Czesław Zbierański

Czesław Zbierański
	porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia	6 grudnia 1889 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	31 maja 1982 ; Nowy Jork
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Błękitna Armia; Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; II wojna światowa powstanie warszawskie;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czesław Zbierański (ur. 6 grudnia 1889^[1]^[2]^[3] w Warszawie, zm. 31 maja 1982 w Nowym Jorku) – pionier polskiego lotnictwa, inżynier, konstruktor lotniczy, porucznik piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys

Swoje zainteresowania lotnictwem zaczął rozwijać po ukończeniu studiów na Politechnice Lwowskiej. Był współzałożycielem Koła Awiatorów, w którym rozpoczął wstępne projektowanie a następnie (ze Stanisławem Cywińskim) budowę samolotu Zbierański i Cywiński. Samolot został oblatany przez Michała Scipio del Campo 25 września 1911 roku, a następnie oddany do użytku. Obok samolotu „Jaskółka” Edmunda Libańskiego był to pierwszy latający samolot w Królestwie Polskim. W 1912 roku podarował swój samolot Związkowi Awiatycznemu Studentów Politechniki Lwowskiej^[4].

Udało mu się zakupić za sumę 200 rubli uszkodzony samolot Blériot XI, który rozbił pod Siekierkami Francuz Grant^[5]. Zbierański wyremontował samolot i uczył się na nim samodzielnie pilotażu. W momencie otwarcia kursu pilotażu w Awiacie sprzedał Blériota i został uczestnikiem kursu pilotażu w tym Towarzystwie (instruktor Henryk Segno), jednak nie odbył samodzielnych lotów^[4].

W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich, Polskiej Organizacji Wojskowej i Awiacji (Lotnictwie) Armii Polskiej we Francji.

W Wojsku Polskim służył w Oddziale II Sztabu Generalnego. Był organizatorem i szefem Ekspozytury w Grodnie oraz szefem Posterunku Nr 5 Frontu Litewsko-Białoruskiego. W czasie wojny z bolszewikami pełnił służbę na stanowisku szefa defensywy frontu^[6]. Po zakończeniu wojny został zdemobilizowany.

Został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty^[7]^[8]^[9]. W 1923 roku był oficerem rezerwy 5 pułku piechoty Legionów w Wilnie^[10].

W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas grupie oficerów „pozostających stale zagranicą”^[11].

W latach 20. XX wieku produkował samochody, motocykle, drezyny kolejowe i ślizgacze. W 1930 rozpoczął pracę w administracji państwowej. Był starostą powiatu łuninieckiego, a później aż do września 1939 starostą powiatu prużańskiego.

Od 1939 na emigracji (kolejno we Francji, Kanadzie, USA). Podczas II wojny światowej, w 1940 we Francji zorganizował i kierował Biurem Przemysłu Wojennego, a później w Kanadzie pracował przy produkcji dział przeciwlotniczych i w nadzorze technicznym produkcji samolotu Anson V w Federal Aircraft Company. 23 lipca 1943 roku zwrócił się do Naczelnego Wodza, generała broni Kazimierza Sosnkowskiego z prośbą o przyjęcie do Polskich Sił Zbrojnych^[6].

Sławę zyskał jako współkonstruktor polskiego pierwszego udanego samolotu o konstrukcji częściowo metalowej. Był aktywnym działaczem Polonii i fundatorem anglojęzycznego księgozbioru dla biblioteki Instytutu Lotnictwa w Warszawie (1962).

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyż Niepodległości z Mieczami
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1956, przyznany przez Prezydenta RP na uchodźstwie za zasługi w pracy społecznej i niepodległościowej)^[12]
Krzyż Walecznych – czterokrotnie
Złoty Krzyż Zasługi
Złoty Krzyż Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej

Przypisy

↑ Zbierański 1943 ↓, s. 95, 99 datę „6 grudnia 1889” podał zainteresowany w liście do generała Kazimierza Sosnkowskiego, natomiast w liście do generała dywizji Władysława Sikorskiego tłumaczył, że „deklarację wojskową, omyłkowo, wypełniłem według paszportu, specjalnie przygotowanego w Budapeszcie, by móc wyjechać z Węgier, bez przeszkód. To samo kiedyś uczyniłem, by nie służyć w wojsku rosyjskim. Przed wojną, na kilka miesięcy, dostarczyłem dowody do PKU Warszawa Miasto, że jestem urodzony o 4 lata później, niż figurowałem”.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 28, 816 tu podano, że urodził się 6 sierpnia 1888 roku.
↑ Konieczny i Malinowski 1988 ↓, s. 125 Jerzy R. Konieczny podał datę urodzenia „6 grudnia 1885”.
↑ ^a ^b Czesław Zbierański: O narodzinach polskiego lotnictwa, w: „Pierwsze skrzydła”, oprac. Eugeniusz Banaszczyk. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960, s. 5-42. OCLC 823598416.
↑ Kazimierz Sławiński: Lotnisko Mokotowskie w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1981, s. 21. ISBN 83-206-0147-9.
↑ ^a ^b Zbierański 1943 ↓, s. 95.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 545 w 1923 roku był sklasyfikowany z 6151. lokatą na liście starszeństwa oficerów rezerwowych piechoty.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 28 w 1934 zajmował 3450. lokatę w korpusie oficerów rezerwy piechoty.
↑ Konieczny i Malinowski 1988 ↓, s. 127 Jerzy R. Konieczny podał, że służbę wojskową zakończył w stopniu majora.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 139.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 816.
↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 4, Nr 1 z 9 maja 1956.

Bibliografia

CzesławC. Zbierański CzesławC., Listy do Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych generała broni Kazimierza Sosnkowskiego oraz odpis listu do ś.p. generała Władysława Sikorskiego z 29 kwietnia 1942 roku, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Toronto, 23 lipca 1943 [dostęp 2017-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-01] .
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
Jerzy Ryszard Konieczny, Tadeusz Malinowski: Mała encyklopedia lotników polskich. T. 2. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988. ISBN 83-206-0734-5. ISSN 02395983.
Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962-1969)
Portret. elknet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-20)].

[CITEREFZbierański194395,_99_datę_„6_grudnia_1889”_podał_zainteresowany_w_liście_do_generała_Kazimierza_Sosnkowskiego,_natomiast_w_liście_do_generała_dywizji_Władysława_Sikorskiego_tłumaczył,_że_''„deklarację_wojskową,_omyłkowo,_wypełniłem_według_paszportu,_specjalnie_przygotowanego_w_Budapeszcie,_by_móc_wyjechać_z_Węgier,_bez_przeszkód._To_samo_kiedyś_uczyniłem,_by_nie_służyć_w_wojsku_rosyjskim._Przed_wojną,_na_kilka_miesięcy,_dostarczyłem_dowody_do_PKU_Warszawa_Miasto,_że_jestem_urodzony_o_4_lata_później,_niż_figurowałem”''-1] Zbierański 1943 ↓, s. 95, 99 datę „6 grudnia 1889” podał zainteresowany w liście do generała Kazimierza Sosnkowskiego, natomiast w liście do generała dywizji Władysława Sikorskiego tłumaczył, że „deklarację wojskową, omyłkowo, wypełniłem według paszportu, specjalnie przygotowanego w Budapeszcie, by móc wyjechać z Węgier, bez przeszkód. To samo kiedyś uczyniłem, by nie służyć w wojsku rosyjskim. Przed wojną, na kilka miesięcy, dostarczyłem dowody do PKU Warszawa Miasto, że jestem urodzony o 4 lata później, niż figurowałem”.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw193428,_816_tu_podano,_że_urodził_się_6_sierpnia_1888_roku-2] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 28, 816 tu podano, że urodził się 6 sierpnia 1888 roku.

[CITEREFKoniecznyMalinowski1988125_Jerzy_R._Konieczny_podał_datę_urodzenia_„6_grudnia_1885”-3] Konieczny i Malinowski 1988 ↓, s. 125 Jerzy R. Konieczny podał datę urodzenia „6 grudnia 1885”.

[zbier-4] Czesław Zbierański: O narodzinach polskiego lotnictwa, w: „Pierwsze skrzydła”, oprac. Eugeniusz Banaszczyk. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960, s. 5-42. OCLC 823598416.

[5] Kazimierz Sławiński: Lotnisko Mokotowskie w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1981, s. 21. ISBN 83-206-0147-9.

[CITEREFZbierański194395-6] Zbierański 1943 ↓, s. 95.

[CITEREFRocznik_Oficerski1923545_w_1923_roku_był_sklasyfikowany_z_6151._lokatą_na_liście_starszeństwa_oficerów_rezerwowych_piechoty-7] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 545 w 1923 roku był sklasyfikowany z 6151. lokatą na liście starszeństwa oficerów rezerwowych piechoty.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw193428_w_1934_zajmował_3450._lokatę_w_korpusie_oficerów_rezerwy_piechoty-8] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 28 w 1934 zajmował 3450. lokatę w korpusie oficerów rezerwy piechoty.

[CITEREFKoniecznyMalinowski1988127_Jerzy_R._Konieczny_podał,_że_służbę_wojskową_zakończył_w_stopniu_majora-9] Konieczny i Malinowski 1988 ↓, s. 127 Jerzy R. Konieczny podał, że służbę wojskową zakończył w stopniu majora.

[CITEREFRocznik_Oficerski1923139-10] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 139.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934816-11] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 816.

[12] Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 4, Nr 1 z 9 maja 1956.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]