Eudyptes

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eudyptes[1]
Vieillot, 1816[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – pingwin złotoczuby (E. chrysolophus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

pingwiny

Rodzina

pingwiny

Rodzaj

Eudyptes

Typ nomenklatoryczny

Aptenodytes chrysocome J.F. Forster, 1781

Synonimy
Gatunki

zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Eudyptes – rodzaj ptaków z rodziny pingwinów (Spheniscidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australazji, Ameryce Południowej, na wyspach Oceanu Atlantyckiego i Południowego[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 51–76 cm; masa ciała 2–8,1 kg[10].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Eudyptes: gr. ευ eu „drobny”; δυτης dutēs „nurek”, od δυω duō „nurkować”[11].
  • Chrysocoma: gr. χρυσοκομος khrusokomos „złotowłosy”, od χρυσος khrusos „złoty”; κομη komē „włosy”[11]. Gatunek typowy: Aptenodytes chrysocome J.F. Forster, 1781.
  • Geopega: gr. γεω- geō- „ziemny”, od γη gē „ziemia”; πηγαζω pēgazō „wytryskać”, od πηγη pēgē „bieżąca woda”[11]. Gatunek typowy: Aptenodytes chrysocome J.F. Forster, 1781.
  • Catarractes, Catarrhactes: gr. καταρακτης kataraktēs lub καταρρακτης katarrhaktēs „nieznany drapieżny ptak morski” (ale z pewnością nie pingwin)[11]. Gatunek typowy: Aptenodytes chrysocome J.F. Forster, 1781.
  • Microdyptes: gr. μικρος mikros „mały”; rodzaj Eudyptes Vieillot, 1816 (por. δυπτης duptēs „nurek”, od δυω duō „nurkować”)[11]. Gatunek typowy: Eudyptula serresiana Oustalet, 1878 (= Aptenodytes chrysocome J.F. Forster, 1781).
  • Catadyptes: gr. κατα kata „ku dołowi”; δυπτης duptēs „nurek”, od δυω duō „nurkować”[11]. Gatunek typowy: Catarhactes chrysolophus von Brandt, 1837.
  • Tasidyptes: Tasmania, Australia; gr. δυπτης duptēs „nurek”, od δυω duō „nurkować”[11]. Gatunek typowy: Tasidyptes hunteri van Tets & O’Connor, 1983 (ten pingwin jest znany tylko z niepełnych szczątków, ale badania przeprowadzone w 2018 roku[12] wskazują, że materiał jest sztuczny, złożony z trzech istniejących taksonów: Eudyptes pachyrhynchus, Eudyptes pachyrhynchus robustus i Eudyptula minor novaehollandiae)[11].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki[13]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Eudyptes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d'une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1817, s. 67, 70. (fr.).
  3. ↑ J.F. Stephens: Chrysocoma. Gorfou. W: G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 13: Aves. Cz. 1. London: Printed for G. Kearsley, 1825, s. 57. (ang.).
  4. ↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).
  5. ↑ F.S. Voigt: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Cz. 1. Leipzig: F.A. Brockhaus, 1831, s. 910. (niem.).
  6. ↑ R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 644. (fr.).
  7. ↑ A. Milne-Edwards. Recherches sur la faune des régions Australes. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Sixième série. 9 (9), s. 58, 1880. (fr.). 
  8. ↑ G.M. Mathews. Description of a new genus for Catarractes chrysolophus Brandt, the Macaroni Penguin. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 55 (382), s. 74, 1934. (ang.). 
  9. ↑ G.F. van Tets & S. O’Connor. The Hunter Island Penguin, an Extinct New Genus and Species from a Tasmanian Midden. „Records of the Queen Victoria Museum Launceston”. 81, s. 3, 1983. (ang.). 
  10. ↑ a b I. Martínez: Family Spheniscidae (Penguins). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 156–158. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
  11. ↑ a b c d e f g h Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
  12. ↑ T.L. Cole, J.M. Waters, L.D. Shepherd, N.J. Rawlence, L. Joseph & J.R. Wood. Ancient DNA reveals that the 'extinct' Hunter Island penguin (Tasidyptes hunteri) is not a distinct taxon. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 182 (2), s. 459–464, 2018. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlx043. (ang.). 
  13. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Spheniscidae Bonaparte, 1831 - pingwiny - Penguins (wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-22].
  14. ↑ J.C. Banks, R.L. Palma, A.M. Paterson. Cophylogenetic relationships between penguins and their chewing lice. „Journal of Evolutionary Biology”. 19 (1), s. 156-166, 2006. DOI: 10.1111/j.1420-9101.2005.00983.x. (ang.). 
  15. ↑ P. Jouventin, R.J. Cuthbert, R. Ottvall. Genetic isolation and divergence in sexual traits: evidence for the northern rockhopper penguin Eudyptes moseleyi being a sibling species. „Molecular Ecology”. 15 (11), s. 3413–3423, 2006. DOI: 10.1111/j.1365-294X.2006.03028.x. (ang.). 
  16. ↑ M. De Dinechin, R. Ottvall1, P. Quillfeldt, P. Jouventin. Speciation chronology of rockhopper penguins inferred from molecular, geological and palaeoceanographic data. „Journal of Biogeography”. 36 (4), s. 693-702, 2009. DOI: 10.1111/j.1365-2699.2008.02014.x. (ang.). 
  17. ↑ Daniel B. Thomas i inni, Ancient crested penguin constrains timing of recruitment into seabird hotspot, „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 287 (1932), 2020, s. 20201497, DOI: 10.1098/rspb.2020.1497 (ang.).
  18. ↑ Martín Chávez Hoffmeister, Jorge D. Carrillo Briceño, Sven N. Nielsen, The Evolution of Seabirds in the Humboldt Current: New Clues from the Pliocene of Central Chile, „PLOS One”, 9 (3), 2014, e90043, DOI: 10.1371/journal.pone.0090043, ISSN 1932-6203, PMID: 24621560, PMCID: PMC3951197 [dostęp 2022-04-28] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eudyptes&oldid=72605209”