Géza Anda
 Géza Anda (1966) | |
| Data i miejsce urodzenia |
19 listopada 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 czerwca 1976 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Wydawnictwo | |
| Odznaczenia | |
| |
Géza Anda (ur. 19 listopada 1921 w Budapeszcie, zm. 14 czerwca 1976 w Zurychu) – szwajcarski pianista i pedagog pochodzenia węgierskiego. Zasłynął jako wybitny interpretator dzieł W.A. Mozarta, L. van Beethovena, J. Brahmsa i B. Bartóka[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Studiował w Akademii Muzycznej im. F. Liszta w Budapeszcie m.in. u Ernsta von Dohnányiego. W 1942, gdy na Węgrzech ogłoszono mobilizację, wyemigrował do Szwajcarii. Obywatelstwo szwajcarskie otrzymał w 1955 roku[2].
Występował i nagrywał z największymi dyrygentami, jak Herbert von Karajan, Rafael Kubelík i Ferenc Fricsay. Miał szeroki repertuar. Dyskografia pianisty jest ogromna, zrealizowana głównie w wytwórni Deutsche Grammophon[3]. Anda wzbudził podziw interpretacją trzech koncertów fortepianowych B. Bartóka, które zostały utrwalone na płytach w 1959 i 1960[4]. Sławę przyniosło mu nagranie wszystkich koncertów fortepianowych W.A. Mozarta, które wykonał z orkiestrą Camerata Academica Salzburg, dyrygując od fortepianu. Było to pierwsze w historii fonografii nagranie kompletu koncertów fortepianowych Mozarta. Od 1952 do 1974 pianista występował corocznie na Festiwalu w Salzburgu.
Jako pedagog prowadził w latach 50. letnie kursy mistrzowskie w Salzburgu, w Mozarteum. W 1960 przejął w Lucernie kursy mistrzowskie po Edwinie Fischerze, które później przeniósł do Zurychu. W 1965 roku odznaczony został kawalerią francuskiego Orderu Sztuki i Literatury[2].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Jego żoną była Hortense Anda-Bührle (1926–2014), szwajcarska przedsiębiorczyni i kolekcjonerka sztuki. Para pobrała się w 1964[5]. Ich jedyny syn, Gratian Anda-Bührle, urodził się w 1969. Jest potentatem biznesowym i spadkobiercą przemysłowym[6].
Géza Anda zmarł 14 czerwca 1976 na raka przełyku.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Co trzy lata odbywa się w Zurychu w Szwajcarii międzynarodowy konkurs jego imienia – Concours Géza Anda[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mała encyklopedia muzyki, wyd. PWN, Warszawa 1970
- ↑ a b Who’s who in Switzerland. Geneve: Nagel Publishers, 1966-1967, s. 31.
- ↑ Géza Anda. discogs.com [dostęp 2019-05-19]
- ↑ Géza Anda. (ang.) bach-cantatas.com [dostęp 2019-05-19]
- ↑ Géza Anda and Hortense Bührlein on their wedding day in 1964 [online], gettyimages.no [dostęp 2024-08-13] (ang.).
- ↑ Gratian Anda - Bührle [online], handelszeitung.ch, 31 grudnia 1999 [zarchiwizowane z adresu 2024-08-13] (niem.).
- ↑ Concours Géza Anda. oficjalna strona [dostęp 2019-05-19]