Ctenomys nattereri

	Ctenomys nattereri
	Wagner, 1848
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
Nadrodzina	Octodontoidea
Rodzina	tukotukowate
Rodzaj	tukotuko
Gatunek	Ctenomys nattereri

Ctenomys nattereri – endemiczny gatunek gryzonia z rodziny tukotukowatych (Ctenomyidae). Występuje w południowo-zachodniej Brazylii w stanach Rondônia i Mato Grosso oraz w Boliwii w departamencie Santa Cruz. Jest gatunkiem monotypowym^[1].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Autorzy wydanej w 2016 roku publikacji „Handbook of the Mammals of the World” wyjaśniają, że na podstawie analizy mitochondrialnego DNA C. nattereri winien być traktowany jako odrębny gatunek. Zwracają uwagę, że należy do grupy taksonów z grupy C. boliviensis^[1]. C. nattereri bywał traktowany jako podgatunek tukotuko boliwijskiego – Ctenomys boliviensis nattereri Wagner, 1848^[2] – lub jako synonim tukotuko boliwijskiego^[3].

Budowa ciała[edytuj | edytuj kod]

Ctenomys nattereri, podobnie jak inne gatunki tukotuko, charakteryzuje mocna budowa ciała, małe oczy (ale jak na zwierzęta podziemne stosunkowo duże) ulokowane w górnej części czaszki. Tułów ma kształt cylindryczny. Uszy są małe. Ogon gruby i stosunkowo krótki. Łapy, wyposażone w mocne pazury, są przystosowane do kopania tuneli. Długie siekacze i mocne pazury stanowią dla wszystkich tukotuko podstawę adaptacyjną do życia pod ziemią. Są niezbędne do drążenia tuneli. Ctenomys używają do prac ziemnych siekaczy. Drążą z zamkniętymi pyszczkami. W zakresie kształtu czaszki u tukotuko występuje duża zmienność międzygatunkowa^[1].

Ctenomys nattereri jest gryzoniem o średniej wielkości. Jego futro jest gęste, delikatne i miękkie. W części grzbietowej wybarwiony jest na kolor ochrowopomarańczowy, górna powierzchnia głowy i kufy są czarnobrązowe, w środkowej części grzbietu biegnie pas czarnych włosów. Część brzuszna jest wybarwiona na odcienie brązu: szarobrązowy do jasnobrązowego, a w pachwinach sierść jest jasna lub biała. Siekacze wybarwione na pomarańczowo^[1].

Wymiary *C. nattereri*
(za: T. Freitas, 2016)^[1]
	średni wymiar
długość ciała z głową i ogonem	245 mm
długość ogona	71 mm
długość ucha	11 mm
długość tylnej łapy (z pazurami)	54 mm

Kariotyp[edytuj | edytuj kod]

Garnitur chromosomowy tego zwierzęcia tworzy 18 par (2n=36) chromosomów (FN=64)^[1].

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

C. nattereri, jak wszystkie tukotuko, wiodą podziemny tryb życia. Pod ziemią żyją, rozmnażają się, jedzą i tam umierają. Jak zdecydowana większość tukotuko wiedzie samotniczy tryb życia. Jeden system tuneli należy do jednego zwierzęcia. Młode tukotuko osiągają dojrzałość płciową po około 6–8 miesiącach życia. Ciąża trwa około 100 dni^[1].

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje w południowo-zachodniej Brazylii w stanach Rondônia i Mato Grosso oraz w Boliwii w departamencie Santa Cruz^[1].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Ctenomys nattereri podobnie jak pozostałe gatunki z rodzaju Ctenomys są roślinożercami^[1]. Tukotuko żywią się trawami i ziołami oraz ich nasionami. Najchętniej zbierają rośliny w bezpośrednim sąsiedztwie wylotu nory. Zdobyte pożywienie zjadają na miejscu lub wciągają do nory. Takie zachowanie pozwala na minimalizowanie ryzyka padnięcia ofiarą drapieżników^[1].

Zwierzęta z rodzaju Ctenomys wchodzą w skład diety pójdźki ziemnej, uszatki błotnej, grizona mniejszego, majkonga krabożernego, żararaka urutu i myszołowca towarzyskiego. Tukotuko są traktowane jako szkodniki upraw. Chętnie zjadają uprawiany przez lokalną ludność maniok jadalny^[1].

Siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Poszczególne gatunki tukotuko zasiedlają izolowane, stosunkowo niewielkie obszary. Zwierzęta budują tunele na głębokości 31–44 cm. Tunel ma szerokość od 5,5 cm do 9,3 przy wysokości 6 do 11 cm. Korytarz osiąga długość do 5 m. Wyjścia z nory są zwykle zamknięte. Komora gniazdowa jest lokowana na końcu korytarza^[1].

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Nazwa zwierząt tuko-tuko jest onomatopeją odwzorowującą ich głos. Samce dwukrotnie częściej używają dźwięku w komunikacji niż samice^[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m T. Freitas: Family Ctenomyidae (Tuco-tucos). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 513–534. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ Ctenomys nattereri, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2020-01-01] (ang.).
↑ J.J. Dunnum J.J., N.N. Bernal N.N., Ctenomys boliviensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-01-01] (ang.).

[hmw6-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m T. Freitas: Family Ctenomyidae (Tuco-tucos). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 513–534. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[itis-2] Ctenomys nattereri, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2020-01-01] (ang.).

[iucn-3] J.J. Dunnum J.J., N.N. Bernal N.N., Ctenomys boliviensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-01-01] (ang.).

[1]

[2]

[3]