Ejlejtyja

Ejlejtyja

Εἰλείθυια

bogini porodu, połogu
Narodziny Ateny (od lewej: Zeus, rodząca się z jego głowy Atena i patronująca temu Ejlejtyja)
Występowanie	mitologia grecka
Teren kultu	starożytna Grecja
Szczególne miejsce kultu	Kreta
Odpowiednik	Juno Lucina, Natio (rzymski)
Rodzina
Ojciec	Zeus
Matka	Hera
Dzieci	Sosipolis

Ejlejtyja (gr. Εἰλείθυια Eileíthyia, łac. Lucina) – w mitologii greckiej bogini porodu, połogu, córka Zeusa i Hery oraz siostra Hefajstosa, Aresa, Hebe i Eris.

Ważne miejsca kultu znajdowały się na Krecie i Delos.

W wierzeniach Rzymian jej odpowiednikami były Junona z przydomkiem Lucina jako patronka porodu i kobiet w połogu, oraz Natio jako bogini narodzin.

Pochodzenie

Hezjod wymienia w Teogonii (w. 922) troje potomstwa Hery i Zeusa: Hebe, wojowniczego Aresa i dosyć zagadkową Ejlejtyję. Opiekowała się ciężarnymi kobietami i porodem. Jej imię można interpretować jako „Ta-Która-Przychodzi” (w potrzebie), choć można stwierdzić, że to imię niegreckiego pochodzenia, którego znaczenia nie znamy. Wspomnianą przez Homera „grotę Ejlejtyi w Amnisos” na Krecie (Odyseja, Pieśń XIX, 188) badano w naszych czasach i stwierdzono tam kult bogini już w czasach neolitycznych.

W mitologii

Jako bogini, tak bliska wszystkim Greczynkom, doczekała się niewielu tradycji mitycznych. Najczęściej brała udział w mitach jako postać trzecioplanowa lub epizodyczna. Jest jednak jedna legenda związana bezpośrednio z Ejlejtyją, o której pisze Pauzaniasz (Wędrówki po Helladzie VI 20,2-5).

U stóp wzgórza Kronosa, znajduje się świątynia Ejlejtyi, w której składa się cześć miejscowemu bóstwu, Sosipolisowi („Zbawcy Miasta”). Gdy ongiś Arkadyjczycy najechali Elidę, a wojsko elejskie stanęło w obronie ojczyzny, do wodzów podeszła kobieta z dzieckiem na ręku. Powiedziała, że jest jego matką, lecz we śnie bogowie nakazali jej by przyniosła je do nich, aby walczyło w obronie Elidy. Wodzowie uwierzyli niewieście i położyli nagie dziecko przed wojskami Elidy, licząc na cud. Kiedy to uczynili, malec zamienił się wielkiego węża, który przepędził najeźdźców. Bóstwo nazwano Sosipolisem, a w miejscu, w którym wąż pogrążył się w ziemi, wybudowano świątynie, gdzie czczono go i jego matkę, Ejlejtyję.

Innym mitem związanym z opiekunką porodów, była legenda o narodzinach Apollina i Artemidy. Bogini, wstrzymana przez swoją matkę, Herę, nie mogła przyjąć porodu Leto. Przekupiona jednak pięknym naszyjnikiem, przyjęła poród, sprowadzając na siebie gniew matki.

Bibliografia

• Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2005. ISBN 83-247-0125-7. OCLC 69452996. Brak numerów stron w książce
• G.P. Panini, Mitologia Atlas, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1996, ISBN 83-213-3848-8