Episcopus vagans

Episcopus vagans (z łac. biskup wędrujący, biskup tułacz) – biskup konsekrowany z zachowaniem sukcesji apostolskiej, który nie jest przypisany do konkretnej diecezji, nie jest w łączności z żadnym większym Kościołem, jest autokefaliczny wobec innych biskupów, nie posiada jurysdykcji lub jego władza biskupia jest ograniczona do niewielkiego związku wyznaniowego o znaczeniu marginalnym.

Charakterystyka

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa oraz we wczesnym średniowieczu, gdy trwały prześladowania i tworzyły się struktury Kościoła niemal wszyscy biskupi prowadzący misje i zakładający od podstaw gminy chrześcijańskie mieli charakter biskupów wędrownych.

Współcześnie episcopi vagantes to w większości biskupi, którzy zostali wyświęceni ważnie, lecz niegodnie przez innych biskupów, a także hierarchowie kościelni, którzy zostali ekskomunikowani przez swoje macierzyste Kościoły.

Episcopi vagantes są duchownymi, którzy skupiają wokół siebie jedynie nieliczne grupki wiernych, które nie tworzą rzeczywistych struktur kościelnych. Biskupi ci mają zwykle nieuregulowany status kanoniczny, nie mają też pod swoją opieką prawnie uregulowanych organizacji kościelnych. Posługują się często przesadnie wyszukanymi tytułami (arcybiskup, egzarcha, katolikos, metropolita, papież, patriarcha, prymas), lecz w rzeczywistości pełnią urząd wyłącznie w swoim imieniu, bez pełnomocnictw kościelnych.

Największa liczba biskupów, których można określić jako episcopi vagantes mieszka w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Przykładowi episcopi vagantes

Arnold Harris Mathew, XX wieczny angielski episcopus vagans, który uzyskał sakrę od biskupów Unii Utrechckiej

• VI wiek
  • Jakub Baradeusz

• XV wiek
  • Augustyn Luciani

• XVIII wiek
  • Dominique Marie Varlet

• XIX wiek
  • Joseph René Vilatte

• XX wiek
  • Francis Schuckardt
  • Marcel Lefebvre
  • Guerard des Lauriers
  • Arnold Mathew
  • Pierre Martin Ngô Đình Thục

• XXI wiek
  • Emmanuel Milingo

Polscy episcopi vagantes

W ocenie zjawiska na terenie Europy skala niezależnych biskupstw w Polsce jest wysoka. Polskimi biskupami niezależnymi, działającymi na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat w zarejestrowanych związkach wyznaniowych bądź w grupach w oparciu o ustawę o wolności sumienia i wyznania są m.in.:

1. związani uprzednio z Polskim Kościołem Starokatolickim bądź Kościołem Starokatolickim w Rzeczypospolitej Polskiej:
   1. Henryk Tymoteusz Marciniak (ur. 1947, zm. 2018), jako biskup niezależny,
   2. Wojciech Zdzisław Kolm (ur. 1959), jako biskup niezależny (były zwierzchnik Kościoła),
   3. Artur Wieciński (ur. 1991), jako biskup niezależny (były zwierzchnik Kościoła),
   4. Roman Kot, jako biskup niezależny (były proboszcz parafii Kościoła Starokatolickiego w RP w Bytomiu),
   5. Robert Matysiak, jako Pierwszy Biskup Narodowego Kościoła Katolickiego w Niemczech,
   6. Tadeusz Nasierowski, jako biskup niezależny,
2. związani uprzednio z Kościołem Polskokatolickim:
   1. Tomasz Rybka, jako biskup Ordynariatu Zakonnego Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (były duchowny polskokatolicki),
   2. Jerzy Rybka, jako Zwierzchnik Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (były duchowny polskokatolicki),
3. Stanisław Sawicki (ur. 1963), jako Przełożony Generalny Bractwa Kapłańskiego św. św. Cyryla i Metodego,
4. Adam Andrzej Rosiek (ur. 1959), jako Pierwszy Biskup Katolickiego Kościoła Narodowego w Polsce,
5. Szymon Niemiec (ur. 1977), jako biskup Zjednoczonego Ekumenicznego Kościoła Katolickiego,
6. Krzysztof Nieciąg (ur. 1974), jako Zwierzchnik Ekumenicznej Wspólnoty Kościołów Chrześcijańskich,
7. Artur Badełek (ur. 1975), jako biskup niezależny,
8. Jan Maria Leon Plichta (ur. ?), jako biskup niezależny,
9. Marian Szydłowski, jako biskup niezależny,
10. Andreas (Andrzej) Thorfinn, jako biskup niezależny,
11. Tomasz Szczęsny-Wróblewski, jako biskup Kościoła Dobrej Nadziei
12. Mirosław Paweł Salwowski, jako biskup niezależny,
13. Krzysztof Popławski, jako biskup-koadjutor Katolickiego Kościoła Mariawitów we Francji.

Literatura

• Eric Badertscher. The Measure of A Bishop. The Episcopi Vagantes, Apostolic Succession, and the Legitimacy of the Anglican Continuing Church Movement.
• Lewis Keizer. The Wandering Bishops. Apostles of a New Spirituality.

Zobacz też

• Biskup misyjny
• Biskup tytularny
• Clericus vagans

Linki zewnętrzne

• Episcopi Vagantes (fr.). [zarchiwizowane z tego adresu (2005–04–06)].
• Ind-Movement.org (ang.). [zarchiwizowane z tego adresu (2009–02–20)].
• Outline of Episcopi Vagantes (ang.). [dostęp 2018–03–09].
• Database of Autocephalous Bishops (ang.). [dostęp 2018–03–09].