Józef Oczkowicz (1897–1955)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Oczkowicz
Ilustracja
chorąży piechoty chorąży piechoty
Data i miejsce urodzenia

16 lutego 1897
Posada Sanocka

Data i miejsce śmierci

24 kwietnia 1955
Sanok

Przebieg służby
Lata służby

1914–1939

Siły zbrojne

C. K. Armia
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

5 Pułk Piechoty,
3 Batalion Strzelców Sanockich,
4 Dywizja Piechoty,
1 Dywizja Jazdy,
2 Pułk Strzelców Podhalańskich

Stanowiska

dowódca plutonu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska,
wojna polsko-bolszewicka,
I wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Odznaka „Za wierną służbę” Odznaka pamiątkowa „Orlęta”
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Oczkowicz (ur. 16 lutego 1897 w Posadzie Sanockiej, zm. 24 kwietnia 1955 w Sanoku) – żołnierz Legionów Polskich i Wojska Polskiego.

Grób Józefa Oczkowicza

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 16 lutego 1897 w Posadzie Sanockiej[1][2][a]. Był synem Jana (pracownik tamtejszej fabryki maszyn i wagonów w charakterze inspektora[3] wzgl. portiera[1], zm. 1922 w wieku 63 lat[4]) i Bronisławy z domu Rams[3][2][5] (pochodząca z Tłuczani Górnej, zm. 21 grudnia 1897 na tyfus w wieku 32 lat)[6][7][b]. Miał siostrę Stefanię (ur. 1895)[3]. Później ojciec Józefa był żonaty z Barbarą z domu Trybalską (zm. 21 czerwca 1913)[8] oraz od 31 sierpnia 1913 do końca życia z Zuzanną Batroch z domu Milczanowską[9][4].

Ukończył trzy klasy szkoły wydziałowej[10]. 19 stycznia 1912 Józef Oczkowicz przystąpił do Drużyny Strzeleckiej w Sanoku[11]. Po wybuchu I wojny światowej jako ochotnik 1[10] lub 4 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich[11]. Był przydzielony do 2 kompanii w II batalionie 5 pułku piechoty w składzie I Brygady[11]. Służył w stopniu plutonowego do 21 września 1917[10]. Od 21 września 1917 do 31 października 1918 służył w szeregach C. K. Armii jako szeregowy służby czynnej w stopniu plutonowego[10][11].

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę został przyjęty do Wojska Polskiego[11]. Podczas wojny polsko-ukraińskiej służył na froncie w szeregach 3 batalionu Strzelców Sanockich od 17 listopada 1918 do 12 czerwca 1919 na stanowisku dowódcy plutonu[10][11]. Później podczas wojny polsko-bolszewickiej walczył na froncie najpierwsze w szeregach 4 Dywizja Piechoty od 12 czerwca 1919 do 20 września 1920 jako dowódca plutonu lotnej kompanii karabinów maszynowych, następnie w szeregach 1 Dywizji Jazdy od 20 września 1920 do 15 marca 1921 jako dowódca plutonu kompanii karabinów maszynowych w składzie batalionu szturmowego[10]. Łącznie w wojnie o niepodległość Polski wysłużył 27 miesięcy[10],

W okresie pokoju od 15 marca do 9 maja 1921 nadal był żołnierzem batalionu szturmowego 1 Dywizji Jazdy (aż do likwidacji jednostki)[10]. Został awansowany na stopień chorążego ze starszeństwem z dniem 1 maja 1921[10]. Od 9 maja 1921 w kolejnych latach II Rzeczypospolitej służył w szeregach 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku[10][12][13][11][5]. W tym okresie pełnił funkcję dowódcy plutonu i był oficerem liniowym ckm[14]. Przez całą dekadę lat 20. otrzymywał wysokie oceny kwalifikacyjne (dobry lub bardzo dobre) udzielane przez dowódców 2 psp[15]. Z dniem 31 marca 1939 został przeniesiony w stan spoczynku (jego policzalna służba wyniosła wtedy 31 lat)[16].

Po wybuchu II wojny światowej w szeregach 2 psp odbył szlak bojowy podczas kampanii wrześniowej 1939[17]. Po nastaniu okupacji niemieckiej i powrocie do Sanoka został aresztowany przez gestapo 10 października 1939[5]. Po wywiezieniu z miasta był przetrzymywany w więzieniu Montelupich w Krakowie od 17 października 1939, następnie w więzieniu w Nowym Wiśniczu[5]. Później został skierowany do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie został osadzony 20 czerwca 1940 i otrzymał numer obozowy 819[18][19][c]. W 1942 został zwolniony z obozu[18][19]. Później ponownie został aresztowany i 3 marca 1942 trafił do więzienia w Sanoku[20][18][19][12]. Był tam przetrzymywany do 22 sierpnia 1942[20][d]. Działał w konspiracji[12].

Po wojnie jako emerytowany wojskowy zamieszkał w Sanoku[21]. Zamieszkiwał przy ulicy Jasnej 3[22][7][23]. Zmarł 24 kwietnia 1955 w Sanoku wskutek uszczerbku na zdrowiu, którego doznał w okresie uwięzienia podczas wojny[24][1][7][25][e]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[7][25].

Od 19 września 1925 był żonaty z wdową, Michaliną Neoral, z domu Dziuban (1897-1955, po raz pierwszy była zamężna z pochodzącym z późniejszej Czechosłowacji Władysławem Neoralem od 1918 do 1924, z którym miała córkę Miladę[23])[26][2][7][27][28]. Mieli dzieci: Stefana (zm. 1926)[29], Helenę (zm. 1927)[30], Zofię (1929-2009, po mężu Postawa)[21][31], Barbarę (ur. 1932)[21], Jana (1934-1997)[32] i Marka[33].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dzień urodzenia 16 lutego 1897 wpisano w księdze chrztów rzymskokatolickiej parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku. Inna źródła podały odmienne daty urodzenia w lutym 1897: 2 lutego 1897, zob. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 370 (poz. 97, 98, 100)., 10 lutego 1897, zob. Deklaracje (N) ↓, s. 7, 12 lutego 1897, zob. Kartoteka CAW ↓, s. 1 Józef Oczkowicz. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2019-12-08]., 13 lutego 1897, zob. Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1940-1942 (zespół 134, sygn. 100). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 297 (poz. 366). Inny Józef Oczkowicz, ur. 1 lutego 1896 jako syn Michała, pochodzący z Nowego Sącza, w 1921 w Sanoku poślubił Marię Szczudlik, zob. Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 114 (poz. 45).
  2. ↑ We wpisie z 1921 w księdze małżeństw podano ojca Michała i inną matkę niż wskazana wyżej. Według tego źródła podano rok urodzenia 1894. Żołnierze niepodległości. Józef Oczkowicz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-12-08]. Według tego źródła urodzony w 1898. Informacje o więźniach. Józef Oczkowicz. auschwitz.org. [dostęp 2019-12-08].
  3. ↑ Według relacji Michaliny Oczkowicz przebywał w obozie Auschwitz od 31 stycznia 1941 do 17 października 1941, zob. Deklaracje (N) ↓, s. 8
  4. ↑ Według relacji Michaliny Oczkowicz po ponownym aresztowaniu był osadzony w więzieniu w Sanoku od 4 marca do 10 września 1942, zob. Deklaracje (N) ↓, s. 8
  5. ↑ Według relacji Michaliny Oczkowicz zmarł 23 kwietnia 1955, zob. Deklaracje (N) ↓, s. 9

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 166 (poz. 32).
  2. ↑ a b c Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 41.
  3. ↑ a b c Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 104 (poz. 150).
  4. ↑ a b Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 272 (poz. 105).
  5. ↑ a b c d Deklaracje (N) ↓, s. 7.
  6. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 271 (poz. 182).
  7. ↑ a b c d e Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 360 (poz. 33).
  8. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 147 (poz. 98).
  9. ↑ Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 15 (poz. 19).
  10. ↑ a b c d e f g h i j k l m Kartoteka CAW ↓, s. 1.
  11. ↑ a b c d e f g h i j Żołnierze niepodległości. Józef Oczkowicz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-12-08].
  12. ↑ a b c Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 129, 286.
  13. ↑ a b M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296.
  14. ↑ Kartoteka CAW ↓, s. 1, 2.
  15. ↑ Kartoteka CAW ↓, s. 2.
  16. ↑ Józef Oczkowicz. Dowództwo Okręgu Korpusu Nr X. Nr 562/1134, Centralne Archiwum Wojskowe, s. 1.
  17. ↑ Relacja rodziny Józefa Oczkowicza.
  18. ↑ a b c Księga pamięci. Transporty Polaków do KL Auschwitz z Krakowa i innych miejscowości Polski Południowej 1940-1944. T. I. Warszawa / Oświęcim: Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, 2002, s. 232.
  19. ↑ a b c Informacje o więźniach. Józef Oczkowicz. auschwitz.org. [dostęp 2019-12-08].
  20. ↑ a b Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1940-1942 (zespół 134, sygn. 100). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 297 (poz. 366).
  21. ↑ a b c Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 370 (poz. 97, 98, 100).
  22. ↑ Akta miasta Sanoka. Wykaz ulic i mieszkań w mieście Sanoku 1931 r. (zespół 135, sygn. 503). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 134.
  23. ↑ a b Deklaracje (N) ↓, s. 7, 9.
  24. ↑ Deklaracje (N) ↓, s. 8.
  25. ↑ a b Józef Oczkowicz. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2019-12-08].
  26. ↑ Indeks do Ksiąg Zaślubionych Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku od roku 1911. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 8 (Tom K, poz. 36).
  27. ↑ Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 69 (poz. 82).
  28. ↑ Michalina Oczkowicz. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2019-12-08].
  29. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 304 (poz. 7).
  30. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 318 (poz. 30).
  31. ↑ Zofia Postawa. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-07-28].
  32. ↑ Marek Oczkowicz. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2019-12-08].
  33. ↑ Deklaracje (N) ↓, s. 9.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków nadzwyczajnych Oberc-Osenowska 1963-1992, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 125). s. 1-68.
  • Józef Oczkowicz. Kartoteka personalna (4583), Centralne Archiwum Wojskowe, s. 1-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Oczkowicz_(1897–1955)&oldid=68877735”