Wawer

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Ten artykuł dotyczy dzielnicy Warszawy. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Herb Warszawy Wawer
— Dzielnica Warszawy —
ilustracja
Herb
Herb
Państwo  Polska
Województwo  mazowieckie
Miasto Warszawa
SIMC 0988840
Zarządzający Łukasz Jeziorski
Powierzchnia 79,7(1.01.2016)[1] km²
Populacja 
• liczba ludności
73 923(31.12.2015)[1]
• gęstość 928[1] os./km²
Tablice rejestracyjne WT
Plan Wawra
Plan Wawra
Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Portal Portal Polska

Wawer – dzielnica Warszawy położona w prawobrzeżnej części miasta.

Jest jedną z 18 jednostek pomocniczych m.st. Warszawy[2].

Dzielnica ma powierzchnię 79,7 km², a liczba mieszkańców (stan na 31 grudnia 2015) wynosiła 73 923[1].

Wawer jest największą warszawską dzielnicą pod względem powierzchni[1]. Charakteryzuje ją niska zabudowa, głównie willowa, oraz brak blokowisk i skupisk osiedli.

Położenie[edytuj]

Wawer graniczy:

Najważniejsze informacje[edytuj]

Przyłączony do Warszawy w 1951 roku. W latach 1960-1994 obszar Wawra stanowił część dzielnicy Warszawa-Praga Południe. W wyniku przeprowadzonej reformy administracyjnej Warszawy ówczesna dzielnica Warszawa-Praga Południe została podzielona na trzy osobne gminy (Praga-Południe, Wawer, Rembertów), które w 2002 roku zostały przekształcone w dzisiejsze dzielnice.

Podział dzielnicy[edytuj]

obszary Miejskiego Systemu Informacji[3] jednostki pomocnicze Warszawy niższego rzędu[4] części miasta Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych[5]
Aleksandrów Aleksandrów Pierwszy
Anin Anin
Nowy Anin
Falenica Błota
Falenica
Las
Marysin Wawerski Marysin Wawerski Południe Marysin Wawerski
Pocisk
Stary Wawer
Marysin Wawerski Północ Czaplowizna
Glinki
Miedzeszyn Elżbietówek
Karolew
Miedzeszyn
Orzechówek
Międzylesie Kolonia Zerzeń
Międzylesie
Szelągowizna
Wiśniowa Góra
Nadwiśle Julianów
Kuligów
Miedzeszyn-Wieś
Nadwiśle
Skrzypki
Wólka Zerzeńska
Zatrzebie
Radość Kolonia Borków
Kolonia Zagóźdź
Nowy Miedzeszyn
Radość
Zagóźdź
Zbójna Góra
Sadul Sadul
Stary Anin
Wawer Kolonia Zastów
Nowy Wawer
Osiedle Błękitna
Osiedle Wichrowa
Zerzeń Borków
Zastów
Zbytki
Zerzeń

Rada Dzielnicy[edytuj]

Ratusz dzielnicy Wawer w Międzylesiu
Ugrupowanie Kadencja 2002-2006[6] Kadencja 2006-2010[7] Kadencja 2010-2014[8] Kadencja 2014-2018[9]
Sojusz Lewicy Demokratycznej 1 (SLD-UP) - - -
Platforma Obywatelska 5 7 12 9
Liga Polskich Rodzin 3 - - -
Wspólnota Wawerska 2 - - -
Forum Samorządowe Mieszkańców 4 - - -
Prawo i Sprawiedliwość 8 9 6 8
Wawerska Inicjatywa Samorządowa - 3 3 4
Stowarzyszenie Społeczne Wawer - 1 2 2
Forum Wawra - 3 - -

Historia[edytuj]

Karczma (austeria) wawerska

Nazwa Wawer pochodzi od nazwy karczmy Wawer (obecnie Zajazd Napoleoński[10][11]), przy której wyrosła kolonia o tej samej nazwie[12][13]. Najstarsza wzmianka o karczmie pochodzi z 1727 roku, kolonia Wawer powstała w 1838 roku (oraz Czaplowizna i Sadule), pierwsi osadnicy pojawili się w niej w 1839 roku. Podczas powstania listopadowego rozegrały się tutaj na początku 1831 roku pierwsza i druga bitwa wawerska[14].

W nocy z 26 na 27 grudnia 1939 Niemcy dokonali zbrodni w Wawrze.

W 1951 roku Wawer został przyłączony do Warszawy[15].

Zmiany terytorialne i administracyjne[edytuj]

Od 1866 r. cały teren obecnego Wawra stanowił jedną z dwudziestu gmin ówczesnego powiatu warszawskiego. Do gminy Wawer należały wówczas m.in. Wawer, Wygoda, Glinki, Czaplowizna, Zastów, Kaczy Dół (dziś Międzylesie), Stara Miłosna, Kawęczyn, Grochów, Gocław, Gocławek, Saska Kępa i Witolin[16].

W 1916 roku podczas I wojny światowej po wyjściu Rosjan z Warszawy niemiecki gubernator Hans von Beseler wydał "Rozporządzenie dotyczące rozszerzenia warszawskiego okręgu miejskiego i wykonania planu dla zabudowania miasta Warszawy". Zostały wtedy m.in. przeniesione z Wawra do Warszawy folwark i wieś Grochów I-szy, folwark i wieś Grochów II-gi z Florentynowem i Emilianowem, wieś Kozia Górka, teren wsi Kawenczyn, wieś Saska Kępa, Gocławska Kępa, folwark Kamionek, wieś Gocław i południowa część łąk folwarku Gocławek, wieś Górki Grochowskie i kolonia Witolin[17][18][19].

W 1924 roku utworzono gminę Letnisko - Falenica, do której z gminy wiejskiej Wawer został przeniesiony Anin, a np. z gminy wiejskiej Zagóźdź m.in. Kaczy Dół (obecnie Międzylesie)[20][14]. W 1939 roku Anin znalazł się ponownie w gminie Wawer[14], jak również Międzylesie[21]. Ponadto ze zniesionej wtedy gminy Zagóźdź przeniesiono do Wawra gromady Las, Zbytki, Zerzeń, Zastów i Nowy Wawer (pozostałe do Letnisko Falenica), z kolei z Wawra do Bródna gromadę Kozia Górka[21]. Z części gromad należących dotąd do gmin wiejskich Wawer i Okuniew utworzono gminę wiejską Sulejówek[21], z części Wawra gminę miejską Rembertów[22].

W 1951 roku gmina Wawer została zniesiona, a prawie cały jej obszar wraz z częścią dotychczasowej gminy Falenica Letnisko zostały przyłączone do miasta stołecznego Warszawy jako dzielnica Wawer z siedzibą w Falenicy[15]. Pominięto jedynie gromady Miłosna Stara (włączoną do gminy Sulejówek) oraz Pohulanka (włączoną do gminy Wiązowna). Z Falenicy Letnisko przyłączono wtedy do Wawra m.in. gromady Radość, Miedzeszyn, Wólka Zerzeńska, Zagóźdź[23].

W 1960 roku Wawer włączono do dzielnicy Praga Południe. W 1994 roku Wawer pojawił się na mapie Warszawy ponownie, jako gmina (Warszawa - Wawer[24])[14], obok. m.in. gminy Centrum z Pragą Południe[24]. W 2002 roku gmina Wawer została przekształcona w dzielnicę[25][14].

Zmieniały się również siedziby władz, na ogół znajdujące się poza osiedlem Wawer.

Ważniejsze obiekty[edytuj]

Komunikacja[edytuj]

  • Ulice i mosty

Głównymi ciągami komunikacyjnymi dzielnicy są ulice Wał Miedzeszyński, Płowiecka, Bronisława Czecha, Trakt Lubelski, Korkowa, Patriotów oraz leżący w granicach administracyjnych dzielnicy Most Siekierkowski.

  • Kolej

W dzielnicy znajduje się siedem przystanków kolejowych kolejno w kierunku południowym: Warszawa Gocławek, Warszawa Wawer, Warszawa Anin, Warszawa Międzylesie, Warszawa Radość, Warszawa Miedzeszyn, Warszawa Falenica. Przystanki te leżą w strefie obowiązywania wspólnego biletu miejskiego ZTM-KM-WKD.

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2016 r.. W: Główny Urząd Statystyczny [on-line]. 2015. [dostęp 2015-10-10]. s. 111.
  2. ↑ Artykuły 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2002 r. Nr 41, poz. 361)
  3. ↑ Dzielnica Wawer. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, 2014-12-06. [dostęp 2016-10-22].
  4. ↑ Rady Osiedlowe. W: Dzielnica Wawer [on-line]. Urząd Dzielnicy Wawer. [dostęp 2013-11-06].
  5. ↑ normalna czcionka – nazwy o statusie „urzędowa”, pochylona czcionka – nazwy o statusie „niestandaryzowana”
    PRNG - nazwy miejscowości, [w:] Zbiory danych państwowego rejestru nazw geograficznych [online], Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 14 października 2016 [dostęp 2016-10-22].
    Geoportal krajowy. W: Geoportal 2 [on-line]. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. [dostęp 2016-10-22].
  6. ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
  7. ↑ Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
  8. ↑ Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo mazowieckie - miasto st. Warszawa - dz. Wawer. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
  9. ↑ Radni dzielnicowi wybrani. Oficjalne wyniki - Bielany, Mokotów, Praga Południe, Wawer, Wilanów, Włochy, Śródmieście. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2015-10-18].
  10. ↑ Zajazd Napoleoński - Historia. Zajazd Napoleoński. [dostęp 2013-11-07].
  11. ↑ Andrzej Umgelter. Bitwy wawerskie. „Stolica. Informator Kulturalny Stolicy (IKS)”. 12, s. 14,20, 1986-03-23. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0039-1689. 
  12. ↑ J Kozolubski. Wędrówka po Warszawie listopadowej : 25. Karczma wawerska. „Kronika Warszawy : miesięcznik ilustrowany poświęcony działalności samorządu oraz poszczególnym dziedzinom życia miasta i jego historii”. R. 6, nr 8-9, s. 24-25, 1930 (sierpien-wrzesień). Warszawa: Magistrat Miasta Stołecznego Warszawy. 
  13. ↑ Henryk Wierzchowski. Zajazd pod Napoleonem - historyczna karczma w Wawrze. „Kronika Warszawy”. 2/46, s. 81-96, 1981. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN). ISSN 0137-3099. 
  14. ↑ a b c d e Ważne daty z dziejów Wawra. W: Czerniawski Jan (red.), Skoczeń Mirosława (red.): Wawer i jego osiedla. Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 436-438. ISBN 978-83-921690-3-1.
  15. ↑ a b Jan Berger: Dawny Wawer (1866-1951). Rys historyczno-statystyczny. W: Czerniawski Jan (red.), Skoczeń Mirosława (red.): Wawer i jego osiedla. Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 45-78 (77). ISBN 978-83-921690-3-1.
  16. ↑ Andrzej Sołtan. Dziedzictwo kulturowe Wawra. „Kronika Warszawy”. 2008 (2 (137)), s. 5-6, 2008. Warszawa: Archiwum Państwowe m.st. Warszawy. ISSN 0137-309. [dostęp 2013-11-15]. 
  17. ↑ Materjały do historji i rozwoju inwestycji na przedmieściach m.st. Warszawy w latach 1918-1928. Warszawa: Zarząd Miasta Stołecznego Warszawy, 1929, s. 6. [dostęp 2013-11-22].
  18. ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Warszawy w XX wieku. Wyd. 2. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk (PAN) im. Stanisława Leszczyńskiego, 2009, s. 29-30, seria: Monografie, 10. ISBN 978-83-61590-96-5. ISSN 1643-2312. [dostęp 2013-11-22].
  19. ↑ Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego. 1917 nr 61 (20 I). . s. 170-171. [dostęp 2014-09-05].  (nowy, skorygowany plan i wykaz miejscowości)
  20. ↑ Dz.U. z 1924 r. Nr 97, poz. 901
  21. ↑ a b c Dz.U. z 1939 r. Nr 28, poz. 186
  22. ↑ Dz.U. z 1939 r. Nr 28, poz. 188
  23. ↑ Dz.U. z 1951 r. Nr 27, poz. 199
  24. ↑ a b Dz.U. z 1994 r. Nr 48, poz. 195
  25. ↑ Dz.U. z 2002 r. Nr 41, poz. 361

Linki zewnętrzne[edytuj]

p • d • e
Osiedla warszawskiej dzielnicy Wawer
Godło
nawiasy grupują osiedla leżące w tym samym obszarze MSI
p • d • e
Dzielnice Warszawy
Godło
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wawer&oldid=49166884”