Wawer

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Ten artykuł dotyczy dzielnicy Warszawy. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Herb Warszawy Wawer
— Dzielnica Warszawy —
Herb
Herb
Państwo  Polska
Województwo  mazowieckie
Miasto Warszawa
Zarządzający Łukasz Jeziorski
Powierzchnia 79,7 km²
Populacja (31.12.2014)
• liczba ludności
72 921[1]
• gęstość 915[1] os./km²
Tablice rejestracyjne WT
Plan Wawra
Plan Wawra
Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Portal Portal Polska

Wawer – dzielnica Warszawy położona w prawobrzeżnej części miasta.

Jest jedną z 18 jednostek pomocniczych m.st. Warszawy[2].

Według danych GUS 1 stycznia 2015 dzielnica Wawer miała powierzchnię 79,7 km², a liczba mieszkańców (stan na 31 grudnia 2014) wynosiła 72 921[1].

Wawer jest największą warszawską dzielnicą pod względem powierzchni[1]. Jej znaczną część stanowią tereny zieleni. Dzielnicę charakteryzuje również niska zabudowa głównie willowa (Anin), brak dużych blokowisk i skupisk osiedli.

Położenie[edytuj]

Wawer graniczy:

Najważniejsze informacje[edytuj]

Przyłączony do Warszawy w 1951 roku. W latach 1960-1994 obszar Wawra stanowił część dzielnicy Warszawa-Praga Południe. W wyniku przeprowadzonej reformy administracyjnej Warszawy ówczesna dzielnica Warszawa-Praga Południe została podzielona na trzy osobne gminy (Praga-Południe, Wawer, Rembertów), które w 2002 roku zostały przekształcone w dzisiejsze dzielnice.

Podział[edytuj]

Osiedla (jednostki pomocnicze niższego rzędu)[3]: Obszary Miejskiego Systemu Informacji[4]:
  • Aleksandrów
  • Anin
  • Falenica
  • Las
  • Marysin Wawerski
  • Miedzeszyn
  • Międzylesie
  • Nadwiśle
  • Radość
  • Sadul
  • Wawer
  • Zerzeń
 Nazwy geograficzne obszarów według Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej:
  • Aleksandrów
  • Anin
  • Błota
  • Czaplowizna
  • Elżbietówek
  • Falenica
  • Glinki
  • Julianów
  • Karolew
  • Kolonia Zastów
  • Kolonia Zerzeń
  • Kuligów
  • Las
  • Marysin Wawerski
  • Miedzeszyn
  • Miedzeszyn-Wieś
  • Międzylesie
  • Nadwiśle
  • Nowy Anin
  • Nowy Miedzeszyn
  • Nowy Wawer
  • Orzechówek
  • Radość
  • Sadul
  • Skrzypki
  • Stary Wawer
  • Szelągowizna
  • Wawer
  • Wiśniowa Góra
  • Wólka Zerzeńska
  • Zagóźdź
  • Zastów
  • Zatrzebie
  • Zbytki
  • Zbójna Góra
  • Zerzeń

Rada Dzielnicy[edytuj]

Ratusz dzielnicy Wawer w Międzylesiu
Ugrupowanie Kadencja 2002-2006[5] Kadencja 2006-2010[6] Kadencja 2010-2014[7] Kadencja 2014-2018[8]
Sojusz Lewicy Demokratycznej 1 (SLD-UP) - - -
Platforma Obywatelska  5 7 12 9
Liga Polskich Rodzin 3 - - -
Wspólnota Wawerska 2 - - -
Forum Samorządowe Mieszkańców 4 - - -
Prawo i Sprawiedliwość 8 9 6 8
Wawerska Inicjatywa Samorządowa - 3 3 4
Stowarzyszenie Społeczne Wawer - 1 2 2
Forum Wawra - 3 - -

Historia[edytuj]

Karczma (austeria) wawerska

Nazwa Wawer pochodzi od nazwy karczmy Wawer (obecnie Zajazd Napoleoński[9][10]), przy której wyrosła kolonia o tej samej nazwie[11][12]. Najstarsza wzmianka o karczmie pochodzi z 1727 roku, kolonia Wawer powstała w 1838 roku (oraz Czaplowizna i Sadule), pierwsi osadnicy pojawili się w niej w 1839 roku. Podczas powstania listopadowego rozegrały się tutaj na początku 1831 roku pierwsza i druga bitwa wawerska[13].

W nocy z 26 na 27 grudnia 1939 Niemcy dokonali zbrodni w Wawrze.

W 1951 roku Wawer został przyłączony do Warszawy[14].

Zmiany terytorialne i administracyjne[edytuj]

Od 1866 r. cały teren obecnego Wawra stanowił jedną z dwudziestu gmin ówczesnego powiatu warszawskiego. Do gminy Wawer należały wówczas m.in. Wawer, Wygoda, Glinki, Czaplowizna, Zastów, Kaczy Dół (dziś Międzylesie), Stara Miłosna, Kawęczyn, Grochów, Gocław, Gocławek, Saska Kępa i Witolin[15].

W 1916 roku podczas I wojny światowej po wyjściu Rosjan z Warszawy niemiecki gubernator Hans von Beseler wydał "Rozporządzenie dotyczące rozszerzenia warszawskiego okręgu miejskiego i wykonania planu dla zabudowania miasta Warszawy". Zostały wtedy m.in. przeniesione z Wawra do Warszawy folwark i wieś Grochów I-szy, folwark i wieś Grochów II-gi z Florentynowem i Emilianowem, wieś Kozia Górka, teren wsi Kawenczyn, wieś Saska Kępa, Gocławska Kępa, folwark Kamionek, wieś Gocław i południowa część łąk folwarku Gocławek, wieś Górki Grochowskie i kolonia Witolin[16][17][18].

W 1924 roku utworzono gminę Letnisko - Falenica, do której z gminy wiejskiej Wawer został przeniesiony Anin, a np. z gminy wiejskiej Zagóźdź m.in. Kaczy Dół (obecnie Międzylesie)[19][13]. W 1939 roku Anin znalazł się ponownie w gminie Wawer[13], jak również Międzylesie[20]. Ponadto ze zniesionej wtedy gminy Zagóźdź przeniesiono do Wawra gromady Las, Zbytki, Zerzeń, Zastów i Nowy Wawer (pozostałe do Letnisko Falenica), z kolei z Wawra do Bródna gromadę Kozia Górka[20]. Z części gromad należących dotąd do gmin wiejskich Wawer i Okuniew utworzono gminę wiejską Sulejówek[20], z części Wawra gminę miejską Rembertów[21].

W 1951 roku gmina Wawer została zniesiona, a prawie cały jej obszar wraz z częścią dotychczasowej gminy Falenica Letnisko zostały przyłączone do miasta stołecznego Warszawy jako dzielnica Wawer z siedzibą w Falenicy[14]. Pominięto jedynie gromady Miłosna Stara (włączoną do gminy Sulejówek) oraz Pohulanka (włączoną do gminy Wiązowna). Z Falenicy Letnisko przyłączono wtedy do Wawra m.in. gromady Radość, Miedzeszyn, Wólka Zerzeńska, Zagóźdź[22].

W 1960 roku Wawer włączono do dzielnicy Praga Południe. W 1994 roku Wawer pojawił się na mapie Warszawy ponownie, jako gmina (Warszawa - Wawer[23])[13], obok. m.in. gminy Centrum z Pragą Południe[23]. W 2002 roku gmina Wawer została przekształcona w dzielnicę[24][13].

Zmieniały się również siedziby władz, na ogół znajdujące się poza osiedlem Wawer.

Ważniejsze obiekty[edytuj]

Komunikacja[edytuj]

  • Ulice i mosty

Głównymi ciągami komunikacyjnymi dzielnicy są ulice Wał Miedzeszyński, Płowiecka, Bronisława Czecha, Trakt Lubelski, Korkowa, Patriotów oraz leżący w granicach administracyjnych dzielnicy Most Siekierkowski.

  • Kolej

W dzielnicy znajduje się siedem przystanków kolejowych kolejno w kierunku południowym: Warszawa Gocławek, Warszawa Wawer, Warszawa Anin, Warszawa Międzylesie, Warszawa Radość, Warszawa Miedzeszyn, Warszawa Falenica. Przystanki te leżą w strefie obowiązywania wspólnego biletu miejskiego ZTM-KM-WKD.

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

  1. ↑ a b c d Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2015 r.. W: Główny Urząd Statystyczny [on-line]. 2015. [dostęp 2015-07-29]. s. 110.
  2. ↑ Artykuły 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. z 2002 r. Nr 41, poz. 361)
  3. ↑ Rady Osiedlowe. W: Dzielnica Wawer [on-line]. Urząd Dzielnicy Wawer. [dostęp 2013-11-06].
  4. ↑ Dzielnica Wawer. W: Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. Zarząd Dróg Miejskich Warszawa. [dostęp 2010-11-04].
  5. ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
  6. ↑ Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
  7. ↑ Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo mazowieckie - miasto st. Warszawa - dz. Wawer. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
  8. ↑ Radni dzielnicowi wybrani. Oficjalne wyniki - Bielany, Mokotów, Praga Południe, Wawer, Wilanów, Włochy, Śródmieście. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2015-10-18].
  9. ↑ Zajazd Napoleoński - Historia. Zajazd Napoleoński. [dostęp 2013-11-07].
  10. ↑ Andrzej Umgelter. Bitwy wawerskie. „Stolica. Informator Kulturalny Stolicy (IKS)”. 12, s. 14,20, 1986-03-23. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0039-1689. 
  11. ↑ J Kozolubski. Wędrówka po Warszawie listopadowej : 25. Karczma wawerska. „Kronika Warszawy : miesięcznik ilustrowany poświęcony działalności samorządu oraz poszczególnym dziedzinom życia miasta i jego historii”. R. 6, nr 8-9, s. 24-25, 1930 (sierpien-wrzesień). Warszawa: Magistrat Miasta Stołecznego Warszawy. 
  12. ↑ Henryk Wierzchowski. Zajazd pod Napoleonem - historyczna karczma w Wawrze. „Kronika Warszawy”. 2/46, s. 81-96, 1981. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN). ISSN 0137-3099. 
  13. ↑ a b c d e Ważne daty z dziejów Wawra. W: Czerniawski Jan (red.), Skoczeń Mirosława (red.): Wawer i jego osiedla. Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 436-438. ISBN 978-83-921690-3-1.
  14. ↑ a b Jan Berger: Dawny Wawer (1866-1951). Rys historyczno-statystyczny. W: Czerniawski Jan (red.), Skoczeń Mirosława (red.): Wawer i jego osiedla. Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 45-78 (77). ISBN 978-83-921690-3-1.
  15. ↑ Andrzej Sołtan. Dziedzictwo kulturowe Wawra. „Kronika Warszawy”. 2008 (2 (137)), s. 5-6, 2008. Warszawa: Archiwum Państwowe m.st. Warszawy. ISSN 0137-309. [dostęp 2013-11-15]. 
  16. ↑ Materjały do historji i rozwoju inwestycji na przemieściach m.st. Warszawy w latach 1918-1928. Warszawa: Zarząd Miasta Stołecznego Warszawy, 1929, s. 6. [dostęp 2013-11-22].
  17. ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Warszawy w XX wieku. Wyd. 2. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk (PAN) im. Stanisława Leszczyńskiego, 2009, s. 29-30, seria: Monografie, 10. ISBN 978-83-61590-96-5. ISSN 1643-2312. [dostęp 2013-11-22].
  18. ↑ Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego. 1917 nr 61 (20 I). . s. 170-171. [dostęp 2014-09-05].  (nowy, skorygowany plan i wykaz miejscowości)
  19. ↑ Dz. U. z 1924 r. Nr 97, poz. 901
  20. ↑ a b c Dz. U. z 1939 r. Nr 28, poz. 186
  21. ↑ Dz. U. z 1939 r. Nr 28, poz. 188
  22. ↑ Dz. U. z 1951 r. Nr 27, poz. 199
  23. ↑ a b Dz. U. z 1994 r. Nr 48, poz. 195
  24. ↑ Dz. U. z 2002 r. Nr 41, poz. 361

Linki zewnętrzne[edytuj]

p • d • e
Osiedla warszawskiej dzielnicy Wawer
Godło
p • d • e
Dzielnice Warszawy
Godło
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wawer&oldid=46725040”