Ciecierzyca pospolita
| ||
| ||
| Systematyka[1][2] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Podkrólestwo | rośliny zielone | |
| Nadgromada | rośliny telomowe | |
| Gromada | rośliny naczyniowe | |
| Podgromada | rośliny nasienne | |
| Nadklasa | okrytonasienne | |
| Klasa | Magnoliopsida | |
| Nadrząd | różopodobne | |
| Rząd | bobowce | |
| Rodzina | bobowate | |
| Rodzaj | ciecierzyca | |
| Gatunek | ciecierzyca pospolita | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Cicer arietinum L. Sp. pl. 2:738. 1753 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Ciecierzyca pospolita (Cicer arietinum L.) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z zachodniej Azji. Nie rośnie dziko, jest wyłącznie rośliną uprawną[3]. Nazywana często cieciorką.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Roślina jednoroczna o wysokości do 50 (100) cm. Łodyga sztywna, kanciasta[4].
- Liście
- Nieparzysto-pierzaste, składające się z odwrotnie jajowatych 11-15 listków o piłkowanych brzegach[4].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo w kątach liści. Są fioletowe, purpurowe lub białe, mają 1 słupek i 10 zrośniętych pręcików. Żagielek ciemniejszy[4].
- Owoc
- Zwisający strąk zawierający dość duże, gruszkowatego kształtu nasiona o barwie białożółtawej, czerwonawej lub brunatnej[4].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Roślina uprawna, uprawiana od bardzo dawna. Jej nasiona znaleziono w wykopaliskach datowanych na 9200 lat p.n.e., wiadomo też, że była jednym z podstawowych pokarmów w jadłospisie starożytnych Greków i Rzymian[5]. Nasiona wyglądem i smakiem przypominają groch i są używane do spożycia podobnie jak on[4]. Roślina bardzo popularna w kuchni krajów basenu Morza Śródziemnego. Roztarte i wymieszane z oliwą nasiona tworzą pastę używaną do smarowania chleba[5]. Znana jest także jako groch włoski lub (nieściśle) cieciorka. Wyrabia się z nich także specjalną mąkę.
- Nasiona i słoma są używane również jako pasza dla zwierząt[4].
Obecność w kulturze[edytuj | edytuj kod]
Większość badaczy roślin biblijnych uważa, że do tego gatunku odnosi się cytat z Księgi Izajasza (30,24): „Woły i osły obrabiające rolę żreć będą paszę dobrze przyprawioną, która została przewiana opałką i siedlaczką”. Wzbogacona ciecierzycą pasza była w biblijnym sensie oznaką dobrobytu, który zapowiadał Żydom prorok Izajasz. Ciecierzyca nie została tu wymieniona z nazwy, ale użyte w tym cytacie hebrajskie słowo oznacza paszę z dodatkiem ciecierzycy, a zwyczaj jej dodawania do paszy jest stosowany na Bliskim Wschodzie do dzisiaj[5].
Pokrój
Liść i owoce
Strąki z nasionami
Nasiona
Nasiona ciecierzycy – odmiana bengalska (po lewej) i europejska (po prawej)
Suchy pęd z owocami i nasionami
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].
- ↑ a b c d e f Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ a b c Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.