Józef Boguszewski (strażak)

Józef Boguszewski

Szczerbiec

podpułkownik pożarnictwa
Data i miejsce urodzenia	1 marca 1901 Warszawa
Data i miejsce śmierci	14 grudnia 1986 Łódź
Przebieg służby
Lata służby	1920–1949
Formacja	Wojsko Polskie Korpus Bezpieczeństwa
Jednostki	LDOG Warszawa, 6 Pułk Ułanów Kaniowskich, Związek Floriański, Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych, Centralna Szkoła Pożarnicza
Stanowiska	instruktor pożarniczy, inspektor pożarnictwa, Rejonowy Komendant OPL i OPoż. Rejonu III, komendant CSP
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Józef Boguszewski ps. Szczerbiec (ur. 1 marca 1901 w Warszawie, zm. 14 grudnia 1986 w Łodzi) – polski strażak, harcerz, instruktor pożarnictwa Związku Floriańskiego.

Życiorys

Urodził się 1 marca 1901 w Warszawie w rodzinie Szymona i Anny z Sitkowskich. Uczył się w Średniej Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców w Warszawie. W 1917 wstąpił do harcerstwa i był zastępowym w XIX Warszawskiej Drużynie Harcerskiej im. L. Narbutta, z którą brał czynny udział w rozbrajaniu żołnierzy niemieckich w listopadzie 1918 w Warszawie. Pierwsza praca w 1919 była w Urzędzie Pocztowo-Telekomunikacyjnym Warszawa 2. Następnego roku powołany do wojska i służył w Kompanii Telegraficznej Lokalnego Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa. Po odbyciu kursu dla instruktorów pożarnictwa w 1921 zatrudniony jako instruktor do spraw pożarnictwa przy Zarządzie Głównym Związku Floriańskiego. W 1922 powołany do wojska i służył w 6 Pułku Ułanów Kaniowskich a następnie w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii. Po odbyciu służby wojskowej pracował w Związku Floriańskim jako instruktor. Przeprowadzał lustracje, szkolenia, kursy pożarnicze oraz zdobywał wiedzę o organizacji pożarnictwa za granicą — we Włoszech, Jugosławii, i na Węgrzech. W 1926 podjął pracę w Polskiej Dyrekcji Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych jako instruktor pożarniczy.

Był wśród założycieli w 1931 OSP w Niepokalanowie, jedynej zakonnej straży pożarnej. Prowadził szkolenia teoretyczne i praktyczne dla kleryków jak również dla uczniów szkół rolniczych i słuchaczy seminariów nauczycielskich. Prowadził wykłady i szkolenia dla harcerzy.

We wrześniu 1939 zgłosił na ochotnika do służby przeciwpożarowej w oblężonej Warszawie. W latach okupacji prowadził wykłady, według skryptu własnego autorstwa, w Centralnej Szkole Pożarniczej i w Ośrodku Szkoleniowo-Badawczym Społecznej Spółdzielni Pracy w Wawrze. Był członkiem Korpusu Bezpieczeństwa.

W czasie powstania warszawskiego powołany na stanowisko rejonowego komendanta straży pożarnych i batalionów techniczno-roboczych w rejonie III Śródmieście Północne. Organizował obronę przeciwpożarową oraz prace ratownicze. Po klęsce powstania znalazł się z żoną i córką w obozie w Pruszkowie. Po ucieczce z obozu trafił do OSP w Brwinowie i ostatecznie dotarł z rodziną do Łodzi.

W 1946 zweryfikowany w stopniu podpułkownika pożarnictwa i mianowany na stanowisko komendanta odbudowywanej Centralnej Szkoły Pożarniczej. W latach 1947-48 był redaktorem naczelnym „Przeglądu Pożarniczego” i „Gazety Strażackiej”. Kierował również Wydziałem Wydawniczym w Związku Straży Pożarnych. W 1949 opublikował historię straży pożarnej w Niepokalanowie pt. W walce z pożarem. Publikacja była podstawą do oskarżenia o klerykalizm. Został zwolniony z pracy oraz pozbawiony stopnia pożarniczego.

Podjął pracę w Zakładach Przemysłu Cukierniczego im. 22 lipca, d. E. Wedel, gdzie pracował do przejścia na emeryturę w 1966. Józef Boguszewski działał aktywnie społecznie prowadząc zakładowe koło PTTK, będąc jego prezesem. Był członkiem honorowym PTTK, honorowym przewodnikiem PTTK, honorowym przodownikiem Turystyki Górskiej oraz Pieszej. W swojej działalności prowadził wykłady na kursach PTTK jak również organizował i oprowadzał wycieczki jako przewodnik. Boguszewski był autorem wielu artykułów dotyczących historii pożarnictwa, szkolenia pożarowego, odbudowy z powojennych zniszczeń i działalności straży pożarnej w miastach.

Zmarł w Łodzi 14 grudnia 1986 i pochowany został na cmentarzu Doły w Łodzi.

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski OO,
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie),
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Srebrny Krzyż Zasługi,
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę,
• Medal Wojska (czterokrotnie),
• Krzyż Armii Krajowej,
• Krzyż Partyzancki,
• Medal za Warszawę 1939-1945,
• Warszawski Krzyż Powstańczy,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921,
• Medal Niepodległości,
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
• Medal za Wojnę Obronną 1939,
• Krzyż Waleczności Armii gen. Bułak-Bałachowicza,
• Honorowy Krzyż Harcerski z Czasów Walk o Niepodległość,
• Odznaka Grunwaldzka (dwukrotnie – 1947, 1972),
• Złoty Znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych,
• Złota Odznaka Zasłużonego Działacza PTTK,
• Srebrna Odznaka za Zasługi dla Ochrony Przeciwpożarowej,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Złota Honorowa odznaka za Zasługi dla Warszawy,
• Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”,
• Złota Odznaka „Zasłużony Działacz LOK”,
• Medal im. Aleksandra Janowskiego,
• Medal ZG PTTK „Za wybitne zasługi w krzewieniu idei krajoznawstwa”,
• Złoty Medal Strażactwa „w X-leciu Odrodzenia Polski 1918-1928”
• Złoty Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa” (1946, 1971),
• odznaka Centralnej Szkoły Pożarniczej (1946).

Bibliografia

• Powstańcze Biogramy - Józef Boguszewski [online], www.1944.pl [dostęp 2023-07-22]  (pol.).

• Maria Smoleń: Słownik Biograficzny Polskich Strażaków. Marian Zalewski - red.. T. 1. Warszawa: Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, 2022, s. 27-30. ISBN 978-83-943918-5-0. [dostęp 2023-07-22].