Historia rozszerzeń wspólnot europejskich i Unii Europejskiej
Rozszerzanie najpierw wspólnot europejskich, a od 1992 roku Unii Europejskiej, jest zjawiskiem dynamicznym, nieustannie trwającym. Do powołanej 1 stycznia 1958 roku, na podstawie traktatów rzymskich, Wspólnoty Europejskiej dołączały kolejne państwa Europy. Pierwszy etap rozszerzania miał miejsce w 1973 i objął Danię, Irlandię oraz Wielką Brytanię. Podczas drugiego rozszerzenia, w 1981, do Wspólnoty Europejskiej dołączyła Grecja, podczas trzeciego, w 1986, Hiszpania i Portugalia. Z chwilą podpisania przez dotychczasowe kraje członkowskie Traktatu o Unii Europejskiej kolejne państwa wstępowały już do Unii Europejskiej. W 1995 dołączyły Austria, Finlandia i Szwecja.
Aby dołączyć do Unii Europejskiej, państwo musi spełnić określone warunki gospodarcze i polityczne, tak zwane kryteria kopenhaskie. Jak zapisano w traktacie z Maastricht, wszystkie kraje członkowskie oraz Parlament Europejski muszą zgodzić się na każde rozszerzenie wspólnoty.
Podstawą prawną polityki rozszerzenia Unii Europejskiej jest artykuł 49 Traktatu o Unii Europejskiej, który stanowi, że każde państwo europejskie, które szanuje wartości UE, o których mowa w artykule 2 Traktatu oraz zobowiązuje się do wspierania ich, może się ubiegać członkiem Unii.
W historii UE mówi się o sześciu rozszerzeniach, z których największe miało miejsce 1 maja 2004, gdy do wspólnoty dołączyło dziesięć państw: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry. Norwegowie dwukrotnie, w latach 1972 i 1994, sprzeciwili się akcesji i do tej pory do niej nie doszło.
Po kolejnym rozszerzeniu, w roku 2007, liczba członków Unii Europejskiej wzrosła do 27 – do wspólnoty dołączyły Rumunia i Bułgaria. W roku 2013 do Unii Europejskiej dołączyła Chorwacja. Trwają także negocjacje z innymi krajami. Proces rozszerzeń jest często nazywany integracją europejską, jednak terminu tego używa się również w odniesieniu do zacieśniania współpracy między państwami należącymi do UE.
W nocy z 31 stycznia na 1 lutego 2020 r. Wielka Brytania jako pierwsze państwo opuściła Unię Europejską
Historia rozszerzeń[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Dzień/Miesiąc | Wydarzenie |
|---|---|---|
| Francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman zaprezentował swoją propozycję zjednoczenia Europy – plan Schumana – wydarzenie to jest początkiem integracji europejskiej, który ostatecznie doprowadził do utworzenia Unii Europejskiej | ||
| Na mocy traktatu paryskiego powołana została Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS). Krajami założycielskimi były: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec oraz Włochy | ||
| Na mocy traktatów rzymskich kraje EWWiS założyły Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), przekształconą później we Wspólnotę Europejską (WE), oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) | ||
| Pierwsze rozszerzenie – Wielka Brytania, Dania i Irlandia dołączyły do WE | ||
| Drugie rozszerzenie – Grecja dołączyła do WE | ||
| Samorządna od 1979 roku Grenlandia opuściła WE | ||
| Trzecie rozszerzenie – Hiszpania i Portugalia dołączyły do WE | ||
| Zjednoczenie Niemiec – ziemie byłej NRD zostały włączone do RFN | ||
| Formalne powstanie Unii Europejskiej | ||
| Czwarte rozszerzenie – Austria, Finlandia oraz Szwecja dołączyły do Unii Europejskiej. W Norwegii i Szwajcarii mieszkańcy opowiedzieli się przeciw członkostwu w Unii Europejskiej | ||
| Piąte rozszerzenie – Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia oraz Węgry dołączyły do Unii Europejskiej. Jest to największe rozszerzenie w jej historii. | ||
| Piąte rozszerzenie część druga – Bułgaria i Rumunia dołączyły do Unii Europejskiej | ||
| W wyniku podziału Gwadelupy powstały dwa osobne terytoria zależne Francji – Saint-Martin i Saint-Barthélemy, które przestały być częścią Unii Europeskiej | ||
| W dniu wejścia w życie traktatu lizbońskiego Saint-Martin i Saint-Barthélemy ponownie stały się częścią Unii Europejskiej | ||
| Saint-Barthélemy przestało być częścią Unii Europejskiej | ||
| Szóste rozszerzenie – Chorwacja weszła do Unii Europejskiej | ||
| Majotta stała się regionem najbardziej oddalonym i jednocześnie weszła w skład Unii Europejskiej |
Etapy rozszerzania Unii Europejskiej[edytuj | edytuj kod]
Daty złożenia wniosków akcesyjnych i przystąpienia do Wspólnoty.
| Kraj | Data złożenia wniosku |
Data akcesu |
|---|---|---|
 Albania
|
2009 | – |
 Austria
|
1989 | 1995 |
 Bośnia i Hercegowina
|
2016 | – |
 Bułgaria
|
1995 | 2007 |
 Czarnogóra
|
2008 | ? |
 Chorwacja
|
2003 | 2013 |
 Cypr
|
1990 | 2004 |
 Czechy
|
1995 | 2004 |
 Dania
|
1961, 1967 | 1973 |
 Estonia
|
1995 | 2004 |
 Finlandia
|
1992 | 1995 |
 Grecja
|
1975 | 1981 |
 Hiszpania
|
1977 | 1986 |
 Irlandia
|
1961, 1967 | 1973 |
 Islandia
|
2009 | ? |
 Litwa
|
1995 | 2004 |
 Łotwa
|
1995 | 2004 |
 Macedonia Północna
|
2004 | – |
 Malta
|
1990[1]1995[2] | 2004 |
 Maroko[3]
|
1987 | – |
 Norwegia
|
1961, 1967 | –[4] |
 NRD[5]
|
– | 1990 |
 Polska
|
1994 | 2004 |
 Portugalia
|
1977 | 1986 |
 Rumunia
|
1995 | 2007 |
 Serbia
|
2009 | ? |
 Słowacja
|
1995 | 2004 |
 Słowenia
|
1996 | 2004 |
 Szwajcaria[6]
|
1992 | – |
 Szwecja
|
1991 | 1995 |
 Turcja
|
1987 | ? |
 Węgry
|
1994 | 2004 |
 Wielka Brytania (opuściła wspólnotę 1 lutego 2020 r.)
|
1961, 1967 | 1973 |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Europejska Wspólnota Węgla i Stali
- Europejska Wspólnota Gospodarcza
- Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wycofany.
- ↑ Ponownie złożony.
- ↑ Wniosek odrzucony.
- ↑ Społeczeństwo Norwegii odrzuciło propozycję rządu (53,3% przeciw w referendum) i nie weszła do Unii – podobnie stało się 20 lat później, gdy rząd norweski zaproponował wejście razem z Austrią, Szwecją i Finlandią.
- ↑ Landy byłej NRD przystąpiły do Wspólnoty po Zjednoczeniu Niemiec.
- ↑ Wniosek zamrożony w związku z negatywnym wynikiem referendum w sprawie przystąpienia do EOG.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Przewodnik po Unii Europejskiej (niem. • ang. • hiszp. • fr.)
