Przejdź do zawartości

Günter Schabowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Günter Schabowski
Ilustracja
Günter Schabowski (1982)
Data i miejsce urodzenia

4 stycznia 1929
Anklam

Data i miejsce śmierci

1 listopada 2015
Berlin

Poseł do Izby Ludowej NRD
Okres

od 1981
do 1990[1]

Przynależność polityczna

SED

Małżonek

Irina Schabowski

Następca

Izba obalona

podpis
Odznaczenia
Złoty Order Zasługi dla Ojczyzny (NRD) Brązowy Order Zasługi dla Ojczyzny (NRD) Order Przyjaźni Narodów

Günter Schabowski (ur. 4 stycznia 1929 w Anklam na Pomorzu Przednim, zm. 1 listopada 2015 w Berlinie[2][3]) – wschodnioniemiecki działacz polityczny, członek SED, postać, której przypisywany jest bezpośredni (choć niezamierzony) udział w obaleniu Muru Berlińskiego[4] w listopadzie 1989.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Studiował dziennikarstwo na Uniwersytecie im. Karola Marksa w Lipsku, potem był wydawcą gazety związków zawodowych. W 1952 wstąpił do partii komunistycznej (SED), w 1978 został redaktorem naczelnym dziennika „Neues Deutschland”. W 1981 został członkiem Komitetu Centralnego SED, w 1985 wszedł w skład Biura Politycznego KC SED oraz został I sekretarzem tej partii w Berlinie – stolicy NRD. Z racji sprawowanych funkcji był „skoszarowany” w partyjno-rządowym osiedlu kierownictwa NRD – Osiedlu Leśnym pod Bernau.

Otwarcie granic

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Jesień Ludów.
Konferencja 9 listopada 1989 r.

Po usunięciu ze stanowiska Ericha Honeckera jesienią 1989 Güntera Schabowskiego ustanowiono nowym rzecznikiem prasowym SED. 9 listopada wieczorem prowadził on transmitowaną na żywo w NRD konferencję prasową, podczas której, pod sam jej koniec, niespodziewanie oświadczył, że:

…wydano dziś zarządzenie pozwalające każdemu obywatelowi NRD wyjechać z kraju.

Zaraz potem, na pytanie jednego z dziennikarzy, od kiedy to zarządzenie obowiązuje, odpowiedział, że według jego wiedzy wchodzi ono w życie natychmiast i dotyczy wszystkich granic NRD, w tym także granicy z Berlinem Zachodnim. Wypowiedź Schabowskiego była prawdopodobnie rezultatem pomyłki i nieznajomości przez niego dopiero co wydanego zarządzenia. W rzeczywistości złagodzone przepisy, umożliwiające wyjazd z terytorium NRD, wciąż jednak na podstawie paszportów i wiz, miały wejść w życie dopiero następnego dnia. Jego słowa powszechnie zinterpretowano (zarówno w NRD, jak i Republice Federalnej Niemiec) jako decyzję natychmiastowego otwarcia granic bez żadnych ograniczeń. Kilka godzin po tej konferencji, jeszcze tego samego wieczora, w wyniku zamieszania kompetencyjnego i pod naporem tłumów otwarte zostały szlabany na berlińskim przejściu granicznym na Bornholmer Strasse, a wkrótce potem wszystkie pozostałe do Berlina Zachodniego.

Po zjednoczeniu Niemiec

[edytuj | edytuj kod]
Günter Schabowski w 2007 roku

Po zjednoczeniu Niemiec Schabowski wziął na siebie moralną odpowiedzialność za zbrodnie systemu komunistycznego na obywatelach Niemiec, w tym także za strzelanie do ludzi nielegalnie przekraczających granicę. Stał się bardzo krytyczny zarówno wobec działań rządu Niemieckiej Republiki Demokratycznej jak i swoich własnych.

Od 1992 do 1995 pracował jako dziennikarz w tygodniku Heimat-Nachrichten (tłumaczenie: Wiadomości z ojczyzny), który założył wraz ze współpracownikami w Rotenburg an der Fulda[5].

W latach 90. pracował jako doradca Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej podczas wyborów, co spowodowało, że na scenie politycznej został okrzyknięty mianem Krętogłowego[6], ptaka zwanego ze swojej umiejętności obracania głowy o 180 stopni. Było to popularne przezwisko, które nadawano komunistom, którzy zaczęli propagować kapitalizm[7].

W styczniu 1995 wszczęto postępowanie karne przeciwko niemu, Egonowi Krenzowi (ostatniemu sekretarzowi SED) oraz Güntherowi Kleiberowi. Po procesie, w którym przyznał się do winy i potępił działania rządu Niemieckiej Republiki Demokratycznej, został skazany na 3 lata więzienia w Spandau. W 2000 roku otrzymał od ówczesnego burmistrza Berlina Eberharda Diepgena prawo łaski[8]. Na wolność wyszedł po niespełna roku w grudniu 2000.

Był zagorzałym krytykiem partii Die Linke (ideologicznej następczyni Socjalistycznej Partia Jedności Niemiec). Od 2001 roku do śmierci współpracował z Bärbelą Bohley jako doradca Franka Steffela, członka oraz posła do Bundestagu z ramienia CDU[9].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z Iriną Schabowską, dziennikarką telewizyjną[10], z którą miał dwójkę dzieci[3].

Grób Schabowskiego na cmentarzu Berlin-Dahlem

Schabowski zmarł 1 listopada 2015 roku w wieku 86 lat[3][11]. Przyczyną zgonu była długa choroba, podczas której doświadczył wielu ataków serca i zawałów[12].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Der Absturz. Berlin: Rowohlt, 1991. ISBN 3-87134-010-3. (niem.).
  • Das Politbüro, Ende eines Mythos, Eine Befragung. Reinbek: Rowohlt, 1991. ISBN 3-499-12888-8. (niem.).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. LeMO Biografie Günter Schabowski [online], hdg.de [dostęp 2019-11-11] (niem.).
  2. Früheres SED-Politbüromitglied: Günter Schabowski ist tot. spiegel.de. [dostęp 2015-11-01]. (niem.).
  3. a b c Stiftung Deutsches Historisches Museum, Stiftung Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland, Gerade auf LeMO gesehen: LeMO Biografie: Günter Schabowski [online], hdg.de [dostęp 2019-11-09] (niem.).
  4. Bartosz T. Wieliński: Słowa, które zburzyły berliński mur. wyborcza.pl, 2009-11-09. [dostęp 2013-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-04)].
  5. FOCUS Online, Günter Schabowski: Der Mann, der aus Versehen die Mauer öffnete [online], FOCUS Online [dostęp 2019-11-09] (niem.).
  6. Elizabeth Pond, Beyond the Wall: Germany's Road to Unification, Brookings Institution Press, 1 grudnia 2010, ISBN 978-0-8157-0579-6 [dostęp 2019-11-09] (ang.).
  7. Elizabeth Pond, Beyond the wall : Germany's road to unification, Washington, D.C.: Brookings Institution, 1993, ISBN 0-8157-7154-1, OCLC 27144428 [dostęp 2019-11-09].
  8. BEGNADIGUNG: Günter Schabowski/Günther Kleiber, „Spiegel Online”, 37, 11 września 2000 [dostęp 2019-11-09].
  9. Frank Steffel: CDU-Spitzenkandidat fragt Schabowski um Rat [online], tagesspiegel.de [dostęp 2019-11-09] (niem.).
  10. Businessladies only – Club der Karrierefrauen – Profile: Irina Schabowski [online], agentur-kelling.de [dostęp 2019-11-09].
  11. Im Alter von 86 Jahren: Ex-SED-Funktionär Schabowski gestorben | tagesschau.de [online], web.archive.org, 1 listopada 2015 [dostęp 2019-11-09] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-01].
  12. Schabowskis Ehefrau : „Mein Mann wusste, was er sagte“, ISSN 0174-4909 [dostęp 2019-11-09] (niem.).