Przejdź do zawartości

Chemiczne wskaźniki pH

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Różne wskaźniki pH
Przyrównywanie barwy papierka wskaźnikowego do barwy zamieszczonej na opakowaniu (odpowiadającej skal pH)

Chemiczne wskaźniki pHzwiązki chemiczne, których barwa zmienia się zależnie od pH środowiska, w którym się znajdują.

Mechanizm zmiany barwy bywa różny dla różnych wskaźników. Część z nich zmienia barwę na skutek przyłączania jonów hydroniowych (H3O+) lub hydroksylowych (OH-) i przechodzenia w formę jonową przy ściśle określonym ich stężeniu, inne zmieniają kolor na skutek zmian konformacyjnych wywołanych przez zmianę pH, wreszcie istnieją takie, które zmieniają barwę na skutek całego ciągu reakcji chemicznych "uruchamianych" przy określonym pH.

Wiele substancji dostępnych w warunkach domowych również zmienia barwę w zależności od pH. Np. napar herbaty czarnej przy pH > 7,5 ma barwę ciemnobrązową, przy pH ≈ 6 barwę jasnobrązową, zaś przy pH < 5,5 barwę jasnożółtą. Inne tego typu substancje naturalne to np. sok z czarnej porzeczki, czarnej jagody lub czerwonej kapusty.

Pojedyncze związki chemiczne zmieniające barwę przy zmianie pH są stosowane głównie do miareczkowania, natomiast wiele papierków wskaźnikowych jest nasączana całym zestawem związków chemicznych, dzięki czemu zmieniają one barwę w szerokim zakresie pH, umożliwiając jej wzrokowe oszacowanie.

Lista wskaźników pH

[edytuj | edytuj kod]
Wskaźnik Zakres pH zmiany barwy Stosowany roztwór
Fiolet metylowy 10B żółty 0,0-2,0 niebieskofioletowy
Erytrozyna B 0,0-3,6
Fiolet metylowy 2B żółty 0,15-3,2 fioletowy
Zieleń malachitowa żółty 0,2-1,8 zielony wodny
zielony 11,5-13,2 bezbarwny
Błękit tymolowy czerwony 1,2-2,8 żółty wodny 0,05%
żółty 8,0-9,6 niebieski
Tropeolina czerwony 1,3-3,2 pomarańczowy wodny 0,1%
żółty 11,0-12,7 czerwony
2,4-Dinitrofenol bezbarwny 2,4-4,0 żółty etanolowy 0,1%
Żółcień metylowa czerwony 2,9-4,0 żółty etanolowy 0,1%
Błękit bromofenolowy żółty 3,0-4,6 niebieski
Czerwień Kongo niebieskofioletowy 3,0-5,2 czerwony
Oranż metylowy czerwony 3,1-4,4 żółty wodny 0,1%
czerwony 0,0-3,2 fioletowy z ksylenocyjanolem FF
fioletowy 3,2-4,2 zielony
Zieleń bromokrezolowa żółty 3,8-5,4 niebieski wodny 0,1%
Czerwień metylowa czerwony 4,4-6,2 żółty etanolowy 0,1%
C67H62N8Na4O14S3[1] fioletowy 4,8-5,4 zielony
Lakmus czerwony 4,5-8,3 niebieski
Purpura bromokrezolowa żółty 5,2-6,8 fioletowy
Błękit bromotymolowy fioletowy <0,0-6,0 żółty wodny 0,05%
żółty 6,0-7,6 niebieski
Czerwień fenolowa żółty 6,8-8,2 czerwony wodny 0,05%
Czerwień obojętna czerwony 6,8-8,0 żółty
α-Naftoftaleina jasny czerwony 7,3-8,7 zielononiebieski
Czerwień krezolowa czerwony <0,0-1,0 żółty wodny 0,1%
żółty 7,2-8,8 czerwonofioletowy
o-Krezoloftaleina bezbarwny 8,2-9,8 fioletowy
Fenoloftaleina pomarańczowy <0,0-8,2 bezbarwny etanolowy 0,5%
bezbarwny 8,2-12,0 malinowy
bezbarwny >13,0 bezbarwny
Tymoloftaleina czerwony <0,0-9,3 bezbarwny etanolowy 0,2%
bezbarwny 9,3-10,5 niebieski
Żółcień alizarynowa[2] żółty 10,1-12,0 czerwony
Indygokarmin niebieski 11,4-13,0 żółty
Papierek uniwersalny
pH Opis Kolor
<3,0 Mocny kwas czerwony
3,0-6,0 Słaby kwas żółty/pomarańczowy
7 Neutralny zielony
8,0-11,0 Słaba zasada niebieski
>11,0 Mocna zasada fioletowy

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Pubchem, Methyl purple [online], pubchem.ncbi.nlm.nih.gov [dostęp 2019-01-07] (ang.).
  2. Pubchem, Alizarine yellow R [online], pubchem.ncbi.nlm.nih.gov [dostęp 2019-01-07] (ang.).