Béla Wenckheim

Béla Wenckheim
Data i miejsce urodzenia	16 lutego 1811 ; Peszt
Data i miejsce śmierci	7 lipca 1879 ; Budapeszt
	Premier Węgier
Okres	od 2 marca 1875; do 20 października 1875
Przynależność polityczna	Partia Liberalna
Poprzednik	István Bittó
Następca	Kálmán Tisza
	Multimedia w Wikimedia Commons

Béla Wenckheim (ur. 16 lutego 1811 w Peszcie, zm. 7 lipca 1879 w Budapeszcie^[1]^[2]) – węgierski polityk, premier Węgier w 1875, minister spraw wewnętrznych Węgier w latach 1867–1869.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Béla Wenckheim pochodził z bogatej rodziny. Ukończył studia prawnicze w Peszcie i w wieku 19 lat został adwokatem. W 1839 został posłem do parlamentu, gdzie dołączył do frakcji liberalnej. Podczas powstania węgierskiego uczestniczył w pracach węgierskiego parlamentu^[1]. Po upadku powstania uciekł z kraju^[1]^[3]^[2], do którego powrócił dopiero po ogłoszeniu amnestii dla jego uczestników. Po powrocie został członkiem węgierskiego sejmu krajowego^[1]^[2], gdzie współpracował z Ferencem Deákiem^[3].

Po zawarciu ugody austriacko-węgierskiej w 1867, na mocy której Węgry uzyskały daleko idącą samodzielność w ramach Austro-Węgier Wenckheim został ministrem spraw wewnętrznych w pierwszym węgierskim rządzie kierowanym przez Gyulę Andrássy'ego. W 1871 powrócił do rządu jako minister dworu królewskiego, którą to funkcję sprawował nieprzerwanie do swojej śmierci. W 1875 (po połączeniu się stronnictw Deáka i Kálmána Tiszy^[3]) był przez kilka miesięcy premierem rządu węgierskiego^[1]^[3]^[2] (od 2 marca do 20 października^[2]).

Nigdy się nie ożenił, zmarł bezpotomnie^[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wenckheim, Béla Freiherr. W: Constant von Wurzbach: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. T. 54. Wien: k.k. Hof- und Staatsdruckerei, 1886, s. 264–266. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Wenckheim Béla, báró. [w:] Magzar Életrajyi Lexikon [on-line]. [dostęp 2019-06-07]. (węg.).
↑ ^a ^b ^c ^d Wenckheim, Béla. W: Meyers Großes Konversations-Lexikon. Wyd. VI. T. 20. Leipzig und Wien: Bibliographisches Institut, 1909, s. 527. (niem.).

[blko-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wenckheim, Béla Freiherr. W: Constant von Wurzbach: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. T. 54. Wien: k.k. Hof- und Staatsdruckerei, 1886, s. 264–266. (niem.).

[mel-2] Wenckheim Béla, báró. [w:] Magzar Életrajyi Lexikon [on-line]. [dostęp 2019-06-07]. (węg.).

[mgkl-3] Wenckheim, Béla. W: Meyers Großes Konversations-Lexikon. Wyd. VI. T. 20. Leipzig und Wien: Bibliographisches Institut, 1909, s. 527. (niem.).

[1]

[2]

[3]

Rząd Rewolucyjny (1848-1849)	Lajos Batthyány (1848) Lajos Kossuth (1848–1849) Bertalan Szemere (1849)
Królestwo Węgier (1867-1918)	Gyula Andrássy (1867–1871) Menyhért Lónyay (1871–1872) József Szlávy (1872–1874) István Bittó (1874–1875) Béla Wenckheim (1875) Kálmán Tisza (1875–1890) Gyula Szapáry (1890–1892) Sándor Wekerle (1892–1895) Dezső Bánffy (1895–1899) Kálmán Széll (1899–1903) Károly Khuen-Héderváry (1903) István Tisza (1903–1905) Géza Fejérváry (1905–1906) Sándor Wekerle (1906–1910) Károly Khuen-Héderváry (1910–1912) László Lukács (1912–1913) István Tisza (1913–1917) Móric Esterházy (1917) Sándor Wekerle (1917–1918) János Hadik (1918) Mihály Károlyi (1918)
Węgierska Republika Ludowa (1918-1919) Węgierska Republika Rad (1919) Rządy kontrrewolucyjne (1919)	Mihály Károlyi (1918–1919) Dénes Berinkey (1919) Sándor Garbai (1919) Gyula Károlyi (1919) Dezső Pattanyús-Ábrahám (1919)
Węgierska Republika Ludowa (1919-1920)	Gyula Peidl (1919) István Friedrich (1919) Károly Huszár (1919–1920)
Królestwo Węgier (1920-1946)	Sándor Simonyi-Semadam (1920) Pál Teleki (1920–1921) István Bethlen (1921–1931) Gyula Károlyi (1931–1932) Gyula Gömbös (1932–1936) Kálmán Darányi (1936–1938) Béla Imrédy (1938–1939) Pál Teleki (1939–1941) László Bárdossy (1941–1942) Miklós Kállay (1942–1944) Döme Sztójay (1944) Géza Lakatos (1944) Ferenc Szálasi (1944–1945) Béla Miklós (1944–1945) Zoltán Tildy (1945–1946)
Republika Węgierska (1946-1949)	Ferenc Nagy (1946–1947) Lajos Dinnyés (1947–1948) István Dobi (1948–1949)
Węgierska Republika Ludowa (1949-1989)	István Dobi (1949–1952) Mátyás Rákosi (1952–1953) Imre Nagy (1953–1955) András Hegedüs (1955–1956) Imre Nagy (1956) János Kádár (1956–1958) Ferenc Münnich (1958–1961) János Kádár (1961–1965) Gyula Kállai (1965–1967) Jenő Fock (1967–1975) György Lázár (1975–1987) Károly Grósz (1987–1988) Miklós Németh (1988–1989)
Republika Węgierska (1989-2012) Węgry (od 2012)	Miklós Németh (1989–1990) József Antall (1990–1993) Péter Boross (1993–1994) Gyula Horn (1994–1998) Viktor Orbán (1998–2002) Péter Medgyessy (2002–2004) Ferenc Gyurcsány (2004–2009) Gordon Bajnai (2009–2010) Viktor Orbán (od 2010)