Żyrardów-Wiskitki (gmina)

Żyrardów-Wiskitki
	gmina wiejska
	1939–1954
Państwo	Polska
Województwo	warszawskie
Powiat	1940–48: błoński; 1948–54: grodziskomaz.
Data powstania	1 kwietnia 1939
Siedziba	Żyrardów
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad	18
brak współrzędnych

Żyrardów-Wiskitki – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1939–1954^[1] w woj. warszawskim. Siedzibą władz gminy był Żyrardów (odrębna gmina miejska)^[2]^[3].

Gminę Żyrardów-Wiskitki utworzono 1 kwietnia 1939 w powiecie błońskim w woj. warszawskim przez połączenie zniesionej gminy Wiskitki (składającej się z samych Wiskitek) z dużo większą gminą Żyrardów, włączając do niej także gromadę Łubno z gminy Guzów. Siedzibę ustanowiono w Żyrardowie, stanowiącym od 1916 odrębną gminę miejską^[4].

Po wojnie gmina przejściowo zachowała przynależność administracyjną, lecz już 12 marca 1948 roku zmieniono nazwę powiatu błońskiego na grodziskomazowiecki^[5]. Według publikacji GUS z 1 lipca 1952 roku jednostka składa się z 18 gromad: Benenard, Bieganów, Działki, Feliksów, Grądy, Henryszew, Józefów, Kozłowice Nowe, Kozłowice Stare, Łubno, Mariampol, Morgi, Piotrowina, Sade-Budy, Sokule, Teklinów, Tomaszew i Wiskitki^[6].

Gminę zniesiono 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[7]. Jednostki o nazwie Żyrardów-Wiskitki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin^[8], utworzono natomiast gminę Wiskitki, obejmującą obszar dotychczasowej gminy Żyrardów-Wiskitki, a także gminy Guzów.

Przypisy

↑ Do 28 września 1954 roku
↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948
↑ Dz.U. z 1939 r. nr 18, poz. 121
↑ Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 97
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[1] Do 28 września 1954 roku

[gus2-2] Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933

[srok-3] Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948

[4] Dz.U. z 1939 r. nr 18, poz. 121

[5] Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 97

[6] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[7] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[8] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (1945–48)
Miasta (← →)	Błonie Grodzisk (Mazowiecki) (do 1870 i od 1919) Mszczonów Nadarzyn (do 1870) Wiskitki (do 1870) Żyrardów (od 1916)
Gminy wiejskie (← →)	Grodzisk (od 1870) Guzów Helenów Kaski Letnisko-Brwinów (od 1927) Letnisko-Milanówek (od 1919) Młochów Pass Piekary Radziejowice Radzików Skuły Wiskitki (1870–1939) Wólka Grodziska (do 1870) Żyrardów (do 1939) Żyrardów-Wiskitki (od 1939)

Przynależność wojewódzka	woj. warszawskie
Miasta (do 1869 → i ← 1948–75)	Błonie Brwinów (od 1950) Grodzisk (Mazowiecki) Milanówek (1951–52 → i ← od 1961) Mszczonów Nadarzyn (do 1869) Wiskitki (do 1869) Żyrardów (do 1948 →)
Gminy wiejskie (do 1869 → , ← 1948–54 i 1973–75)	Baranów (od 1973) Grodzisk (Mazowiecki) Guzów (do 1954) Helenów (do 1952 →) Jaktorów (od 1973) Kaski (do 1954) (Letnisko-)Brwinów (do 1949) (Letnisko-)Milanówek (do 1950) Młochów (do 1952) Mszczonów (od 1973) Pass (do 1952 →) Piekary (do 1954) Podkowa Leśna (1948–52 →) Radziejowice Radzików (do 1952 →) Skuły (do 1954) Wiskitki (od 1973) Wólka Grodziska (do 1869) Żabia Wola (od 1973) Żyrardów-Wiskitki (do 1954)
Gromady (1954–72)	Adamowice (1954–59) Adamowizna (1954–59) Baranów (1954–68) Bartoszówka (1954–72) Bobrowce (1954–59) Bronisławów (1954–59) Budy Zosiny (1954–61) Buszyce (1954–59) Cegłów (1961–72) Franciszków (1954–72) Gole (1954–61) Grodzisk / Grodzisk Mazowiecki (1959–72) Guzów (1954–72) Izdebno Nowe (1954–61) Jaktorów (1954–72) Kaski (1954–72) Korytów A (1954–72) Kozerki (1954–59) Kozłowice Nowe (1954–59) Książenice (1954–59) Kuklówka-Zarzeczna (1954–59) Miedniewice (1954–68) Międzyborów (1954–68) Mszczonów (1959–72) Natolin (1954–68) Ojrzanów (1954–61) Oryszew (← 1955–61) Osuchów (1954–72) Piekary (1954–68) Radziejowice (1954–72) Słubica Dobra (1954–59) Wiskitki (1954–72) Wręcza (1954–59) Żabia Wola (1954–72)