Józef Płonka

Józef Płonka

major
Data i miejsce urodzenia	23 lutego 1891 Zbytków
Data i miejsce śmierci	28 listopada 1973 Zbytków, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1915–1946
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	3 Pułk Piechoty Legionów 4 Pułk Piechoty Legionów 3 Pułk Strzelców Podhalańskich
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa
Odznaczenia

Józef Płonka (ur. 23 lutego 1891 w Zbytkowie, zm. 28 listopada 1973 tamże) – polski działacz społeczny, nauczyciel, polityk sanacyjny, poseł na Sejm IV kadencji w II RP (1935–1938) i Sejm Śląski (1935–1939).

Życiorys

Urodził się 23 lutego 1891 r. w wielodzietnej rodzinie robotniczej w Zbytkowie. Ukończył szkołę ludową w Strumieniu, naukę kontynuował w gimnazjum, a następnie w Polskim Seminarium Nauczycielskim w Bobrku k. Cieszyna. W 1910 r. zdał maturę. W 1912 zdał egzamin kwalifikacyjny dla nauczycieli. Pracował w szkołach ludowych w Łąkach, Marklowicach Górnych i Michałowicach k. Ostrawy. Działał społecznie w Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego, będąc naczelnikiem „Sokoła” we Frysztacie, od 1912 r. organizował i ćwiczył wojskowe drużyny Sokole.

Był czynnym uczestnikiem walk I wojny światowej, służył w 3 i 4 pułku piechoty Legionów Polskich. W 1918 r. uczestniczył w przejściu przez linię frontu II Brygady pod Rarańczą oraz w szeregach II Korpusu Polskiego w bitwie pod Kaniowem. W maju 1918 r. dostał się do niewoli niemieckiej, z której udało mu się zbiec. Następnie działał w POW. Uczestniczył w rozbrajaniu wojsk niemieckich w Warszawie w listopadzie 1918. Walczył w wojnie polsko-ukraińskiej o Galicję Wschodnią. W czasie konfliktu polsko-czeskiego 1919–1920 zorganizował Ochotniczy Batalion Piechoty Ziemi Cieszyńskiej. 28 stycznia 1922 na własną prośbę został przeniesiony do rezerwy w stopniu kapitana. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 120. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 74 Pułku Piechoty w Lublińcu. W 1934, jako oficer rezerwy posiadał przydział do 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku.

Po zwolnieniu w wojska prowadził gospodarstwo rolne w rodzinnym Zbytkowie. W 1935 r. został wybrany posłem z okręgu nr 92 (Bielsko Śląskie) z ramienia Narodowo-Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy, zdobywając 35960 głosów. W latach 1935–1939 był też posłem na Sejm Śląski. W latach 1935–1936 wydawał tygodnik „Śląska Brygada”. I-wiceprezes Zarządu Okręgu Katowice Związku Legionistów Polskich w 1936 roku.

Podczas kampanii wrześniowej przebywał w Ośrodku Zapasowym 21 Dywizji Piechoty Górskiej. Po 17 września przekroczył granicę Rumunii, skąd zdołał przedostać się do Francji. Po jej upadku w 22 czerwca 1940 r. przybył do Wielkiej Brytanii, gdzie służył m.in. w Stacji Zbornej Oficerów i 3 Brygadzie Kadrowej Strzelców.

Do Polski wrócił w marcu 1946. Po wojnie był przewodniczącym rady nadzorczej mleczarni w Pawłowicach, oraz prezesem kółka rolniczego w Zbytkowie. Zmarł w Zbytkowie, pochowany na cmentarzu w Strumieniu.

Krzyż Kaniowski

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, 1921)
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego
• Odznaka pamiątkowa „Krzyż Kaniowski”
• Medal Zwycięstwa „Médaille Interalliée” (międzysojusznicy)

Bibliografia

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• „Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej” red. nauk. J. Majchrowski s. 398.
• „Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939” T.4 aut. M. Smogorzewska s.391–392.
• „Historia Sejmu Polskiego T.2 II Rzeczpospolita” aut. Andrzej Ajnenkiel, s. 235.
• „Sejm i Senat 1935–1940” Opracował Scriptor, Warszawa 1936, s. 276.
• „Słownik Biograficzny Oficerów Legionów Polskich” T.2. aut. Wiktor Krzysztof Cygan s. 123–125.
• Odpis skrócony aktu zgonu nr 54/1973/1 z USC Strumień.