Pass (gmina)

Pass
	gmina wiejska
	1919–1954
Państwo	Polska
Województwo	1919–39: warszawskie; 1945–54: warszawskie
Powiat	1919–48: błoński; 1948–52: grodziskomaz.; 1952–54: pruszkowski
Siedziba	Błonie; Piorunów
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad	26
brak współrzędnych

Pass – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku^[2] w woj. warszawskim. Nazwa gminy pochodzi od wsi Pass, jednak siedzibą władz gminy za II RP było Błonie (które mieściło także siedzibę władz gminy Radzików, stanowiąc równocześnie odrębną gminę miejską)^[3], a po wojnie Piorunów^[4].

W okresie międzywojennym gmina Pass należała do powiatu błońskiego w woj. warszawskim. Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną. 12 marca 1948 roku zmieniono nazwę powiatu błońskiego na grodziskomazowiecki^[5].

1 lipca 1952 roku^[6]^[7]^[8]:

gromady Basin, Cegłów, Gole, Izdebno Kościelne, Izdebno Nowe, Karolina, Murowaniec i Zabłotnia włączono do gminy Kaski w powiecie grodziskomazowieckim;
gromady Stelmachowo i Trzciniec włączono do gminy Szymanów w powiecie sochaczewskim w tymże województwie;
pozostały obszar gminy Pass przeniesiono do nowo utworzonego powiatu pruszkowskiego w tymże województwie.

Według stanu z 1 lipca 1952 gmina Pass składała się z 26 gromad: Bieniewice, Bieniewo, Bieniewo parc., Boża Wola, Bramki Ludne, Bramki Ukazowe, Bronisławów, Brzezinki, Cholewy, Dębówka, Faszyce Nowe, Faszyce Stare, Gawartowa Wola, Górna Wieś, Konstantów, Łuszczewek Nowy, Łuszczewek Stary, Nowa Górna, Nowa Wieś, Osiek, Piorunów, Radonice, Rochaliki, Wawrzyszew, Wola Łuszczewska i Żaby^[9].

Gminę zniesiono 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[10]. Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin^[11], natomiast w miejsce obszarów dawnych gmin Pass i Radzików powstała nowa gmina Błonie z siedzibą w Błoniu.

Przypisy

↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
↑ Do 28 września 1954 roku
↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948
↑ Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 97
↑ Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 179
↑ Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 177
↑ Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[1] Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.

[2] Do 28 września 1954 roku

[gus-3] Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933

[srok-4] Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948

[5] Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 97

[6] Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 179

[7] Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 177

[8] Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185

[9] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[10] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[11] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (1945–48)
Miasta (← →)	Błonie Grodzisk (Mazowiecki) (do 1870 i od 1919) Mszczonów Nadarzyn (do 1870) Wiskitki (do 1870) Żyrardów (od 1916)
Gminy wiejskie (← →)	Grodzisk (od 1870) Guzów Helenów Kaski Letnisko-Brwinów (od 1927) Letnisko-Milanówek (od 1919) Młochów Pass Piekary Radziejowice Radzików Skuły Wiskitki (1870–1939) Wólka Grodziska (do 1870) Żyrardów (do 1939) Żyrardów-Wiskitki (od 1939)

Przynależność wojewódzka	woj. warszawskie
Miasta (do 1869 → i ← 1948–75)	Błonie Brwinów (od 1950) Grodzisk (Mazowiecki) Milanówek (1951–52 → i ← od 1961) Mszczonów Nadarzyn (do 1869) Wiskitki (do 1869) Żyrardów (do 1948 →)
Gminy wiejskie (do 1869 → , ← 1948–54 i 1973–75)	Baranów (od 1973) Grodzisk (Mazowiecki) Guzów (do 1954) Helenów (do 1952 →) Jaktorów (od 1973) Kaski (do 1954) (Letnisko-)Brwinów (do 1949) (Letnisko-)Milanówek (do 1950) Młochów (do 1952) Mszczonów (od 1973) Pass (do 1952 →) Piekary (do 1954) Podkowa Leśna (1948–52 →) Radziejowice Radzików (do 1952 →) Skuły (do 1954) Wiskitki (od 1973) Wólka Grodziska (do 1869) Żabia Wola (od 1973) Żyrardów-Wiskitki (do 1954)
Gromady (1954–72)	Adamowice (1954–59) Adamowizna (1954–59) Baranów (1954–68) Bartoszówka (1954–72) Bobrowce (1954–59) Bronisławów (1954–59) Budy Zosiny (1954–61) Buszyce (1954–59) Cegłów (1961–72) Franciszków (1954–72) Gole (1954–61) Grodzisk / Grodzisk Mazowiecki (1959–72) Guzów (1954–72) Izdebno Nowe (1954–61) Jaktorów (1954–72) Kaski (1954–72) Korytów A (1954–72) Kozerki (1954–59) Kozłowice Nowe (1954–59) Książenice (1954–59) Kuklówka-Zarzeczna (1954–59) Miedniewice (1954–68) Międzyborów (1954–68) Mszczonów (1959–72) Natolin (1954–68) Ojrzanów (1954–61) Oryszew (← 1955–61) Osuchów (1954–72) Piekary (1954–68) Radziejowice (1954–72) Słubica Dobra (1954–59) Wiskitki (1954–72) Wręcza (1954–59) Żabia Wola (1954–72)

Przynależność wojewódzka	woj. warszawskie
Miasta	Błonie (←) Brwinów (←) Milanówek (← 1952–61 →) Ożarów Mazowiecki (od 1967) Piastów Podkowa Leśna (od 1969) Ursus (1952–54: Czechowice)
Osiedla (1954–72)	Ożarów–Franciszków (1957–66) Podkowa Leśna (1957–68)
Gminy wiejskie (1952–1954 i 1973–75)	Błonie (od 1973) Brwinów (od 1973) Helenów (← do 1954) Izabelin (do 1954) Leszno (od 1973) Michałowice Nadarzyn Ożarów (Mazowiecki) (←) Pass (← do 1954) Podkowa Leśna (← do 1954) Radzików (← do 1954) Stare Babice (Babice Stare) Zaborów (← do 1954)
Gromady (1954–72)	Babice Stare / Stare Babice (1954–72) Bieniewice (1954–68) Błonie (1954–72) Borzęcin Duży (1954–61) Brwinów (1954–72) Czarnów (1954–61) Izabelin (1954–72) Koczargi Nowe (1954–59) Komorów (1954–72) Laski (1954–59) Leszno (1954–72) Łubiec (1954–59) Macierzysz (1954–59) Młochów (1954–59) Moszna (1954–59) Nadarzyn (1954–72) Nowa Wieś (1954–62) Ołtarzew (1954–61) Opacz (1954–72) Otrębusy (1954–61) Otrębusy (1962–72) Ożarów (1954–72) Ożarów Franciszków (1954–56) Piorunów (1954–68) Podkowa Leśna (1954–56) Stara Wieś (1954–57) Święcice (1954–72) Zaborów (1954–72) Żółwin (1954–68)