Chlewo (wieś w województwie wielkopolskim)
51°29′36″N 18°02′27″E/51,493333 18,040833
| wieś | |
_ID_653861.jpg) Kościół św. Marcina | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
425 |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
63-520[2] |
| Tablice rejestracyjne |
POT |
| SIMC |
0198670 |
Położenie na mapie gminy Grabów nad Prosną  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrzeszowskiego  | |
| 51°29′36″N 18°02′27″E/51,493333 18,040833[1]
| |
Chlewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Grabów nad Prosną.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie villa Chkewo[3][4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i związana była z Wielkopolską oraz z Dolnym Śląskiem. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIII wieku. Wymieniona po raz pierwszy w dokumencie sprzedaży wsi z 1266 pod nazwami „Chlewo, Chkewo”. Prawdopodobnie osada istniała jednak wcześniej ponieważ archeolodzy odnaleźli na terenie wsi grodzisko pierścieniowate[5].
Wieś została odnotowana w historycznych dokumentach prawnych, własnościowych i podatkowych. W 1266 była własnością książęcą płacącą dziesięcinę biskupowi wrocławskiemu. W roku 1305 oraz 1360 wymieniona w łacińskich dokumentach w tym samym charakterze, jako własność biskupstwa wrocławskiego. W 1441 źródła lokują miejscowość na ziemi ostrzeszowskiej i odnotowują podatek płacony przez mieszkańców z 22 łanów pól, a także pobór trzech grzywien z trzech karczm. W 1497 wieś została skonfiskowana Stanisławowi oraz jego żonie, a także bratu Jakubowi z powodu niestawienia się na wojnę. Ich dobra z nadania króla polskiego Jana I Olbrachta otrzymał szlachcic Piotr Zborowski. W 1498 w Kalinowej król potwierdził Janowi Zarembie nadanie dóbr rok wcześniej[5].
W początku XVI wieku wymienia ją Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej spisany przez Jana Łaskiego. W 1511 wieś leżała w powiecie ostrzeszowskim i liczyła 14 łanów. W 1638 we wsi wzniesiono filię kościoła w Bukownicy. W 1652 zbudowano nowy kościół filialny św. Marcina. W 1670 dziedzic wsi włączył role kościelne do swojego folwarku przez co stała się ona własnością szlachecką[5].
Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze pruskim. Jako wieś, kolonię oraz dominium Chlewo (niem. Klewe) leżącą w powiecie ostrzeszowskim wymienia ją XIX-wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1880 liczyła 36 domów i 356 mieszkańców z czego 40. wyznawało ewangelicyzm, a 316 było katolikami. Słownik odnotował we wsi 85. analfabetów. W odległości 6 kilometrów od wsi była stacja pocztowa w miejscowości Grabów. Dominium miało 2832 morg rozległości, 15 domów, 244 mieszkańców, z czego 86 było ewangelików, 158 było katolikami. Odnotowano także 104 analfabetów. Słownik podaje także nazwisko dawnego właściciela Macieja Bojanowskiego[6].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[7]:
- kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina, drewniany, z 1651 r.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15451
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 144 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
- ↑ a b c Rosin 1963 ↓.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. I, hasło „Chlewo” (1). nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880. s. 585. [dostęp 2022-07-30].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 141. [dostęp 2015-12-31].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Bukownica”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 65.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Chlewo w „Słowniku historyczno-geograficznym ziemi wieluńskiej w średniowieczu”
- Chlewo /1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 585.
- Siedziba gminy: Grabów nad Prosną
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
