Béla Miklós

Béla Miklós
Pełne imię i nazwisko	Béla Miklós von Dálnoki
Data i miejsce urodzenia	11 czerwca 1890 ; Budapeszt
Data i miejsce śmierci	21 listopada 1948 ; Budapeszt
	Premier Węgier
Okres	od 22 grudnia 1944 (oficjalnie od 28 marca 1945); do 15 listopada 1945
Przynależność polityczna	Partia Niepodległości
Poprzednik	Ferenc Szálasi
Następca	Zoltán Tildy
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Béla Miklós von Dálnoki (ur. 11 czerwca 1890 w Budapeszcie, zm. 21 listopada 1948 tamże) – arystokrata węgierski, wojskowy i polityk, premier Węgier od marca 1945 do listopada 1945 roku. W końcowym okresie II wojny światowej udzielił politycznego poparcia koncepcji opuszczenia koalicji państw Osi i przyłączenia się do ZSRR.

Béla Miklós w latach 1933–1936 był m.in. węgierskim attaché wojskowym w Berlinie^[1]. Jako dowódca 24 tys. węgierskiego kontyngentu wojskowego tzw. Grupy Szybkiej (Gyorshadtest) od 1940 do 1942, uczestniczył w operacji Barbarossa w składzie Grupy Armii Południe generała Rundstedta. Po bitwie o Kijów Miklós otrzymał w uznaniu zasług wojennych, jako pierwszy oficer węgierski 4 grudnia 1941 niemiecki Rycerski Krzyż Żelazny. W listopadzie 1941 wrócił z osłabioną Grupą Szybką do Budapesztu. W październiku 1942 roku objął stanowisko dyrektora biura w gabinecie regenta Królestwa Węgier admirała Miklósa Horthyiego. Jako zaufany regenta uczestniczył w berlińskich rozmowach w lipcu 1944 z kanclerzem Hitlerem. 1 sierpnia 1944 został powołany na stanowisko dowódcy 1 Armii węgierskiej mającej bronić granic Węgier od strony północnego łuku Karpat.

W dniu 16 października 1944 Miklós, został wezwany do stawienia się w siedzibie niemieckiego generała Heinriciego. Ostrzeżony o ewentualnym aresztowaniu, uciekł ze współpracownikami przez węgierskie linie frontu do kwatery sztabu Armii Czerwonej stacjonującego w czasie operacji wschodniokarpackiej w Lesku^[2].

W dniu 21 grudnia 1944, w czasie oblężenia Budapesztu opozycja antynazistowska utworzyła w Debreczynie tymczasowe Zgromadzenie Narodowe. Uczestniczyli w nim Komuniści, Partia Drobnych Rolników, Partia Socjaldemokratyczna, Partia Chłopska i przedstawiciele Partii Obywatelskiej. Zgromadzenie wybrało rząd tymczasowy, po radzieckiej akceptacji, którym kierować miał Bela Miklós jako premier^[3]. Na tym stanowisku pozostał do wyborów 15 listopada 1945 roku.

Przed wyborami parlamentarnymi na Węgrzech w 1947 wstąpił do Węgierskiej Partii Niepodległości. Z listy tej partii dostał się do parlamentu, ale pod naciskiem komunistów został nielegalnie pozbawiony mandatu. Po tych wydarzeniach jego rodzina została poddana prześladowaniom.

Zmarł w Budapeszcie, pochowany bez ceremoniału wojskowego.

Przypisy

↑ S. Żerko, Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań 2013, s. 272.
↑ Felczak s. 360.
↑ Felczak s. 369–370.

Bibliografia

Attila ÓtottA.Ó. Kovács Attila ÓtottA.Ó., Die ungarischen Inhaber des Ritterkreuzes des Eisernen Kreuzes, Ranis: Scherzers Militaer-Verl, 2006, ISBN 978-3-938845-02-8, OCLC 254790289 .
Wacław Felczak Historia Węgier Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1983 ISBN 83-04-01028-3.

[1] S. Żerko, Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań 2013, s. 272.

[2] Felczak s. 360.

[3] Felczak s. 369–370.

[1]

[2]

[3]

Rząd Rewolucyjny (1848-1849)	Lajos Batthyány (1848) Lajos Kossuth (1848–1849) Bertalan Szemere (1849)
Królestwo Węgier (1867-1918)	Gyula Andrássy (1867–1871) Menyhért Lónyay (1871–1872) József Szlávy (1872–1874) István Bittó (1874–1875) Béla Wenckheim (1875) Kálmán Tisza (1875–1890) Gyula Szapáry (1890–1892) Sándor Wekerle (1892–1895) Dezső Bánffy (1895–1899) Kálmán Széll (1899–1903) Károly Khuen-Héderváry (1903) István Tisza (1903–1905) Géza Fejérváry (1905–1906) Sándor Wekerle (1906–1910) Károly Khuen-Héderváry (1910–1912) László Lukács (1912–1913) István Tisza (1913–1917) Móric Esterházy (1917) Sándor Wekerle (1917–1918) János Hadik (1918) Mihály Károlyi (1918)
Węgierska Republika Ludowa (1918-1919) Węgierska Republika Rad (1919) Rządy kontrrewolucyjne (1919)	Mihály Károlyi (1918–1919) Dénes Berinkey (1919) Sándor Garbai (1919) Gyula Károlyi (1919) Dezső Pattanyús-Ábrahám (1919)
Węgierska Republika Ludowa (1919-1920)	Gyula Peidl (1919) István Friedrich (1919) Károly Huszár (1919–1920)
Królestwo Węgier (1920-1946)	Sándor Simonyi-Semadam (1920) Pál Teleki (1920–1921) István Bethlen (1921–1931) Gyula Károlyi (1931–1932) Gyula Gömbös (1932–1936) Kálmán Darányi (1936–1938) Béla Imrédy (1938–1939) Pál Teleki (1939–1941) László Bárdossy (1941–1942) Miklós Kállay (1942–1944) Döme Sztójay (1944) Géza Lakatos (1944) Ferenc Szálasi (1944–1945) Béla Miklós (1944–1945) Zoltán Tildy (1945–1946)
Republika Węgierska (1946-1949)	Ferenc Nagy (1946–1947) Lajos Dinnyés (1947–1948) István Dobi (1948–1949)
Węgierska Republika Ludowa (1949-1989)	István Dobi (1949–1952) Mátyás Rákosi (1952–1953) Imre Nagy (1953–1955) András Hegedüs (1955–1956) Imre Nagy (1956) János Kádár (1956–1958) Ferenc Münnich (1958–1961) János Kádár (1961–1965) Gyula Kállai (1965–1967) Jenő Fock (1967–1975) György Lázár (1975–1987) Károly Grósz (1987–1988) Miklós Németh (1988–1989)
Republika Węgierska (1989-2012) Węgry (od 2012)	Miklós Németh (1989–1990) József Antall (1990–1993) Péter Boross (1993–1994) Gyula Horn (1994–1998) Viktor Orbán (1998–2002) Péter Medgyessy (2002–2004) Ferenc Gyurcsány (2004–2009) Gordon Bajnai (2009–2010) Viktor Orbán (od 2010)