Ejlejtyja

Ejlejtyja

Εἰλείθυια

bogini porodu, połogu
Narodziny Ateny (od lewej: Zeus, Atena wyskakująca z jego głowy i Ejlejtyja)
Występowanie	mitologia grecka
Teren kultu	starożytna Grecja
Szczególne miejsce kultu	Kreta
Odpowiednik	Lucina (rzymski)
Rodzina
Ojciec	Zeus
Matka	Hera
Dzieci	Sosipolis

Ejlejtyja (gr. Εἰλείθυια Eileíthyia, łac. Lucina) – w mitologii greckiej bogini porodu, połogu, córka Zeusa i Hery oraz siostra Hefajstosa, Aresa, Hebe i Eris. Jej głównym ośrodkiem kultu była Kreta.

Pochodzenie Ejlejtyi

Teogonia Hezjoda wymienia troje potomstwa Hery i Zeusa: Hebe, wojowniczego Aresa i dosyć zagadkową Ejlejtyję. Opiekowała się ciężarnymi kobietami i porodem. Jej imię można interpretować jako „Ta-Która-Przychodzi” (w potrzebie), choć można stwierdzić, że to imię niegreckiego pochodzenia, którego znaczenia nie znamy. „Grotę Ejlejtyi w Amnisos” (na Krecie) badano w naszych czasach i stwierdzona kult bogini już w czasach neolitycznych.

Mity związane z Ejlejtyją

Jako bogini, tak bliska wszystkim Greczynkom, doczekała się niewielu tradycji mitycznych. Najczęściej brała udział w mitach jako postać trzecioplanowa lub epizodyczna. Jest jednak jedna legenda związana bezpośrednio z Ejlejtyją, o której pisze Pauzaniasz.

U stóp wzgórza Kronosa, znajduje się świątynia Ejlejtyi, w której składa się cześć miejscowemu bóstwu, Sosipolisowi („Zbawcy Miasta”). Gdy ongiś Arkadyjczycy najechali Elidę, a wojsko elejskie stanęło w obronie ojczyzny, do wodzów podeszła kobieta z dzieckiem na ręku. Powiedziała, że jest jego matką, lecz we śnie bogowie nakazali jej by przyniosła je do nich, aby walczyło w obronie Elidy. Wodzowie uwierzyli niewieście i położyli nagie dziecko przed wojskami Elidy, licząc na cud. Kiedy to uczynili, malec zamienił się wielkiego węża, który przepędził najeźdźców. Bóstwo nazwano Sosipolisem, a w miejscu, w którym wąż pogrążył się w ziemi, wybudowano świątynie, gdzie czczono go i jego matkę, Ejlejtyję.

Innym mitem związanym z opiekunką porodów, była legenda o narodzinach Apollina i Artemidy. Bogini, wstrzymana przez swoją matkę, Herę, nie mogła przyjąć porodu Leto. Przekupiona jednak pięknym naszyjnikiem, przyjęła poród, sprowadzając na siebie gniew matki.

Ejlejtyja w literaturze

• Hezjod, Teogonia
• Homer, Odyseja, 19, 188
• Pauzaniasz, 6, 20, 2-5,

Bibliografia

• ZygmuntZ. Kubiak ZygmuntZ., Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa: Świat Książki, 2005, ISBN 83-247-0125-7, OCLC 69452996 .brak strony (książka)
• Panini G. P., Mitologia Atlas, Wyd. Arkady, Warszawa 1996, ISBN 83-213-3848-8.