Baszta (Gorce)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
540 m n.p.m. |
Położenie na mapie Gorców  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°30′49,5″N 20°23′30,0″E/49,513750 20,391667
| |
Baszta (540 m) – szczyt w Paśmie Lubania w Gorcach. Wznosi się w Tylmanowej, przy ujściu Ochotnicy do Dunajca. Wysokość względna Baszty nad lustrem wody w Dunajcu wynosi 160 m[1].
Baszta stanowi zakończenie grzbietu opadającego z Makowicy w widły Dunajca i Ochotnicy, dokładnie naprzeciwko mostu przez Dunajec. Zarówno do Dunajca, jak i do doliny Ochotnicy Baszta obrywa się wielkimi skalnymi blokami. Dawniej wydobywano tu kamienie do budowy dróg[2]. Jej podnóżem, pomiędzy skałami Baszty i korytem Dunajca prowadzi droga wojewódzka nr 969. Pomiędzy Basztą a korytem Ochotnicy prowadzi tylko krótka i ślepa droga lokalna[1].
Podnóże Baszty pełni funkcję religijną i patriotyczną. Od strony bocznej drogi wmurowano w skały kapliczkę. Rozpoczyna się przy niej droga krzyżowa wiodąca grzbietem Baszty[3]. Jest to tzw. „kalwaria tylmanowska”[4]. W 2018 r. zamontowano kamień z tablicą upamiętniającą bohaterów walk 1914-1918[5].
Grzbiet Baszty stanowi dobry punkt obserwacyjny na dolinę Dunajca i położone na jego prawym brzegu szczyty Beskidu Sądeckiego. Wykorzystywany był w celach obronnych. W 1914 roku wojsko austro-węgierskie ciężkimi karabinami maszynowymi ostrzeliwało stąd wojska rosyjskie[2]. We wrześniu 1939 r. na skałach Baszty był posterunek obserwacyjny polskich wojsk[4].
Baszta znajduje się w granicach wsi Tylmanowa w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Ochotnica Dolna[1]. Prowadzi nią szlak turystyczny na szczyt Lubania. Jest to najbardziej uciążliwe i strome podejście w całych Gorcach[4].
Szlak turystyczny[edytuj | edytuj kod]
Tylmanowa (Baszta) – Makowica – Czerteż – Hala Tylmanowska – Pasterski Wierch – Lubań. Odległość 5,5 km, suma podejść 850 m, suma zejść 40 m, czas przejścia 2 godz. 40 min, z powrotem 1 godz. 30 min[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2022-01-06].
- ↑ a b Józef Nyka, Gorce. Przewodnik, Sport i Turystyka, 1965.
- ↑ a b Gorce. Mapa turystyczna 1: 50 000, Kraków: Compass, 2007, ISBN 83-89472-59-7.
- ↑ a b c M. Cieszkowski, P. Lubieński, Gorce – przewodnik dla prawdziwego turysty, P. Lubieński (red.), Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2004, ISBN 83-89188-19-8.
- ↑ Tablica zamontowana na skale przy drodze.
.jpg)