Dewzrost
Dewzrost[1] (postwzrost, ang. degrowth) – ruch społeczny, polityczny i ekonomiczny oparty na ekonomii ekologicznej, ideach antykapitalistycznych i antykonsumpcjonistycznych.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Głównym postulatem w ramach dewzrostu jest redukcja produkcji i konsumpcji. Analizując powiązania między wzrostem gospodarczym, zniszczeniem środowiska oraz kwestiami związanymi z nierównościami społecznymi, przedstawiciele nurtu argumentują, że model rozwoju światowej gospodarki oparty na nieograniczonym wzroście gospodarczym prowadzi do degradacji środowiska naturalnego, a także tworzy ogromne nierówności między bogatymi i biednymi – zarówno na poziomie państw, jak i w ramach poszczególnych społeczeństw. Zwolennicy dewzrostu opowiadają się za stworzeniem modelu socjo-ekonomicznego, którego podstawą nie jest wzrost gospodarczy i jednocześnie w ramach którego zmniejszenie konsumpcji prowadzi do rzeczywistego wzrostu jakości życia i dobrostanu[2].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Określenie w języku francuskim (décroissance) pojawiło się pierwszy raz w latach siedemdziesiątych w ramach dyskusji towarzyszącej raportowi Klubu Rzymskiego Granice wzrostu. Na początku XXI wieku pojawiło się jako postulat aktywistów we Francji, Włoszech i Katalonii. Angielskie określenie zostało przyjęte w trakcie pierwszej konferencji dotyczącej dewzrostu w Paryżu w 2008[3].
Dewzrost zalicza się do szerszego nurtu zajmującego się poszukiwaniem alternatywnych wizji i modeli rozwojowych, do których zaliczyć można również buen vivir (lub sumak kawsay czy suma qamaña) w Ameryce Południowej, ubuntu z Afryki Południowej czy swaraj w Indiach[4].
W języku polskim nazwę degrowth początkowo tłumaczono jako postwzrost. Określenie dewzrost wprowadził Robert Skrzypczyński w 2020 roku. Według Jakuba Kronenberga jest to znacznie dokładniejszy termin niż zmiękczony postwzrost[5].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- anarchoprymitywizm
- granice wzrostu
- krytyka kapitalizmu
- zrównoważony rozwój
- minimalizm
- szanse na przetrwanie
- Transition Towns
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ D'Alisa, Demari i Kallis 2020 ↓, s. 9.
- ↑ Prosperity without Growth? – The transition to a sustainable economy · Sustainable Development Commission [online], www.sd-commission.org.uk [dostęp 2015-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2015-03-01].
- ↑ Short history [online], Research and actions to consume less and share more [dostęp 2015-11-26].
- ↑ [Acosta, Kothari, Demaria] Zrównoważony rozwój zawodzi [online] [dostęp 2015-11-27].
- ↑ D'Alisa, Demari i Kallis 2020 ↓, s. 9–13.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Giacomo D’Alisa, Federico Demari, Giorgos Kallis: Dewzrost. Słownik nowej ery. Łucja Lange (tłum.). Łódź: 2020. ISBN 978-83-939114-5-5. [dostęp 2025-03-09].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Obłuska, E. Postwzrost – alternatywne spojrzenie na postęp cywilizacyjny [online], ecoreactor.org, 5 lutego 2021 [dostęp 2024-12-07] (pol.).
- Michał Wilgocki, Szaleńcza pogoń za wzrostem gospodarczym w końcu nas zabije [wywiad z Jakubem Kronenbergiem] [online], wyborcza.pl, 14 września 2019 [dostęp 2019-09-21] (pol.).
- Śliwowski, P. (2021), Gospodarka umiaru, czyli opinie Polaków o postulatach dewzrostu, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa (online: https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2022/06/PIE-Raport_dewzrost-1.pdf).
- https://postwzrost.pl/