Feliks Parnell

Feliks Parnell
	; Feliks Parnell (1928)
Imię i nazwisko	Feliks Jan Grzybek
Data i miejsce urodzenia	13 grudnia 1898 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	4 kwietnia 1980 ; Łódź
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	taniec
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Ten artykuł od 2023-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Feliks Parnell, właśc. Feliks Jan Grzybek (ur. 13 grudnia 1898 w Warszawie, zm. 4 kwietnia 1980 w Łodzi)^[1]^[2] – polski tancerz i choreograf.

Kariera

Młodość

Był synem ogrodnika i kwiaciarki. Od 1910 uczęszczał do szkoły baletowej w Warszawie^{[potrzebny przypis]}. Od początku wykazywał talent i był angażowany do wstawek baletowych i ról epizodycznych. W 1915 ukończył edukację i wyjechał do Odessy, gdzie dwa lata później był już samodzielnym choreografem^{[potrzebny przypis]}. Często wyjeżdżał na tournée po innych miastach Rosji, podczas kilku z nich zetknął się z Michaiłem Mordkinem i Michaiłem Fokinem, co przyniosło znajomość i współpracę, która miała wpływ na jego karierę. W 1921 powrócił do Warszawy i rozpoczął karierę, która trwała do 1962^{[potrzebny przypis]}. Do 1939 występował w większości warszawskich teatrów, scen baletowych i kabaretowych^{[potrzebny przypis]}. W latach 1927–1930 był choreografem i solistą Teatru Wielkiego, równocześnie występował w Teatrze Polskim i Teatrze im. Bogusławskiego^{[potrzebny przypis]}.

Balet Parnella

W 1934 Feliks Parnell zorganizował własny zespół taneczny, który składał się z dziesięciu tancerzy. Formacja ta była znana jako Balet Parnella, a poza granicami kraju pod nazwą Ballet Polonais de Parnell. Trasy tournée obejmowały wszystkie kraje Europy, a występy odbywały się w wielu miastach. O kunszcie tańca świadczy złoty medal zdobyty przez balet Parnella w Niemczech podczas olimpiady tanecznej w 1936^{[potrzebny przypis]}.

Lata II wojny światowej

W sierpniu 1939 Feliks Parnell zainicjował powstanie nowej sceny, którą był teatr Tip-Top. Mimo wybuchu wojny i zakazu występów wydanego przez państwo podziemne teatr funkcjonował jako jawna placówka kulturalna zmieniając nazwę na Nowości. Tam i w teatrzyku Miniatury Parnell uczył tańca i pracował nad układami baletowymi. Nie kolaborował z okupantem, był oddany baletowi i chciał tworzyć sztukę^{[potrzebny przypis]}.

Po 1945

Od 1945 do 1946 razem z odtworzonym zespołem baletowym występował w Polsce na deskach wielu scen. W 1947 otrzymał angaż choreografa w Ludowym Teatrze Muzycznym w Warszawie. W tym roku, na deskach teatru „Roma” w Warszawie, zaprezentował szokujący tematem, formą i czasem występu balet inspirowany tematyką obozów koncentracyjnych. Wywołało to uszczypliwe uwagi felietonisty „Rzeczpospolitej”, który przypomniał, że w tym samym czasie odbywa się „proces oświęcimski” w Krakowie, załogi tego obozu^[3].

Dwa lata później został kierownikiem artystycznym Opery Wrocławskiej. W późniejszych sezonach pracował w Poznaniu i Szczecinie. Ostatecznie osiadł w Łodzi, gdzie pracował jako choreograf w tamtejszej operze (Teatr Wielki) i operetce (Teatr Muzyczny w Łodzi). Tym niemniej gościnnie występował w warszawskim Teatrze Wielkim, gdzie występem w Tańcach Połowieckich (1962) zakończył karierę taneczną. Mimo że dwa lata później przeszedł na emeryturę to nadal był twórcą układów choreograficznych do filmów i przedstawień^[2].

Wystąpił w filmach Młodość Chopina (1951) oraz Spotkanie na Atlantyku (1980)^[2].

Zmarł 4 kwietnia 1980 roku w Łodzi i został pochowany na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi^[1]^[2].

Życie prywatne

Trzykrotnie żonaty, pierwszą żoną była Rosjanka Wiera Pawliszczewa, drugą Zizi Halama, a trzecią Maria Łapińska. Ojciec realizatorki telewizyjnej Marii Parnell (ur. 1948) i operatora Feliksa Parnella (ur. 1953)^[4].

Wyróżnienia i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (7 sierpnia 1939)^[5]

Nagroda Ministra Kultury i Sztuki (1964)^{[potrzebny przypis]}
Nagroda m. Łodzi za działalność artystyczną w dziedzinie baletu (1979)^{[potrzebny przypis]}

Upamiętnienie

Feliks Parnell jest patronem Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Łodzi^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b Feliks Parnell, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
↑ ^a ^b ^c ^d TomaszT. Mościcki TomaszT., Feliks Parnell - Życie i twórczość [online], Culture.pl, 2010 [dostęp 2023-07-11] (pol.).
↑ Megan, „Terpsychra w koncentraku”, „Rzeczpospolita”, 16 XII 1947, nr 343, s. 7.
↑ Feliks Parnell [online], FilmPolski [dostęp 2021-12-15] (pol.).
↑ M.P. z 1939 r. nr 185, poz. 458 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.
↑ Strona Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Łodzi. osblodz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-21)]..

Bibliografia

Megan: Terpsychora w koncentraku; „Rzeczpospolita”, 16 XII 1947, nr 343, s. 7.
Tomasz Mościcki, Feliks Parnell, culture.pl

Linki zewnętrzne

Feliks Parnell, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
Feliks Parnell w bazie filmpolski.pl
Feliks Parnell na zdjęciach w bibliotece Polona

[teatr-1] Feliks Parnell, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .

[:0-2] TomaszT. Mościcki TomaszT., Feliks Parnell - Życie i twórczość [online], Culture.pl, 2010 [dostęp 2023-07-11] (pol.).

[3] Megan, „Terpsychra w koncentraku”, „Rzeczpospolita”, 16 XII 1947, nr 343, s. 7.

[4] Feliks Parnell [online], FilmPolski [dostęp 2021-12-15] (pol.).

[5] M.P. z 1939 r. nr 185, poz. 458 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.

[6] Strona Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Łodzi. osblodz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-21)]..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]