Andrzej Włast

Andrzej Włast
Imię i nazwisko	Gustaw Baumritter
Pseudonim	Willy
Data i miejsce urodzenia	17 marca 1895 ; Łódź
Data i miejsce śmierci	1942 lub 1943 ; Warszawa
Zawód	poeta, librecista, tekściarz
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Andrzej Włast, właściwie Gustaw Baumritter, ps. art. Willy (ur. 17 marca 1895 w Łodzi, zm. w 1942 lub 1943 w Warszawie) – polski poeta pochodzenia żydowskiego, librecista. Był autorem najbardziej popularnych tekstów polskich piosenek dwudziestolecia międzywojennego. Współtwórca fenomenu polskiego tanga i piosenek przedmieść miasta.

Życiorys

W czasie pierwszej wojny światowej żołnierz 5 pp^[1] Legionów.

Jako poeta zadebiutował w 1921 roku tomikiem wierszy Serce tatuowane.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego współpracował z teatrami i kabaretami:

1918 – współkierownik teatru „Miraż”
1921 – współpraca z kabaretami „Stańczyk” i „Qui pro Quo”
od 1925 – współpraca z „Perskim Okiem”
od 1927 kierownik literacki „Perskiego Oka”
otwarcie własnego teatru „Morskie Oko”
1928 – sierpień 1931 oraz październik 1931 – luty 1933 – dyrektor teatru „Morskie Oko”
1933 – prowadzenie teatru rewiowego „Rex”
1933–1935 – dyrektor „Wielkiej Operetki” (późniejsza „Wielka Rewia”)
1935–1937 – kierownik kinorewii „Hollywood”
1937–1939 – dyrektor „Wielkiej Rewii”
1938 – współzałożyciel (wraz z Kazimierzem Krukowskim i Kazimierzem Łaszewskim) teatru „Ali Baba”

Od 1926 roku podróżował po świecie poznając nowe trendy w światowej rozrywce. Przetłumaczył libretta Hrabiny Maricy i Księżniczki cyrkówki Imre Kálmána.

W 1930 roku, z jego inicjatywy, odbył się konkurs na polski odpowiednik słowa szlagier – zwyciężyło określenie przebój. Był autorem setek tekstów piosenek, kilkunastu librett operetkowych, dziesiątków pełnospektaklowych programów rewiowych, które sam reżyserował.

II wojna światowa

W czasie wojny znalazł się w getcie warszawskim. Jak podaje Dariusz Michalski w książce Powróćmy jak za dawnych lat... Historia polskiej muzyki rozrywkowej w latach 1900–1939^[2], pod koniec 1942 lub na początku 1943 przyjaciele próbowali go wyprowadzić za mury getta. Jednak na widok strażników Włast wpadł w panikę i rzucił się do ucieczki, podczas której został zastrzelony przez Niemców. Dokładna data śmierci nie jest znana.

Piosenki (wybór)

Autor ponad 2000 piosenek w tym tych najbardziej popularnych w okresie dwudziestolecia międzywojennego:

Całuję twoją dłoń, madame
Czy pani mieszka sama?
Dulcynea (Dulcinea)
Walc François (muz. Adam Karasiński)
Gdy zobaczysz ciotkę mą...
Ja nie mam co na siebie włożyć
Ja się boję sama spać (muz. Jerzy Petersburski)
Ja się boję utyć
Jesienne róże (muz. Artur Gold)
Najcudowniejsze nóżki
On nie powróci już (muz. Henryk Wars, wyk. Monika Ambroziak, Anna Dereszowska, Chór Dana)
Pod samowarem
Ramona
Rebeka (O mój wymarzony, o mój wytęskniony) (muz. Zygmunt Białostocki, wyk. Dora Kalinówna, kabaret „Morskie Oko”, rewia Yo-Yo, 1933)
Spotkamy się na Nowym Świecie
Szkoda twoich łez, dziewczyno (muz. Artur Gold)
Ta mała jest wstawiona (Ta mała piła dziś) (muz. Artur Gold)
Tango andrusowskie (muz. Jerzy Petersburski)
Tango Maruszka
Tango milonga (muz. Jerzy Petersburski)
Titina
U cioci na imieninach (muz. Bolesław Mucman)
Warszawo ma
Zapomnisz o mnie
Złota pantera
Bez twej miłości (muz. Jerzy Petersburski)
Cała przyjemność po mojej stronie (muz. Jerzy Petersburski)
Cztery nogi (muz. Jerzy Petersburski)
Dla ciebie (muz. Jerzy Petersburski)
Już nigdy (muz. Jerzy Petersburski)
Rafałek, jeszcze kawałek (muz. Jerzy Petersburski)
Cała Warszawa (muz. Zygmunt Karasiński, wyk. Adam Wysocki)
Jojo (muz. Zygmunt Karasiński, wyk. Adam Wysocki)
Platynowe blondynki (muz. Zygmunt Karasiński, wyk. Adam Wysocki)
Gdy w ogrodzie botanicznym (muz. Artur Gold)
Przy kominku (muz. Artur Gold)

Przypisy

↑ Krzysztof Masłoń: Seryjny producent arcydzieł. Rzeczpospolita 2019-08-07.
↑ Dariusz Michalski: Piosenka przypomni Ci… Historia polskiej muzyki rozrywkowej 1945–1958. Wydawnictwo Iskry 2010. [dostęp 2011-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-21)].

Bibliografia

Biogram Andrzeja Własta na stronie www.bibliotekapiosenki.pl. [dostęp 2012-12-03].
Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa: Czytelnik, 1977.
Wojciech Dąbrowski: Gwiazdozbiór polskiej piosenki Andrzej Włast. [dostęp 2012-12-04].

Linki zewnętrzne

utwory Andrzeja Własta w katalogu Biblioteki Narodowej
Andrzej Włast – publikacje w bibliotece Polona

[1] Krzysztof Masłoń: Seryjny producent arcydzieł. Rzeczpospolita 2019-08-07.

[2] Dariusz Michalski: Piosenka przypomni Ci… Historia polskiej muzyki rozrywkowej 1945–1958. Wydawnictwo Iskry 2010. [dostęp 2011-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-21)].

[1]

[2]