Dama z wachlarzem
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1917–1918 |
| Medium | |
| Wymiary |
100.2 cm × 100.2 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
Dama z wachlarzem (niem. Dame mit Fächer) – obraz olejny Gustava Klimta, namalowany w 1917 roku, wciąż znajdujący się na sztalugach w pracowni artysty, gdy ten zmarł w lutym 1918 roku[1].
Sotheby’s po raz ostatni sprzedał ten obraz w 1994 roku, za 11,6 miliona dolarów[1].
27 czerwca 2023 roku obraz został sprzedany w Sotheby’s za 85,3 miliona funtów z opłatami, czyli około 108,4 miliona dolarów. Cena ta była najwyższą ceną aukcyjną uzyskaną za dzieło Gustava Klimta i zarazem najwyższą ceną w publicznej sprzedaży w Europie, przewyższając tę, którą uzyskano za rzeźbę L’Homme qui marche I Alberta Giacomettiego (104,3 miliona dolarów w 2010 roku, również w Sotheby’s)[2]. Natomiast poprzednia rekordowa cena aukcyjna za dzieło Gustava Klimta należała do obrazu Brzozowy las (z kolekcji nieżyjącego już współzałożyciela Microsoftu Paula Allena), który został sprzedany w 2022 roku w Christie’s w Nowym Jorku za 104,6 miliona dolarów (około 92 milionów funtów po ówczesnym kursie wymiany)[3].
Damę z wachlarzem po 10-minutowej licytacji pomiędzy czterema oferentami zakupiła Patti Wong, kolekcjonerka z Hongkongu[4], była przewodnicząca Sotheby’s Asia. Po zakończonej licytacji stwierdziła, że cena była zgodna z jej oczekiwaniami, a obraz kupiła dla pewnego kolekcjonera z Hongkongu[2].
Okoliczności[edytuj | edytuj kod]
W ostatnich czterech latach swojego życia Gustav Klimt stworzył serię anonimowych portretów kobiet. Charakteryzują się one modnymi akcesoriami, azjatyckim tłem oraz jasnymi kolorami, typowymi dla jego późnego stylu. W obrazach tych ożywił typ „pięknej wiedenki”, który już we wczesnych latach życia zajmował go jako malarza kobiet. Jego estetyka w tamtym okresie charakteryzowała się sztucznie wydłużonymi formami oraz azjatyckim językiem formalnym, nawiązując tym samym do takich stylów jak: manieryzm, prymitywizm, orientalizm i japonizm[5].
Opis i inspiracje[edytuj | edytuj kod]
Artysta przedstawił młodą kobietę o porcelanowej cerze zarumienionej różem i kasztanowych falistych włosach, pogrążoną w myślach. Jest ona ubrana w ozdobną, jedwabną szatę w zielono-złote paski, zsuniętą z ramion. W palcach trzyma składany wachlarz, osłaniający jej piersi. Postać została umieszczona na spłaszczonym tle, przypominającym malowidła z japońskich drzeworytów, chińskiej porcelany lub z ozdobnej tapety. W górnej części, po lewej stronie artysta umieścił unoszącego się mistycznego feniksa (fenghuang) z baśniowymi, szmaragdowymi piórami, będącego w chińskiej mitologii symbolem łaski i cnoty. Naprzeciwko niego, po prawej stronie płótna, stoi długonogi żuraw z piórami na piersiach w kolorze ultramaryny, symbolizujący mądrość i nieśmiertelność. Reszty tła dopełniają różowe kwiaty lotosu, oznaczającego niezmienność piękna[6].
Motywy w tle i na szacie damy z wachlarzem, zaczerpnięte w dużej mierze z chińskiego wzornictwa odzwierciedlają zainteresowanie Klimta kulturą chińską i japońską (artysta miał w prywatnych zbiorach kimona i chińskie ubiory oraz kolekcję japońskich drzeworytów). Choć Klimt był w tamtym czasie poszukiwanym portrecistą, mającym zlecenia od bogatych wiedeńczyków, to obraz ten namalował dla własnej przyjemności[1].
Nie wiadomo, kim była osoba pozująca do obrazu, choć istnieją pewne sugestie, że mogła to być Johanna Staude, jedna z ulubionych modelek Klimta[1] lub Emilie Louise Flöge, przyjaciółka artysty[7].
Sotheby’s nazwało portret „ostatnim arcydziełem” Klimta , a szef wieczornej aukcji impresjonistów i sztuki współczesnej domu aukcyjnego, Thomas Boyd Bowman, opisał go przed sprzedażą jako „oszałamiający” dodając w komunikacie prasowym:
„Piękno i zmysłowość tego portretu tkwią w szczegółach: plamkach błękitu i różu, które ożywiają skórę pozującej, pierzastych liniach jej rzęs i zaciśniętych ustach, które nadają jej twarzy charakter”[8].
Dzieje obrazu[edytuj | edytuj kod]
- Galerie Gustav Nebehay, Wiedeń
- Erwin Böhler (kupił obraz przed 1920)
- Heinrich Böhler (brat Erwina, od którego kupił obraz)
- Mabel Böhler (żona Heinricha, odziedziczyła po nim obraz w 1940)
- Rudolf Leopold (kupił obraz od Mabel Böhler około 1963 i miał go co najmniej do 1981)
- Serge Sabarsky
- Wendell Cherry (kupił obraz od Sabarsky’ego przed 1988)
- 11 maja 1994 obraz został wystawiony na sprzedaż w Sotheby’s[9].
- 27 czerwca 2023 Patii Wong zakupiła obraz na aukcji w Sotheby’s za 85,3 mln £[10]
Publiczne wystawy[edytuj | edytuj kod]
- Kunsthalle, Wiedeń, 1920
- Tokio, 1981
- Kraków, 1992
- Belweder, Wiedeń, 25 marca 2021 – 13 lutego 2022[11]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Anna Brady: Gustav Klimt's last portrait has highest estimate ever put on a painting in Europe at over £65m. The Art Newspaper. [dostęp 2023-06-30]. (ang.).
- ↑ a b Scott Reyburn: Klimt’s ‘Lady With a Fan’ Brings $108.4 Million, Auction Record for the Artist. The New York Times. [dostęp 2023-06-30]. (ang.).
- ↑ Ursula Scheer: Der Hammer fiel bei 74 Millionen Pfund für Klimts Gemälde. FAZ. [dostęp 2023-07-01]. (niem.).
- ↑ Nadeem Badshah: Gustav Klimt’s Lady with a Fan sells for £85.3m, breaking European record. The Guardian. [dostęp 2023-06-30]. (ang.).
- ↑ Gustav Klimt Database: Letzte Schaffensjahre. Klimt Database.com. [dostęp 2023-07-04]. (niem.).
- ↑ Kelly Grovier: Klimt's Lady with a Fan: The painting that sold for £85.3m. BBC.com. [dostęp 2023-07-01]. (ang.).
- ↑ Klimt Record in Sight. „The Antique Collector”. Nr 5. 6 (5), s. 50, maj 1994. ISSN 0003-5858. [dostęp 2023-07-01]. (ang.).
- ↑ Oscar Holland: Klimt’s ‘last masterpiece’ sells for record-breaking $108.4 million. CNN. [dostęp 2023-07-01]. (ang.).
- ↑ Sotheby’s: Dame mit Fächer (Lady with a Fan). Sotheby’s.com. [dostęp 2023-06-30]. (ang.).
- ↑ „Dama z wachlarzem” Gustava Klimta pobiła aukcyjny rekord Europy! Takiej kwoty nikt się nie spodziewał [online], www.well.pl, 28 czerwca 2023 [dostęp 2024-01-13] (pol.).
- ↑ Belvedere Museum Wien: Dame mit Fächer. Belvedere.at. [dostęp 2023-07-01]. (niem.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Gustav Klimt (niem.)
- Dama z wachlarzem na oficjalnym kanale Belvedere Museum na YouTube (niem.)