Antoni Adamiuk
| Biskup tytularny Ali Miliarii | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data i miejsce śmierci | ||
| Biskup pomocniczy opolski | ||
| Okres sprawowania |
1970–1989 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat |
18 czerwca 1939 | |
| Nominacja biskupia |
6 czerwca 1970 | |
| Sakra biskupia |
5 lipca 1970 | |
| Data konsekracji |
5 lipca 1970 | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Opole | ||||
| Miejsce | |||||
| Konsekrator | |||||
| Współkonsekratorzy | |||||
| |||||
Antoni Władysław Adamiuk[1] (ur. 18 grudnia 1913 w Old Forge, zm. 25 stycznia 2000 w Opolu) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy opolski w latach 1970–1989, od 1989 biskup pomocniczy senior diecezji opolskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 18 grudnia 1913 w Old Forge (Pensylwania, Stany Zjednoczone) w rodzinie emigrantów, która następnie osiadła w Maksymówce koło Zbaraża. W latach 1925–1933 kształcił się w II Państwowym Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Tarnopolu, gdzie złożył egzamin dojrzałości. W latach 1933–1939 odbył studia filozoficzno-teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza, które ukończył z magisterium z teologii, i zdobywał formację kapłańską w Arcybiskupim Wyższym Seminarium Duchownym we Lwowie. Na prezbitera został wyświęcony 18 czerwca 1939 w archikatedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie przez miejscowego arcybiskupa metropolitę Bolesława Twardowskiego[1].
Od sierpnia 1939 do maja 1944 pracował jako wikariusz i katecheta w parafii św. Stanisława Biskupa w Busku. Zmuszony do wyjazdu, osiadł w Strzelcach Wielkich, gdzie od czerwca 1944 do maja 1945 był rezydentem przy miejscowej parafii. Następnie przez Wrocław i Bytom udał się do Głubczyc na Śląsku Opolskim. Tam nauczał religii, świadczył też pomoc duszpasterską w parafiach Podwyższenia Krzyża Świętego w Klisinie i św. Jadwigi w Szonowie, a w latach 1946–1957 piastował stanowisko dziekana dekanatu głubczyckiego[1]. W latach 1957–1970 pełnił funkcję diecezjalnego wizytatora nauki religii[2]. Kierował wydziałem katechetycznym, był referentem ds. sztuki i budownictwa kościelnego, egzaminatorem prosynodalnym i cenzorem ksiąg religijnym[1]. W latach 1961–1970 sprawował urząd kanclerza kurii diecezjalnej[2]. W 1962 został obdarzony godnością szambelana papieskiego[1].
W latach 1958–1978 w Wyższym Seminarium Duchownym Śląska Opolskiego w Nysie prowadził wykłady z pedagogiki i katechetyki[2].
6 czerwca 1970 został prekonizowany biskupem pomocniczym Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego ze stolicą tytularną Ala Miliaria[1]. Święcenia biskupie otrzymał 5 lipca 1970 w prokatedrze Podwyższenia Krzyża Świętego w Opolu[3]. Udzielił mu ich biskup Franciszek Jop, administrator apostolski „ad nutum Sanctae Sedis” w Opolu, któremu asystowali Ignacy Tokarczuk, biskup diecezjalny przemyski, biskup Jan Nowicki, administrator apostolski w Lubaczowie, i Wacław Wycisk, biskup pomocniczy opolski[1]. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Fiat voluntas Tua” (Bądź wola Twoja). W latach 1970–1989 sprawował urząd wikariusza generalnego[2]. W kurii biskupiej zajmował się sprawami duszpasterstwa ludzi pracy i rolników oraz kwestiami wydawniczymi, pod jego kuratelą znajdował się nyski rejon duszpasterski. Z ramienia kurii kontaktował się z przedstawicielami władzy państwowej[1]. Od września 1980 był kapelanem „Solidarności”, w stanie wojennym odprawiał nabożeństwa w intencji ojczyzny i Jana Pawła II, występował do władz wojewódzkich w obronie represjonowanych, był współzałożycielem komitetu pomocy internowanym przy kurii opolskiej[4]. 2 września 1989 została przyjęta jego rezygnacja z obowiązków biskupa pomocniczego diecezji opolskiej[1].
W Episkopacie Polski należał do Komisji ds. Duszpasterstwa Ludzi Pracy, Komisji ds. Trzeźwości i Komisji Katechetycznej[1]. W 1977 był współkonsekratorem podczas sakry biskupa diecezjalnego opolskiego Alfonsa Nossola[5].
Zmarł 25 stycznia 2000 w Opolu[6]. 28 stycznia 2000[7] został pochowany na cmentarzu Ojców Franciszkanów na Górze Świętej Anny[8].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
W 1996 został odznaczony Srebrnym Medalem „Solidarności”[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k K.R. Prokop: Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 12–13. ISBN 83-7052-900-3.
- ↑ a b c d G. Polak: Kto jest kim w Kościele. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 1999, s. 11–12. ISBN 83-911554-0-4.
- ↑ K.R. Prokop: Sakry i sukcesja święceń biskupich episkopatu Kościoła katolickiego w Polsce w XIX i XX wieku (na tle wcześniejszych okresów dziejowych). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2012, s. 360. ISBN 978-83-7306-593-2.
- ↑ Z. Bereszyński: Antoni Adamiuk. encysol.pl. [dostęp 2021-06-13].
- ↑ Antoni Adamiuk. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2016-05-28]. (ang.).
- ↑ Opole: Pierwsza rocznica śmierci bp. Antoniego Adamiuka. ekai.pl (arch.), 2001-01-25. [dostęp 2021-06-13].
- ↑ Pogrzeb najstarszego polskiego biskupa – A. Adamiuka. ekai.pl (arch.), 2000-01-28. [dostęp 2021-06-13].
- ↑ Opolska Solidarność pamięta o 100. urodzinach Biskupa Adamiuka. solidarnosc.org.pl, 2013-12-18. [dostęp 2016-05-29].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Antoni Adamiuk [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-23] (ang.).