Galeriowiec (Katowice)
 Budynek od strony alei W. Korfantego (2022) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
pl. Grunwaldzki 4, |
| Typ budynku | |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
10+1 |
| Powierzchnia użytkowa |
5 528,32 m² |
| Rozpoczęcie budowy |
1959 |
| Ukończenie budowy |
1962 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°16′05,6″N 19°01′24,1″E/50,268222 19,023361
| |
Galeriowiec – budynek mieszkalny w Katowicach, położony przy placu Grunwaldzkim 4, na terenie dzielnicy Koszutka. Wzniesiono go w latach 1959–1962 według projektu Mieczysława Króla. Charakteryzuje się on załamaną fasadą z loggiami.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Galeriowiec powstał jako jeden z największych i najbardziej charakterystycznych elementów zespołu urbanistycznego tzw. „Bloku C” Nowej Koszutki na rogu ówczesnych ulic Armii Czerwonej (późniejsza aleja W. Korfantego) i G. Morcinka. Projekt budynku powstał w 1957 roku, jego architektem był Mieczysław Król, a konstruktorem Franciszek Klimek. Budowa Galeriowca trwała w latach 1959–1962. Oddano w nim do użytku 312 mieszkań, natomiast na parterze ulokowano placówki usługowo-handlowe: dużą kawiarnię „Santos”, bar, sklepy oraz magiel[1].
Kawiarnia „Santos”, funkcjonująca do około 1970 roku, działała pod egidą Związku Młodzieży Socjalistycznej. W niej swój pierwszy występ na żywo dał Apostolis Anthimos, a ponadto koncertowali m.in. Jacek Gazda, Maciej Radziejewski czy Andrzej Urny[2].
Pod koniec 2023 roku w Galeriowcu funkcjonowały m.in.: Dział Obsługi Wspólnot Mieszkaniowych Komunalnego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach[3], wspólnota mieszkaniowa[4], restauracja[5] czy sklep sportowy[6].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Galeriowiec to budynek mieszkalny w Katowicach, położony przy placu Grunwaldzkim 4, na terenie dzielnicy Koszutka[7].
Jest to blok galeriowo-korytarzowy[1] z charakterystyczną bryłą budynku – załamaną fasadą z loggiami od strony placu Grunwaldzkiego (ulicy G. Morcinka)[8]. Takie przełamanie podkreślono dodatkowo dachem usytuowanym nad tarasem ostatniego piętra[1]. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 5 528,32 m², a powierzchnia zabudowy 1 103 m². Liczy 10 kondygnacji nadziemnych i 1 podziemną[7].
Gmach wzniesiony został na konstrukcji żelbetowego monolitycznego szkieletu, na wysokim cokole o charakterze użytkowym[1]. Parter niemal całkowicie przeszklono, a szklane tafle oddzielają również poszczególne loggie. Ściany i pełne płyty loggii Galeriowca pierwotnie utrzymano w pastelowych, ciepłych barwach, a podniebienia zaakcentowano jasnym odcieniem żółci. Żeby łatwiej można było utrzymać czystość elewacji, częściowo zastosowano terakotowe płytki. Kondygnację cokołową pierwotnie obłożono natomiast jasnym kamieniem[9].
Parter z szerokim przedpolem w formie tarasu[1] przeznaczony jest na handel i usługi[8]. Wyższe piętra zajmują mieszkania, a najwyższe pralnia z suszarnią. W budynku zaprojektowano mieszkania na ogół jednopokojowe, poszerzone o hol stołowy[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Borowik 2019 ↓, s. 389.
- ↑ Katowice Miasto Ogrodów: Santos. plac Grunwaldzki 4, Katowice. [w:] Szlak Śląskiego Bluesa [on-line]. www.szlak-bluesa.pl. [dostęp 2023-12-24]. (pol.).
- ↑ Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach: Dział Obsługi Wspólnot Mieszkaniowych. kzgm.katowice.pl. [dostęp 2023-12-24]. (pol.).
- ↑ WSPÓLNOTA MIESZKANIOWA PL. GRUNWALDZKI 4 W KATOWICACH. www.owg.pl. [dostęp 2023-12-24]. (pol.).
- ↑ Restauracja Wiejska Chatka: Kontakt. www.wiejskachatka.com.pl. [dostęp 2023-12-24]. (pol.).
- ↑ EDGE Polska: Nasze sklepy. edge.shop.pl. [dostęp 2023-12-24]. (pol.).
- ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-12-24]. (pol.).
- ↑ a b Bulsa 2018 ↓, s. 255.
- ↑ Borowik 2019 ↓, s. 390.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Aneta Borowik, Nowe Katowice. Forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945–1980), wyd. pierwsze, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2019, ISBN 978-83-66018-17-4 (pol.).
- Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).