Iłownica (województwo śląskie)

Iłownica
	{{{rodzaj miejscowości}}}
	; kościół pw. Jana Pawła II w Iłownicy
Państwo	śląskie
Powiat	bielski
Gmina	Jasienica
Liczba ludności (2009)	1031
Strefa numeracyjna	(+48) 33
Kod pocztowy	43-394
Tablice rejestracyjne	SBI
SIMC	0054600
	Położenie na mapie brak Brak mapy: śląskie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:airport}
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 22 cze 2016, była oparta na tej wersji.

Iłownica (cz. Jilovnice, niem. Illownitz lub Niklasdorf) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Jasienica. Wieś leży w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego, geograficznie zaś leży w regionie Dolina Górnej Wisły, będącej częścią Kotliny Oświęcimskiej.^[1] Powierzchnia sołectwa wynosi 777,5 ha, a liczba ludności 1031^[2], co daje gęstość zaludnienia równą 132,6 os./km². Wieś leży nad kompleksem stawów rybnych, zagospodarowanych przez PAN.

Nazwa

Nazwa miejscowości jest zapożyczona od przepływającej przez nią rzeki Iłownicy, której nazwa wywodzi się z kolei od iłu^[3]. W historycznych zapisach nazwa ewoluowała od Gylownita (1305) przez Iyloffnicz (1392), Gylownicz[*] (1563, 1566), Illownitz (1566) i Ilownic[z]a (1592, 1679) itd. W 1736 wymieniona została pod podwójną nazwą Niclasdorf/Illownicza. Niemiecka nazwa z czasem zanikła (jeszcze w 1804 Niklasdorf)^[3].

Historia

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Gylownita^[4]^[5]^[6]. Zapis ten (brak określenia liczby łanów, z których będzie płacony podatek) wskazuje, że wieś była w początkowej fazie powstawania (na tzw. surowym korzeniu), co wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach utworzonego w 1290 piastowskiego (polskiego) księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).

W 1687 wieś została zakupiona przez Jana Kazimierza z rodu Cselestów z Celestiny, którzy sprzedali ją Komorze Cieszyńskiej w 1793^[7].

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 112 budynkach w Iłownicy na obszarze 797 hektarów mieszkało 725 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 91 os./km². 704 (97,1%) mieszkańców było katolikami, 18 (2,5%) ewangelikami a 3 wyznawcami judaizmu, 721 (99,4%) było polsko- a 3 niemieckojęzycznymi^[8]. Do 1910 roku liczba mieszkańców wzrosła do 744 osób.^[9].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.

Religia

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki, filiał parafia Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Rudzicy.

29 czerwca 2011 konsekrowano budowany od 2005 r. nowy kościół filialny, jeden z pierwszych w Polsce pod wezwaniem bł. Jana Pawła II^[10].

↑ Marcin Żerański: Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy. Cieszyn: Pracownia na pastwiskach, 2012, s. 264. ISBN 978-83-933109-3-7.
↑ Gmina Jasienica: Sołectwo Iłownica. [w:] jasienica.pl [on-line]. [dostęp 2010-12-01].
↑ ^a ^b Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 79. ISBN 82-00-00622-2.
↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
↑ Karel Müller: Erbovní galerie těšínské šlechty. Galeria herbów szlachty cieszyńskiej. Český Těšín: Regio, 2009, s. 24-33. ISBN 978-80-904230-1-5. (cz. • pol.).
↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
↑ Iłownica: konsekracja pierwszego w diecezji kościoła bł. Jana Pawła II. [w:] diecezja.bielsko.pl [on-line]. 30 czerwca 2011. [dostęp 2011-12-11].

Bibliografia

Obrazki z dziejów gminy Jasienica. Jerzy Polak. Cieszyn: Muzeum Śląska Cieszyńskiego, 2011. ISBN 978-83-922005-6-7.

Linki zewnętrzne

[1] Marcin Żerański: Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy. Cieszyn: Pracownia na pastwiskach, 2012, s. 264. ISBN 978-83-933109-3-7.

[2] Gmina Jasienica: Sołectwo Iłownica. [w:] jasienica.pl [on-line]. [dostęp 2010-12-01].

[mrozek-3] Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 79. ISBN 82-00-00622-2.

[4] Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.

[5] Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online

[6] H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889

[7] Karel Müller: Erbovní galerie těšínské šlechty. Galeria herbów szlachty cieszyńskiej. Český Těšín: Regio, 2009, s. 24-33. ISBN 978-80-904230-1-5. (cz. • pol.).

[8] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).

[9] Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).

[10] Iłownica: konsekracja pierwszego w diecezji kościoła bł. Jana Pawła II. [w:] diecezja.bielsko.pl [on-line]. 30 czerwca 2011. [dostęp 2011-12-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]