Ser domowy smażony
Ser domowy, ser zgliwiały, ser smażony (śl. Hauskyjza, niem. Hauskäse) – popularny w kuchni niemieckiej, śląskiej, wielkopolskiej[1] i galicyjskiej; ser wytwarzany z dojrzałego (zgliwiałego) twarogu z mleka krowiego. W Czechach zbliżoną formę mają serki ołomunieckie[potrzebny przypis].
Twaróg pokruszony i posolony pozostawiany jest w ciepłym miejscu, aż do uzyskania charakterystycznego ostrego zapachu i ciągnącej konsystencji. Czasem dla przyśpieszenia procesu gliwienia dodawana jest soda oczyszczona. Następnie jest on w zależności od lokalnego zwyczaju, gotowany, często na łaźni wodnej, lub smażony na maśle. Jako tradycyjna przyprawa stosowany jest kminek, ale dodawane bywają też majeranek, pieprz, papryka, cząber. Pod koniec obróbki termicznej dodawane są żółtka jaj i całość po dokładnym wymieszaniu wlewana jest do foremek jako gotowy już produkt. Niektóre przepisy zalecają używanie całych jajek.
W zależności od wilgotności twarogu, ilości użytego masła i żółtek ser może mieć po wystygnięciu konsystencję pomazankową lub półtwardą. Charakteryzuje się ostrym, charakterystycznym zapachem, smakiem i żółtawą barwą.
Niektórzy smakosze cenią szczególnie ten ser przed wystygnięciem, spożywając go w sposób podobny do fondue.
Lista produktów tradycyjnych (Polska)[edytuj | edytuj kod]
Na Liście produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi znajdują się następujące smażone sery twarogowe:
- „Ser domowy – zależok” – województwo śląskie, wpisano na listę w kwietniu 2008[2]
- „Ser domowy smażony z kminkiem, z czosnkiem, bez przypraw” – województwo opolskie, wpisano na listę w październiku 2005[3],
- „Ser smażony z kminkiem” – województwo kujawsko-pomorskie, wpisano na listę w lipcu 2005[4]
- „Ser topiony na parze z kminkiem” – województwo pomorskie, wpisano na listę w czerwcu 2011[5]
- „Wielkopolski ser smażony” – województwo wielkopolskie, wpisano na listę w listopadzie 2005[6] (tradycyjną recepturę opisano po raz pierwszy w jednej z wydanych w Poznaniu książek kucharskich w 1899)[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Smažený sýr – czeska potrawa z sera żółtego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polskie mleczne produkty tradycyjne
- ↑ Ser domowy – zależok. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. śląskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2016-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-16)].
- ↑ Ser domowy smażony z kminkiem, z czosnkiem, bez przypraw. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. opolskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2015-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-10)].
- ↑ Ser smażony z kminkiem. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. kujawsko-pomorskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2016-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-16)].
- ↑ Ser topiony na parze z kminkiem. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. pomorskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2016-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-02)].
- ↑ Wielkopolski ser smażony. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. wielkopolskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2016-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-28)].
- ↑ Hanna Lis, Paweł Lis, Sergiusz Hieronimczak, "Kuchnia Wielkopolan dziś i wczoraj", Wielkopolska Organizacja Turystyczna, Poznań, 2019, s. 43, ISBN 978-83-63729-05-9