Grzegorz Chomyszyn

Błogosławiony
Grzegorz Chomyszyn
	biskup i męczennik
Czczony przez	Kościół katolicki
Beatyfikacja	27 czerwca 2001; Lwów; przez Jana Pawła II

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	1904
Konsekrator	Andrzej Szeptycki
Współkonsekratorzy	Józef Bilczewski; Józef Teodorowicz; Konstanty Czechowicz
Konsekrowani biskupi
Mikołaj Czarnecki	1931
Hryhorij Bałahurak	1945
Symeon Łukacz	1945
Iwan Słeziuk	1945
Stepan Waprowycz	1945
Współkonsekrowani biskupi
Soter Ortyński	1907
Nikita Budka	1912
Jozafat Kocyłowski	1917
Iwan Buczko	1929
Iwan Latyszewski	1930

Grzegorz Chomyszyn
	Biskup
Data i miejsce urodzenia	25 marca 1867 ; Hadyńkowce, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	28 grudnia 1945 ; Kijów, USRR, ZSRR
	Biskup stanisławowski
Okres sprawowania	1904–1945
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	obrządku bizantyjsko-ukraińskiego
Chirotonia biskupia	1904
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grzegorz Chomyszyn (ukr. Григорій Хомишин, trans. Hryhorij Chomyszyn; ur. 25 marca 1867 w Hadyńkowcach k. Husiatyna, zm. 28 grudnia 1945 w więzieniu NKWD w Kijowie) – greckokatolicki biskup stanisławowski. Błogosławiony Kościoła katolickiego, męczennik.

Życiorys

Kształcił się we Lwowie i Wiedniu. 21 lutego 1899 uzyskał tytuł doktora na Uniwersytecie Wiedeńskim na podstawie pracy pt. De epiclesi^[1]. W latach 1902–1904 był rektorem seminarium duchownego we Lwowie. Od 1904 biskup diecezji stanisławowskiej. W 1906 założył w Stanisławowie seminarium duchowne^[2]. Opowiadał się za latynizacją rytu wykorzystywanego w liturgii Kościoła greckokatolickiego, co miało być środkiem pogłębiania religijności ludowej (poprzez naśladownictwo nabożeństw łacińskich) i znakiem łączności między katolikami obydwu obrządków^[3]. Przyjmowanie tradycji łacińskich uważał za najpewniejszą gwarancję przetrwania unii, w przeciwnym razie jego zdaniem grekokatolicy mogliby przyjąć ostatecznie prawosławie^[4]. W 1907 razem z metropolitą lwowskim Andrzejem Szeptyckim i biskupem przemyskim Konstantym Czechowiczem wystosował do wiernych list pasterski, w którym twierdził, że misją Ukraińców jest doprowadzenie do pełnego zjednoczenia Kościołów katolickiego i prawosławnego pod zwierzchnością papieża. Szczególna rola Ukraińców w tym procesie miała, zdaniem autorów listu, wynikać ze specyfiki Cerkwi greckokatolickiej, zachowującej dogmaty katolickie i obrządek wschodni^[5]. Zwalczał wpływy prawosławia w swojej diecezji. W szczególności zabraniał wiernym uczestnictwa w organizowanych przez moskalofilów pielgrzymkach do prawosławnych świątyń Kijowa oraz do Ławry Poczajowskiej, zaś kapłanom diecezji polecił nauczać, iż udział w nabożeństwach prawosławnych jest grzechem ciężkim, jak również wyjaśniać różnice między obydwoma wyznaniami^[6]. W 1910 w kolejnym liście pasterskim razem z innymi hierarchami Kościoła greckokatolickiego apelował o nieuleganie propagandzie prawosławnej^[7]. W 1911 ks. greckokatolicki, administrator w Rusowie Paweł Kamiński popełnił zamach na biskupa Chomyszyna^[8]. Dla księży swojej diecezji organizował specjalne zjazdy i rekolekcje^[4]. W 1914 otrzymał godność c. k. tajnego radcy wraz z uwolnieniem od taksy^[9].

W 1916 próbował wprowadzić w swojej diecezji kalendarz gregoriański, czym spowodował wielkie protesty wiernych. Konieczność zmiany kalendarza uzasadniał potrzebą zerwania z kalendarzem stosowanym w Rosji w celu uniknięcia oskarżeń Ukraińców galicyjskich o rusofilstwo^[4]. Wprowadził także zmiany liturgiczne, które miały zmniejszyć podobieństwo między nabożeństwami prawosławnymi i greckokatolickimi, usuwając słowa „prawosławny [chrześcijanin]” ze Świętej Liturgii i zastępując je terminem „prawowierny”^[4]. Zmienił termin święta św. Michała Archanioła na analogiczny, jak w obrządku łacińskim, popularyzował kult Najświętszego Sakramentu, święto Bożego Ciała i kult św. Jozafata Kuncewicza^[4]. W 1921 wprowadził w diecezji obowiązkowy celibat księży. Był protektorem Ukraińskiej Katolickiej Partii Ludowej, która w jego diecezji osiągała najlepsze wyniki wyborcze.

W początkach I wojny światowej, po okupacji Galicji Wschodniej przez armię rosyjską we wrześniu 1914 wyjechał do Wiednia, by uniknąć represji okupantów^[10].

W 1932 opublikował pracę „Problem ukraiński”, w której przekonywał, że przyjęcie przez Ruś chrztu z Bizancjum, a nie z Rzymu, było wielkim nieszczęściem, gdyż sprawiło, że podstawowe prawdy wiary nie stały się zarazem zasadami postępowania wiernych w życiu codziennym^[4].

Aresztowany po raz pierwszy w 1939 przez NKWD, zwolniony, a następnie ponownie aresztowany w kwietniu 1945. Zmarł w więzieniu łukianowskim w Kijowie w grudniu 1945.

Beatyfikacja

Beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II 27 czerwca 2001 na hipodromie we Lwowie podczas Liturgii, połączonej z beatyfikacjami 27 nowomęczenników greckokatolickich, odprawionej w obrządku bizantyjsko-ukraińskim, podczas pielgrzymki Jana Pawła II na Ukrainę^[11]^[12].

Dziedzictwo

Autor rękopisu Dwa Królestwa, w którym zderzają się dwie wizje Kościoła i dwa systemy logiczne, a także etyczne, różniące się w traktowaniu unii i misji Kościoła greckokatolickiego. Książka – testament „Dwa Królestwa” bp. Chomyszyna w wersji oryginalnej, ukraińskiej ukazała się na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w sierpniu 2016^[13], wydanie polskie w październiku 2017^[14].

Przypisy

↑ Stanisław Piech. Księża diecezji polskich – doktorzy teologii Uniwersytetu Wiedeńskiego w okresie niewoli narodowej. „Saeculum Christianum”. 12/2, s. 113, 2005.
↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 55. ISBN 978-83-227-2672-3.
↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 131. ISBN 978-83-227-2672-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 586-592. ISBN 978-83-227-2672-3.
↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 575. ISBN 978-83-227-2672-3.
↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 576. ISBN 978-83-227-2672-3.
↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 582-584. ISBN 978-83-227-2672-3.
↑ Zamach na ks. biskupa Chomyszyna. „Kurjer Stanislawowski”, 1362 (15 paźdz. 1911), s. 1.
↑ Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 4 z 8 marca 1914.
↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 669-670. ISBN 978-83-227-2672-3.
↑ ks. Kazimierz Sowa: Trzy papieskie lekcje. Gość Niedzielny, 2001. [dostęp 2021-01-07].
↑ Homilia podczas Mszy św. w obrządku bizantyjsko-ukraińskim i beatyfikacji. Lwów (hipodrom), 27.06. 2001. Opoka.pl. [dostęp 2021-01-08].
↑ Блаженний священномученик Григорій Хомишин. Два Царства. Ред. о. І. Пелехатий, В. Осадчий. Люблін: Ukrainicum, 2016, 400 с.
↑ Błogosławiony męczennik Grzegorz Chomyszyn Biskup Stanisławowski. Dwa Królestwa. Red. ks. Ihor Pelechaty, Włodzimierz Osadczy. Kraków: Wydawnictwo AA, 2017, 448 s. ISBN 978-83-7864-837-6.

Literatura

Ryszard Torzecki: Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923-1929, Kraków, 1989, ISBN 83-08-01977-3.

Linki zewnętrzne

G. Chomyszyn w rosyjskim słowniku zagranicznych pisarzy religijnych (ros.)
O likwidacji unii, ze wzmiankami o Chomyszynie. pravaya.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-19)]. (ros.).
Grzegorz Chomyszyn – publikacje w bibliotece Polona (ukr.)

[1] Stanisław Piech. Księża diecezji polskich – doktorzy teologii Uniwersytetu Wiedeńskiego w okresie niewoli narodowej. „Saeculum Christianum”. 12/2, s. 113, 2005.

[2] W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 55. ISBN 978-83-227-2672-3.

[3] W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 131. ISBN 978-83-227-2672-3.

[ruś586-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 586-592. ISBN 978-83-227-2672-3.

[5] W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 575. ISBN 978-83-227-2672-3.

[6] W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 576. ISBN 978-83-227-2672-3.

[7] W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 582-584. ISBN 978-83-227-2672-3.

[8] Zamach na ks. biskupa Chomyszyna. „Kurjer Stanislawowski”, 1362 (15 paźdz. 1911), s. 1.

[9] Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 4 z 8 marca 1914.

[10] W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 669-670. ISBN 978-83-227-2672-3.

[11] s. Kazimierz Sowa: Trzy papieskie lekcje. Gość Niedzielny, 2001. [dostęp 2021-01-07].

[12] Homilia podczas Mszy św. w obrządku bizantyjsko-ukraińskim i beatyfikacji. Lwów (hipodrom), 27.06. 2001. Opoka.pl. [dostęp 2021-01-08].

[13] Блаженний священномученик Григорій Хомишин. Два Царства. Ред. о. І. Пелехатий, В. Осадчий. Люблін: Ukrainicum, 2016, 400 с.

[14] Błogosławiony męczennik Grzegorz Chomyszyn Biskup Stanisławowski. Dwa Królestwa. Red. ks. Ihor Pelechaty, Włodzimierz Osadczy. Kraków: Wydawnictwo AA, 2017, 448 s. ISBN 978-83-7864-837-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]