Gołąbek czerwonopomarańczowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek czerwonopomarańczowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula intermedia P. Karst. Meddn. Soc. Fauna Flora fenn. 16: 38 (1888) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Gołąbek czerwonopomarańczowy, gołąbek Lundella (Russula intermedia P. Karst.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1888 r. Petter Adolf Karsten w Finlandii i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy[2]:
- Russula intermedia f. mesospora (Singer) Bidaud, Moënne-Locc. & Reumaux 1996
- Russula lundellii Singer 1951
- Russula mesospora Singer 1938
- Russula pulcherrima S. Lundell & Jul. Schäff. 1938
Alina Skirgiełło w 1991 r. podała polską nazwę gołąbek Lundella dla synonimu Russula lundellii, Władysław Wojewoda w 1999 r. zmienił ją na gołąbek czerwonopomarańczowy[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 5–12 cm, masywny, początkowo wypukły, ale szybko płaskowypukły, na koniec płaskowklęsły. Brzeg tępy, równy, przez długi czas podgięty. Powierzchnia o barwie od ceglastopomarańczowej co czerwonopomarańczowej lubciemnoczerwonobrązowej, u starszych okazów miejscami odbarwiająca się do zielonkawocytrynowożóltej. Skórka gładka, w stanie wilgotnym lepka, dająca się ściągnąć do połowy kapelusza[4].
Średnio gęste, średniej grubości, z nielicznymi blaszeczkami, szerokie, przy brzegu zaokrąglone, przy trzonie nieco zatokowato zbiegające, miejscami rozwidlone, jasnoochrowe[4].
Wysokość do 8,5 cm, grubość do 3 cm, cylindryczny, jędrny, twardy, kruchy, początkowo pełny, potem watowaty. Powierzchnia gładka, błyszcząca, biała, u starszych okazów żeberkowana, ochrowordzawa[4].
Jędrny, biały, co najwyżej częściowo brudnawy. Ma zapach moszczu i gorzko-ostry smak, ale starsze okazy mogą mieć łagodny smak[4].
Żółty[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 44–60 × 9–13 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe. Bazydiospory 7–8 × 6–7 µm, Q średnie 1,17, półkuliste, brodawkowate, często z rzędami tępych brodawek. Cheilocystydy o szerokości 9–11 µm. Komórki wierzchołkowe skórki kapelusza o szerokości 2–3 µm, cylindryczne do nieco maczugowatych, zabarwiające się fuksyną. Dermatocystydy o szerokości 4–10 µm, cylindryczne, długie, rzadko septowane, w sulfowanilinie bladofioletowe[5].
- Gatunki podobne
Pod względem barwy podobne są gołąbek płowiejący (Russula decolorans) i gołąbek błotny (Russula paludosa), ale odróżniają się smakiem i dużo mniejszymi zarodnikami[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie[6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski Russula lundellii ma status gatunku wymarłego[7]. Przed II wojną światową występował w okolicach Lwówka Śląskiego[4], w 1991 r. jego stanowisko podała Alina Skirgiełło w Gryfowie Śląskim[3], w późniejszych latach podano następne[8]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[9].
Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w lasach liściastych i mieszanych pod brzozami[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-02-27] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-02-27] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 602, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 175, 176, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ Juhani Ruotsalainen, Jukka Vauras, Novelties in Russula: R. olivobrunnea, R. intermedia and R. groenlandica, „Karstenia”, 34, 1994, s. 21–34 [dostęp 2024-02-27] (ang.).
- ↑ Występowanie Russula intermedia na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-02-27] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 69, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-02-27] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Russula intermedia w Polsce [online], gbif.org [dostęp 2024-02-27] (pol.).