140–150, 2012. DOI: 10.19615/j.cnki.1000-3118.2012.02.004. (ang.).
- ↑ P.R. Rinčen, Almas still exists in Mongolia, „Genus”, 20 (1/4), 1964, s. 186-192, JSTOR: 29787582 (ang.).
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
