Przejdź do zawartości

Irena Ładosiówna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Irena Ładosiówna
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 sierpnia 1905
Lublin

Data i miejsce śmierci

7 maja 1976
Warszawa

Zawód

aktorka teatralna i filmowa, reżyserka teatralna, dziennikarka, powieściopisarka i dramaturg

Współmałżonek

Józef Klejer

Lata aktywności

1919–1976

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej

Irena Ładosiówna, po mężu Klejer (ur. 24 sierpnia 1905 w Lublinie, zm. 7 maja 1976 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa, reżyserka teatralna, dziennikarka, powieściopisarka i dramaturg.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Była córką pary aktorskiej: Czesława Ładosia vel Wiśniewskiego i Jadwigi Wiśniewskiej.

Na scenie teatralnej debiutowała we Lwowie: najpierw jako statystka w rolach dziecięcych, następne jako tancerka (była uczennicą szkoły baletowej), a w 1919 roku, po ukończeniu kursów scenicznych u Henryka Cepnika jako aktorka w Teatrze Miejskim. W 1920 zadebiutowała tam w roli Klary w Ślubach panieńskich[1]. Z tą sceną była związana do 1930 roku. Jednocześnie ukończyła lwowskie Seminarium Nauczycielskie, gdzie w 1926 roku zdała eksternistyczną maturę i rozpoczęła pracę literacką i dziennikarską, publikując felietony i nowele w lokalnej prasie. W 1930 roku wydała powieść Otylia Sewera, a w 1931 roku Kurier Lwowski drukował w odcinkach jej powieść Miłość wśród maków. Następnie przeniosła się do Poznania, gdzie grała i reżyserowała w tamtejszym Teatrze Popularnym im. Wojciecha Bogusławskiego (1930–1931). W kolejnych latach występowała w Płocku (1931), Wilnie (1931–1933, także reżyserowała), a w latach 1933–1937 była aktorką, reżyserem i kierownikiem artystycznym w Teatrze Pokucko-Podolskim w Stanisławowie. Tutaj wystawiała własne sztuki (Królowa śniegu wg Hansa Christiana Andersena, Królewna z Lisieux), publikowała w Kurierze Stanisławowskim oraz prowadziła kurs gry scenicznej przy konserwatorium Towarzystwa Muzycznego im. St. Moniuszki. Następnie była aktorką i reżyserką w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Toruniu (1937–1939). W 1939 roku powróciła do Lublina, gdzie najpierw występowała w Teatrze Miejskim, a po wybuchu II wojny światowej pracowała jako kelnerka w kawiarni „U Aktorów” i prowadziła tajne kursy aktorskie, m.in. przygotowując konspiracyjne przedstawienie Moralności pani Dulskiej.

Grobowiec rodzinny Ireny Klejer na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Po zakończeniu wojny pozostała w Lublinie do 1947 roku (z przerwą od października 1944 do lutego 1945 roku, gdy grała w Krakowie). W tym czasie pełniła funkcję kierownika artystycznego Teatru Zespołu Aktor­skiego (1944), występowała i reżyserowała w Teatrze Miejskim (1945–1947) oraz prowadziła zajęcia z dykcji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1947 roku przeniosła się do Warszawy, gdzie była członkinią zespołów: Miejskich Teatrów Dramatycznych (1947–1949), Teatru Narodowego (1949–1951), Teatru Ateneum (1951−1957) oraz Teatru Komedia (od 1958 do przejścia na emeryturę w 1971 roku). Ponadto jako reżyser współpracowała z teatrami w Jeleniej Górze (1949–1951, 1961), Bielsku-Białej (1953), Zie­lonej Górze (1954, 1956), Bydgoszczy (1954, 1960–1961), Białymstoku (1956, 1958, 1967–1968), Łodzi (1957–1959), Olsztynie (1961), Częstochowie (1962), Szczecinie (1963) i Rze­szowie (1965). Wystąpiła w dziewięciu przedstawieniach Teatru Telewizji (1958–1976).

Działała społecznie na rzecz społeczności aktorskiej, pełniąc funkcję przewodniczącej Komisji Likwidacyjnej ZASP w 1950 roku, opiekunki Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie oraz członka Komisji Kwalifikacyjnej i Głównego Sądu Koleżeńskiego SPATiF.

W 1939 wyszła za mąż za Józefa Klejera – aktora i reżysera. Oboje zmarli w Warszawie i zostali pochowani na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B36-3-16)[2].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Z teatru lwowskiego. „Nowości Illustrowane”. Nr 24, s. 9, 12 czerwca 1920. 
  2. Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-10-23].
  3. M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  4. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazana jako Klejer-Ładosiówna Irena.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]