
Berlin (wschodni)
![]() Berlin | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Powierzchnia |
403[1] km² | ||||
Populacja (1989) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Tablice rejestracyjne |
I | ||||
Podział miasta |
11 dystryktów | ||||
![]() | |||||
Położenie na mapie Niemieckiej Republiki Demokratycznej ![]() | |||||
![]() | |||||
Portal ![]() |
Berlin (niem. Berlin, Hauptstadt der DDR)[3] – miejska jednostka administracyjna istniejąca w latach 1949–1990, pokrywająca się z sektorem radzieckim Berlina obejmująca centrum i wschodnie dzielnice miasta. Była stolicą Niemieckiej Republiki Demokratycznej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zimna wojna[edytuj | edytuj kod]
6 września 1948 członkowie SED zajęli Ratusz Miejski, nie dopuszczając do zebrania się dotychczasowej Rady Miejskiej. Wtedy to większość radnych zadecydowała o przeniesieniu jej siedziby z sektora radzieckiego do amerykańskiego (ratusz w Schönebergu). 30 listopada 1948 zgromadzenie radnych pozostających w starej siedzibie, zdominowane przez członków SED, wybrało nowy zarząd miejski, na którego czele stanął Friedrich Ebert młodszy, który objął stanowisko nadburmistrza Berlina wschodniego[4].
5 grudnia 1948 władze radzieckie nie dopuściły do wyborów miejskich na terenie swojego sektora. Natomiast w tym samym czasie w sektorach zachodnich SPD odniosła zwycięstwo, a Ernst Reuter objął stanowisko nadburmistrza Berlina Zachodniego. Od tego czasu Berlin faktycznie został podzielony na dwa niezależne miasta[4].
Berlin wschodni był stolicą NRD od 7 października 1949 do 3 października 1990 roku. Od 13 sierpnia 1961 do 9 listopada 1989 wschodnia część miasta była oddzielona od zachodniej Murem Berlińskim.
3 października 1990 RFN, NRD oraz Berlin Zachodni zjednoczyły się. Od tego dnia Berlin jest jednolitym miastem.
Dziś[edytuj | edytuj kod]
Od zjednoczenia rząd niemiecki wydał ogromne fundusze na scalenie dwóch części Berlina i dostosowanie infrastruktury we wschodniej części miasta do standardów ustanowionych w Berlinie Zachodnim.
Mimo to nadal[kiedy?] istnieją wyraźne różnice między Berlinem wschodnim i jego zachodnią częścią (np. tzw. Ampelmännchen na sygnalizatorach ulicznych[5]). Dawna wschodnia część miasta ma też wyraźnie inny aspekt architektoniczny, z powodu bloków mieszkalnych o zróżnicowanym standardzie oraz częściowo ze względu na charakterystyczny wielkomiejski styl, obecny w byłej NRD. Pozostawiono też niewielką liczbę nazw z czasów Niemiec Wschodnich upamiętniających bohaterów socjalistycznych, takich jak Karl-Marx-Allee, Rosa-Luxemburg-Platz, Karl-Liebknecht-Straße.
Władze[edytuj | edytuj kod]
Nadburmistrzowie Berlina (wschodniego)[edytuj | edytuj kod]
- Osobny artykuł:
Lp. | Nadburmistrz | Partia | Kadencja | Uwagi |
---|---|---|---|---|
1. | Friedrich Ebert jun. | SED | 30 listopada 1948 – 5 lipca 1967 | |
2. | Herbert Fechner | SED | 5 lipca 1967 – 11 lutego 1974 | |
3. | Erhard Krack | SED | 11 lutego 1974 – 15 lutego 1990 | |
4. | Ingrid Pankraz | SED | 15 lutego 1990 – 23 lutego 1990 | komisarz |
5. | Christian Hartenhauer | SED | 23 lutego 1990 – 30 maja 1990 | |
6. | Tino Schwierzina | SPD | 30 maja 1990 – 11 stycznia 1991 | |
7. | Thomas Krüger | SPD | 11 stycznia 1991 – 24 stycznia 1991 | komisarz |
I sekretarze SED okręgu Berlin[edytuj | edytuj kod]
Lp. | I sekretarz | Kadencja |
---|---|---|
1. | Hans Jendretzky | 1948–1953 |
2. | Alfred Neumann | 1953–1957 |
3. | Hans Kiefert | 1957–1959 |
4. | Paul Verner | 1959–1971 |
5. | Konrad Naumann | 1971–1985 |
6. | Günter Schabowski | 1985–1989 |
7. | Heinz Albrecht | 1989 |
Geografia[edytuj | edytuj kod]


Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Berlin wschodni początkowo był podzielony na osiem okręgów administracyjnych. W latach 70. i 80. XX w., ze względu na nowe budownictwo, granice miasta zostały rozszerzone na wschód. W 1990, tj. do zjednoczenia RFN i NRD, Berlin Wschodni składał się z jedenastu okręgów administracyjnych zwanych Stadtbezirk (w odróżnieniu od okręgów administracyjnych Berlina Zachodniego zwanych Bezirk):
- Friedrichshain
- Hellersdorf (powstały w 1986 r., wydzielony z Marzahn)
- Hohenschönhausen (powstały w 1985 r., wydzielony z Weißensee)
- Köpenick
- Lichtenberg
- Marzahn (powstały w 1979 r., wydzielony z Lichtenberga)
- Mitte
- Pankow
- Prenzlauer Berg
- Treptow
- Weißensee (rozbudowany w 1985 r. z części Pankow)
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Największa liczba mieszkańców zamieszkiwała Berlin wschodni w 1988, tj. ok. 1 280 000 os., natomiast najniższa była w 1961, tj. ok. 1 060 000 os. w okresie budowy Muru Berlińskiego.
|
|
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Czerwony Ratusz
- Blokada Berlina
- Granica wewnątrzniemiecka
- Grupa Wojsk Radzieckich w Niemczech
- Radziecka Administracja Wojskowa w Niemczech (1945-1949)
- Niemiecka Komisja Gospodarcza (1947-1949)
- Radziecka Komisja Kontroli w Niemczech (1949-1953)
- Wysoki Komisarz ZSRR w Niemczech (1953-1955)
- Muzeum Niemiecko-Rosyjskie Berlin-Karlshorst
- Ambasada Rosji w Berlinie
- Berlin Zachodni
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ NRD się przedstawia, Zeit im Bild, Drezno 1971, s. 241 (pol.).
- ↑ a b Statistisches Jahrbuch der DDR.
- ↑ Zarządzenie nr 1/75 Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 8 stycznia 1975 r. w sprawie ustalenia brzmienia nazw miejscowości i obiektów geograficznych znajdujących się poza granicami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 21 stycznia 1975 r., nr 2, poz. 6).
- ↑ a b Gazety wojenne, 114 – Berlin roku 1948, P.O. Polska, Warszawa 1998, s. 2267, ISSN 1505-0122.
- ↑ Sylwetka człowieczka na sygnalizatorach dla pieszych pochodzie z NRD, jednak obecnie stała się sentymentalnym symbolem Berlina uznawanym w całym mieście. Z tego powodu władze komunikacyjne znalazły wybieg prawny umożliwiający możliwie szerokie rozpowszechnienie tej postaci znaku, niezgodnego z zaleceniami organów Unii Europejskiej, dążących do ujednolicenia także i tego elementu przepisów drogowych w ramach Unii: wykorzystano słowa mówiące o stosowaniu "oficjalnego" wzoru na drogach głównych, do których nie zalicza się większości berlińskich ulic. W Berlinie istnieją sklepy z pamiątkami z Ampelmannem, bo tak dziś brzmi nazwa tej postaci (bez zdrobnienia, por. człowiek – człowieczek)
- ↑ a b c d e Spis statystyczny.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ostberlin, East-Berlin. ostberlin.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)].
- Fotografie Berlina z lat 1949–1973
- Fotografie Berlina 1989–1999