Christoph Gottwald
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1 stycznia 1700 |
| Zawód, zajęcie |
lekarz |
Christoph Gottwald (ur. 1 lipca 1636 w Gdańsku[1], zm. 1 stycznia 1700 tamże[2]) – gdański lekarz, przyrodnik, grawer i kolekcjoner, twórca Musaeum Gottwaldianum[3] – najbardziej znanej i największej kunstkamery w Gdańsku w II połowie XVII wieku[4].
Christoph Gottwald był synem kupca Christopha oraz Susanny z domu von Bodeck. Odebrał wykształcenie domowe, w latach 1649–1650 przebywał w Toruniu celem nauki języka polskiego, później uczęszczał do gimnazjum w swoim rodzinnym mieście[5], po czym zaczął uczyć się medycyny u gdańskich lekarzy, m.in. u Lorenza Eichstaedta. W 1657 r. wyjechał z Gdańska na studia medyczne na Uniwersytet Strasburski[6] , kontynuując je od 1660 na Uniwersytecie w Lejdzie, gdzie został uczniem Sylviusa i w 1662 uzyskał stopień doktora[7]. W trakcie nauki Gottwald odbył szereg podróży po krajach niemieckich, a także odwiedził Anglię[8]. Po uzyskaniu doktoratu w drugiej połowie 1662 i w 1663 podróżował po Włoszech i Francji[9]. W 1664 powrócił do Gdańska, otwierając tam praktykę lekarską, którą prowadził do końca życia[10]. Jednocześnie od 1664 zaczął tworzyć Kunstkamerę, w której gromadził głównie obiekty geologiczne: minerały, skały, skamieniałości i duży zbiór bursztynów oraz wyroby z tych grup, oprócz tego w jej obrębie stworzył kolekcje zoologiczną, botaniczną, medyczną i zbiór różnych dzieł sztuki[11][3]. Gottwald prowadził także badania zoologiczne, pisząc trzy prace: o żółwiach, bobrach i bezkręgowcach posiadających muszlę lub pancerz. Rozprawy te wydano pośmiertnie w Norymberdze, pierwszą z nich w 1781, a pozostałe w 1782[12].
Christoph Gottwald zajmował się również miedziorytnictwem. W trakcie nauki w gimnazjum uczył się rysowania, a niezależnie od studiów medycznych w Gdańsku, przez krótki czas pobierał wówczas także lekcje grawerstwa. Na tej podstawie rozwijał później w Strasburgu i Lejdzie umiejętności rytownicze, ucząc się samodzielnie nie tylko rycia w miedzi, ale i rytowania w kamieniu oraz rzeźby w kości słoniowej[13]. Umiejętności artystyczne wykorzystał w związku ze studiowaną medycyną sporządzając szereg rysunków i miedziorytów anatomicznych[14], ale wykonywał także różne dzieła sztuki, które weszły w skład kolekcji sztuki wielu niemieckich wielmożów[15]. Po założeniu swojej kunstkamery stworzył liczne miedzioryty ilustrujące jego zbiory. Pośmiertnie część tych prac wydał w Gdańsku w 1714 Johann Philipp Breyne w postaci albumu miedziorytów anatomicznych oraz drugiego albumu z miedziorytami bezkręgowców posiadających muszlę lub pancerz[16].
W 1667 zawarł związek małżeński z Constantiną z domu Hecker. Był ojcem dziewięciorga dzieci[17], w tym Johanna Christopha, który również został lekarzem i kontynuował rozbudowę kunstkamery[18]. Od 1693 piastował stanowisko lekarza miejskiego. Udzielał się także politycznie i naukowo, m.in. w 1698 r. został przyjęty do towarzystwa naukowego Academia Naturae Curiosorum[17].
Christoph Gottwald spoczął w bazylice mariackiej[17].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 54.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 53, 63.
- ↑ a b Pękacka-Falkowska 2018.
- ↑ Świat bursztynu. Katalog wystawy stałej Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie w Gdańsku. Muzeum Gdańska, 2021, strona 127. ISBN 978-83-61077-91-6.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 54, 55.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 56, 57.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 58–60.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 56–60.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 62.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 62, 63.
- ↑ Novgorodova D.D. 2018. Musaeum Gottwaldianum i jego losy w Rosji. „Klio – Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”. 46 (3), s. 109–137,. DOI: 10.12775/KLIO.2018.035.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 64.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 55–56, 58.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 73.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 56, 58.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 63, 64.
- ↑ a b c Pękacka-Falkowska 2018, s. 63.
- ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 67.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Katarzyna Pękacka-Falkowska. Wokół kolekcji przyrodniczych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Cz. I: Christoph i Johann Christoph Gottwaldowie oraz ich gdańskie muzeum. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. 63 (2), s. 51–97, 2018. DOI: 10.4467/0023589XKHNT.18.010.9463.