Jabłoń-Spały
52°56′20″N 22°39′57″E/52,938889 22,665833| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-212[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BWM |
| SIMC |
0402112[5] |
Położenie na mapie gminy Nowe Piekuty  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
| 52°56′20″N 22°39′57″E/52,938889 22,665833[1]
| |
Jabłoń-Spały – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Nowe Piekuty[5][6].
Zaścianek szlachecki Spały należący do okolicy zaściankowej Jabłonia położony był w drugiej połowie XVII wieku w powiecie brańskim ziemi bielskiej województwa podlaskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Jabłoni Kościelnej[8].
Historia wsi[edytuj | edytuj kod]
Wieś założona w XV lub XVI w. W 1528 r. wymieniona jako Seło Wspały. Nazwa pochodzi od czasownika spalić lub od przydomka Wspała. W 1580 r. wzmiankowana jako Wspały. Dziedzicem był Stanisław syn Pawła Wspały. Gospodarował na 5 włókach ziemi[9].
Zamieszkiwana głównie przez różne rody Jabłońskich[10]. Jedna ze wsi okolicy szlacheckiej Jabłoń, wzmiankowanej w XV w. Wsie rozróżnione drugim składnikiem nazwy[11].
W XVI wieku nazwę miejscowości zapisywano jako Wspały. Od 1676 roku pojawia się nazwa współczesna: Spały. W roku 1676 umieszczona w spisie miejscowości Ziemi bielskiej.
Na mapie Podlasia z 1795 r. wyszczególniona jako Spały Jabłoń[9].
W roku 1827 wieś liczyła 13 domów i 68 mieszkańców. Pod koniec XIX w. należała do powiatu mazowieckiego, gmina Piekuty, parafia Jabłoń. Domów 9, grunty rolne o powierzchni 188 morg, uprawiane przez drobnoszlacheckich gospodarzy[11].
We wsi zachował się cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, w którym pochowano żołnierzy wojsk rosyjskich i niemieckich.
W roku 1921 naliczono 9 domów, 2 inne budynki mieszkalne oraz 67 mieszkańców.
W 2008 r. miejscowość liczyła 13 domów i 85 mieszkańców[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42932
- ↑ Wieś Jabłoń-Spały w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 361 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny : struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 91.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ a b c Historia Poszczególnych Miejscowości z Terenu Gminy Nowe Piekuty. www.nowepiekuty.pl. [dostęp 2015-05-08].
- ↑ Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, str. 40–41.
- ↑ a b Jabłoń (2) J. okolica szlachecka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 340.
- Siedziba gminy: Nowe Piekuty
