Gampsocoris culicinus
| Gampsocoris culicinus | |
| Seidenstücker, 1948 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Gampsocoris culicinus |
Gampsocoris culicinus – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny smukleńcowatych. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego i Maroka po Syberię i Azję Środkową.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1948 roku przez Gustava Seidenstückera[1]. W 1959 roku Michaił Josifow opisał Gampsocoris eckerleini[2], a w 1965 roku Seidenstücker opisał Gampsocoris melitenus[3][4] – oba te taksony zostały obniżone do rangi podgatunków w obrębie G. culicinus przez Jean Péricarta w 1984 roku[2][4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pluskwiak o bardzo delikatnym, silnie wydłużonym, pozbawionym owłosienia ciele długości od 3,5 do 4,7 mm[5]. Zaokrąglona głowa ma silnie wysklepione czoło[5][6][7] i ubarwiona jest błyszcząco czarno z brązowym lub czerwonobrązowym rozjaśnieniem za przyoczkami. Bardzo silnie wydłużone czułki mają człon pierwszy żółtobrązowy z ciemnymi obrączkami, człony drugi i trzeci całe jasne, a człon ostatni czarny z jaśniejszym wierzchołkiem[5]. Przedplecze ma grubo punktowany i mocno wypukły wierzch[5][6][7]. Krawędzie przednią i tylną ma białawe, tło zaś żółtobrązowe a na nim pięć błyszcząco czarnych guzków – dwa poprzeczne tuż za kołnierzem i trzy w części tylnej[5], większe niż u G. punctipes[5][6][7]. Mała, czarna lub czerwonobrązowa tarczka zaopatrzona jest w długi, odstający i dalej zakrzywiony ku dołowi, białawy kolec. Półpokrywy mają zesklerotyzowane w niewielkim stopniu i wskutek tego niemal przejrzyste przykrywki oraz duże, delikatne zakrywki[5]. Mocno wydłużone odnóża są żółtawe z licznym, ciemnym obrączkowaniem na udach i goleniach[5][6][7]. Odwłok ma niepunktowane sternity[5] o jednolitym, ciemnobrązowym do czarnego zabarwieniu[5][7].
Ekologia i biologia[edytuj | edytuj kod]
Owad ten występuje w siedliskach o różnej wilgotności i temperaturze[7], preferując stanowiska wilgotne i zacienione, jak skraje lasów i polany[5][7], ale nie stroniąc o stanowisk suchych i ciepłych, jak nasłonecznione zbocza[7]. Okres rozrodczy przypada u niego na maj. Samice składają jaja na roślinach żywicielskich lub powierzchni gleby. Larwy spotyka się od środka czerwca do końca lata[7]. Zimowanie odbywa się w stadium owada dorosłego[5][8] w ściółce, często u podstawy roślin żywicielskich[8].
Pluskwiak ten jest fitofagiem ssącym soki roślinne oraz krople wydzieliny na ich włoskach gruczołowych. Jest polifagiem żerującym na rozmaitych przedstawicielach astrowatych, bobowatych, goździkowatych, jasnotowatych, ogórecznikowatych, różowatych i trędownikowatych. Najchętniej wybiera rośliny zaopatrzone we włoski gruczołowe[7]. W środkowej części Europy najczęściej spotykany jest na czyśćcu leśnym, lepnicy białej, miodowniku melisowatym, naparstnicy zwyczajnej, wilżynie bezbronnej i wilżynie ciernistej[5]. Niewykluczone jest, że uzupełniają dietę martwymi owadami uwięzionymi przez wydzieliny roślin[7].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny znany jest w Europie z Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Ukrainy, Czech, Słowacji, Węgier, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Turcji i Rosji[9][10]. Z Afryki Północnej podawany jest z Maroka i Algierii. W Azji zamieszkuje Syberię, Cypr, Turcję, Gruzję, Kazachstan i Kirgistan[10]. W Polsce po raz pierwszy odnaleziony został w 2009 roku[6]; znany jest w tym kraju tylko z Pienin i Beskidu Niskiego[7]. Z kolei na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek bliski zagrożenia wymarciem (NT)[11].
Podgatunek G. c. eckerleini ograniczony jest w swym zasięgu do wschodniej części basenu Morza Śródziemnego[5]. Podawany był z Cypru i Grecji[2].
Podgatunek G. c. melitenus znany jest wyłącznie z Turcji[4], gdzie występuje wzdłuż wybrzeży Morza Czarnego[5][7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pablo M. Dellapé, Thomas J. Henry, David C. Eades: species Gampsocoris culicinus Seidenstücker, 1948. [w:] Lygaeoidea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2021-11-07].
- ↑ a b c Pablo M. Dellapé, Thomas J. Henry, David C. Eades: subspecies Gampsocoris culicinus eckerleini Josifov, 1959. [w:] Lygaeoidea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2021-11-07].
- ↑ Gustav Seidenstücker. Beitrag zu Gampsocoris (Heteroptera, Berytidae). „Reichenbachia”. 5 (31), s. 273–282, 1965.
- ↑ a b c Pablo M. Dellapé, Thomas J. Henry, David C. Eades: subspecies Gampsocoris culicinus melitenus Seidenstücker, 1965. [w:] Lygaeoidea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2021-11-07].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Barbara Lis. Płaszczyńcowate – Piesmatidae, smukleńcowate – Berytidae, kowalowate – Pyrrhocoridae. „Klucze do oznaczania owadów Polski”. 18 (9), s. 14–28, 2007.
- ↑ a b c d e Grzegorz Hebda, Radosław Ścibior. Gampsocoris culicinus Seidenstücker, 1948, species new to the Polish fauna (Heteroptera: Berytidae: Gampsocorinae). „Genus”. 24 (1), s. 29–32, 2013.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Artur Taszakowski. Notes on the occurrence of Gampsocoris Fuss, 1852 (Hemiptera: Heteroptera: Berytidae) in Poland. „Fragmenta Faunistica”. 58 (1), s. 1–6, 2015. DOI: 10.3161/00159301FF2015.58.1.001.
- ↑ a b Ekkehard Wachmann, Albert Melber, Jürgen Deckert: Wanzen. Band 3: Pentatomomorpha I: Aradoidea (Rindenwanzen), Lygaeoidea (Bodenwanzen u. a.), Pyrrhocoroidea (Feuerwanzen) und Coreoidea (Randwanzen u. a.). (= Die Tierwelt Deutschlands und der angrenzenden Meeresteile nach ihren Merkmalen und nach ihrer Lebensweise. 78. Teil). Keltern: Goecke & Evers, 2007, s. 185. ISBN 978-3-937783-29-1.
- ↑ Gampsocoris culicinus Seidenstucker, 1948. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-10-11].
- ↑ a b Pablo M. Dellapé, Thomas J. Henry, David C. Eades: subspecies Gampsocoris culicinus culicinus Seidenstücker, 1948. [w:] Lygaeoidea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2021-11-07].
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.