Międzyrzecze Górne
49°50′21″N 18°56′23″E/49,839167 18,939722| wieś | |
 Międzyrzecze Górne widziane z północy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
2914[2] |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
43-392[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SBI |
| SIMC |
0055030 |
Położenie na mapie gminy Jasienica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bielskiego  | |
| 49°50′21″N 18°56′23″E/49,839167 18,939722[1]
| |
| Strona internetowa | |
Międzyrzecze Górne (cz. Horní Meziříčí, niem. Ober Kurzwald) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Jasienica, na Śląsku Cieszyńskim. Powierzchnia sołectwa wynosi 1251,3 ha, a liczba ludności 2279[4], co daje gęstość zaludnienia równą 182,1 os./km².
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Wieś położona jest na Pogórzu Śląskim, pomiędzy rzekami Jasienicą na zachodzie a Wapienicą na wschodzie (stąd nazwa Międzyrzecze). Od strony północnej sąsiaduje z Międzyrzeczem Dolnym, od wschodu i południowego wschodu z Bielskiem-Białą (Wapienicą), od południowego zachodu z Jasienicą, a od zachodu z Rudzicą.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Mesisrozha debent esse XL mansi solubiles[5][6][7]. Zapis ten oznaczał, że wieś zobowiązana została do płacenia dziesięciny z 40 łanów większych. Jej powstanie wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach utworzonego w 1290 piastowskiego (polskiego) Księstwa Cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).
Założona na przełomie XIV i XV wieku parafia św. Marcina Biskupa i Wyznawcy w połowie XV wieku liczyła stosunkowo dużo parafian w porównaniu do innych parafii księstwa cieszyńskiego, tj. 285[8]. Do schyłku średniowiecza wieś pozostawała własnością szlachecką[9]. W drugiej ćwierci XV wieku w Międzyrzeczu osiadła ludność niemiecka zakładając osadę Konradiswalde (las Konrada), z czasem przezwana Kurzwaldem i Międzyrzeczem Górnym[10]. W 1572 zarówno Międzyrzecze Dolne jak i Górne weszły w skład powstałego wówczas stanowego państwa bielskiego.
Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 210 budynkach w Międzyrzeczu Górnym na obszarze 1454 hektarów mieszkało 1561 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 107,36 os./km². z tego 436 (27,9%) mieszkańców było katolikami, 1095 (70,2%) ewangelikami a 30 (1,9%) wyznawcami judaizmu, 974 (62,4%) było niemiecko-, 581 (37,2%) polsko-, a 6 (0,4%) czeskojęzycznymi[11]. Do 1910 roku liczba mieszkańców wzrosła do 1642 osób[12].
Po zakończeniu I wojny światowej tereny, na których leży miejscowość - Śląsk Cieszyński stał się punktem sporu pomiędzy Polską i Czechosłowacją. W 1918 roku na bazie Straży Obywatelskiej miejscowi Polacy utworzyli lokalny oddział Milicji Polskiej Śląska Cieszyńskiego, który podlegał organizacyjnie 11 kompanii w Bielsku[13].
W latach 1945–1954 wieś należała i była siedzibą gminy Międzyrzecze Górne. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Na terenie Międzyrzecza Górnego znajduje się sześć obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego[14]: 4 budynki mieszkalne, budynek kościoła ewangelicko augsburskiego, oraz teren po drewnianym kościele parafialnym pw. św. Marcina z 1522 roku, który spłonął w styczniu 1993 roku.
Religia
[edytuj | edytuj kod]Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
- Kościół Ewangelicko-Augsburski – parafia Ewangelicko-Augsburska
- Kościół Rzymskokatolicki – parafia Świętego Marcina
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]Przez miejscowość przebiegała linia podmiejska nr 52 przewoźnika MZK Bielsko-Biała (Bielsko os. Sarni Stok - Międzyrzecze Dolne). Od 1 kwietnia 2021[15] głównym przewoźnikiem jest Komunikacja Beskidzka - linia 127.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Międzyrzecze, Międzyrzecze Dolne
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 80237
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 788 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Gmina Jasienica: Sołectwo Międzyrzecze Górne. [w:] jasienica.pl [on-line]. [dostęp 2010-12-01].
- ↑ Idzi Panic: Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (online). [w:] www.dokumentyslaska.pl [on-line]. [dostęp 2013-07-22].
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T. 14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889.
- ↑ I. Panic, 2010, s. 321.
- ↑ j.w., s. 331.
- ↑ Obrazki z dziejów gminy Jasienica. Jerzy Polak. Cieszyn: Muzeum Śląska Cieszyńskiego, 201, s. 8. ISBN 978-83-922005-6-7.
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
- ↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
- ↑ Jerzy Szczurek 1933 ↓, s. 32-37.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ Nowe linie komunikacyjne od dnia 1 kwietnia 2021 roku – Komunikacja Beskidzka S.A. [online] [dostęp 2021-06-21] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Szczurek: Z wielkich dni Śląska Cieszyńskiego. O milicjach ludowych w latach 1918-1920. Cieszyn: Nakładem Grupy Związku Powstańców Śląskich w Cieszynie, 1933.
- Historia Międzyrzecza