Czerwona Wola (województwo podkarpackie)
50°08′24″N 22°41′08″E/50,140000 22,685556
| wieś | |
 Kaplica filialna | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
489[2] |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
37-530[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RPZ |
| SIMC |
0611028[4] |
Położenie na mapie gminy Sieniawa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu przeworskiego  | |
| 50°08′24″N 22°41′08″E/50,140000 22,685556[1]
| |
Czerwona Wola – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Sieniawa[5][4].
Położona 8 km na południowy wschód od Sieniawy, powierzchnia 1422 ha. Ze względu na dogodną lokalizację oraz unikatowy mikroklimat (bory sosnowe) intensywnie rozwija się budownictwo letniskowe[6].
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0611034 | Byki | część wsi |
| 0611040 | Drzewieckie | część wsi |
| 0611057 | Krupki | część wsi |
| 0611061 | Myszkówka | część wsi |
| 0611070 | Słoty | część wsi |
| 0611086 | Sochy | część wsi |
| 0611092 | Szmule | część wsi |
| 0611100 | Zarada | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość pierwotnie nazywała się Manastyrska Wola i została założona prawdopodobnie przez napływowych osadników. Później od czerwonych ziem występujących na jej terenie przyjęła nazwę Czerwona Wola.
W latach 1853–1975 wieś administracyjnie należała do powiatu jarosławskiego. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Początki wsi należy wiązać z przywilejem Zofii ze Sprowy z 26 marca 1571 dla mieszkańców Jarosławia i okolicznych osadników[7]. Pierwsze wzmianki o wiosce Czerwona Wola znajdujemy w Rejestrze poborowym z 1578 roku (rękopis), gdzie są podane dwie nazwy: Manastirska Wolija i Wolijcza Manastirska[8]. Prawidłową nazwę miejscowości podaje drukowany Rejestr poborowy z 1589 roku i jest to Manastyrszka Wola[9]. Kopia dokumentu z 1639 roku znajdującego się w archiwum parafii w Manasterzu już podaje współczesną nazwę Czerwona Wola.
Prywatna wieś szlachecka, położona w województwie ruskim, w 1739 roku należała do klucza Jarosław Lubomirskich[10].
Czerwona Wola była własnością pełkińskiej linii Czartoryskich. Należała do księcia Jerzego Konstantego Czartoryskiego, przedstawiciela młodszej linii rodu (książę i jego żona, Maria, są pochowani w krypcie Książąt Czartoryskich w Sieniawie). We wsi w 1892 roku, ich córka, Wanda Czartoryska założyła ochronkę Służebniczek starowiejskich[11] z kaplicą półpubliczną[12]. Ochronka była siedliskiem oświaty i polskości. W 1910 roku zakończono budowę murowanej Ochronki, z kaplicą i salą szkolną.
W XX wieku z północnej części wyodrębniła się osobna wieś Czerce. W 1921 roku w Czerwonej Woli było 261 domów.
Oświata[edytuj | edytuj kod]
W 1889 roku w przysiółku Czerce należącym do Czerwonej Woli została założona szkoła ludowa[13].
Mieszkańcy Czerwonej Woli mieli utrudniony dostęp do szkoły w Czercach z powodu rozległych bagien. W 1913 roku władze szkolne zezwoliły na założenie 1-klasowej szkoły. Szkolę umieszczono w budynku ochronki w Czerwonej Woli, która była filią szkoły w Czercach. W latach 1913–1950 nauczycielką szkoły była s. Apolonia Muszyńska.
W latach 1958–1961 wybudowano obecny budynek szkolny, do którego przeniesiono szkołę z ochronki. W 1999 roku patronem szkoły został św. Jan Paweł II.
W Czerwonej Woli istniała też Szkoła Koszykarska (pod nadzorem wydziału krajowego). Najpierw w 1879 roku powstała w Jarosławiu, a w 1891 roku przeniesiono ją do Czerwonej Woli. W 1909 roku kierownikiem administracyjnym był Józef Dąbrowski, a instruktorem Franciszek Gondek[14].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 20432
- ↑ Wieś Czerwona Wola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 182 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Czerwona Wola na stronie Urzędu Gminy. [dostęp 2017-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-11)].
- ↑ Archiwum Państwowe w Przemyślu, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ru/kolekcje/-/kolekcje/48847635, 4 lutego 2023.
- ↑ Archiwum Akt Dawnych, Rejestry poborowe województwa ruskiego, karta 393; http//szukajwarchiwach.gov.pl, [dostęp 2021-12-31].
- ↑ A. Jabłonowski, Źródła dziejowe, Tom XVIII, część I. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Tom VII, część 1. Ziemie Ruskie, Ruś Czerwona, Warszawa 1902, s. 5.
- ↑ Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581–1754, w: Studia Historyczne, rok V, zeszyt 3 (58), 1972, s. 436.
- ↑ Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (s. 116) [dostęp 2016-06-14]
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Rit(us) Lat(ini) Premisliensis pro Anno Domini 1934 (s. 73) (łac.) [dostęp 2017-06-14]
[Cytat: In loco p. asylum parv. sub cura ŚS. Servul. B.M.B. et alterum in Czerwona Wola cum capella semipublica.] - ↑ Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (s. 139) [dostęp 2017-06-14]
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1909 (s. 780) [dostęp 2023-09-19
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Czerwona Wola, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 841.
- Mapa katastralna wsi Czerwona Wola z połowy XIX wieku
- Siedziba gminy: Sieniawa
| Miejscowości gminy |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostki pomocnicze gminy |
|
