Jabłonowski
Jabłonowski – polskie nazwisko.
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Nazwisko Jabłonowski należy do grupy nazwisk odmiejscowych, powstało poprzez dodanie formantu -ski do nazwy miejscowości Jabłonowo[1].
Demografia[edytuj | edytuj kod]
W 2013 w Polsce zameldowanych było 3220 osób o tym nazwisku, najwięcej w Mławie (345), Warszawie (250) i powiecie nidzickim (184)[2].
Rody szlacheckie[edytuj | edytuj kod]
Nazwisko Jabłonowski nosiło kilkanaście polskich rodów szlacheckich. Byli to Jabłonowscy herbu: Grzymała, Jasieńczyk, Nabram, Nałęcz, Prawdzic, Prus I, Prus III, Roch, Trzy Gwiazdy, Zaremba. Trzy rody Jabłonowskich pieczętowały się herbami własnymi o nazwie Jabłonowski[3].
Największe znaczenie w Rzeczypospolitej osiągnęli Jabłonowscy herbu Prus III. Jedna z gałęzi rodu otrzymała tytuł książęcy. Najbardziej znanym przedstawicielem tej rodziny był hetman Stanisław Jan Jabłonowski. Jabłonowscy herbu Grzymała dzierżyli w dawnej Polsce wiele urzędów ziemskich, jedna z linii rodu otrzymała tytuł hrabiowski.
Znani Jabłonowscy[edytuj | edytuj kod]
- Anna z Jabłonowskich Leszczyńska h. Prus III (1660 – 1727) – c. Stanisława Jana Jabłonowskiego i Marianny Kazanowskiej, od 1676 żona podskarbiego Rafała Leszczyńskiego, matka króla Polski Stanisława Leszczyńskiego, jej wnuczka Maria Leszczyńska od 1725 królowa Francji (żona Ludwika XV).
- Anna Paulina Jabłonowska (1728-1800) wojewodzina bracławska
- Aleksander Jan Jabłonowski (ok. 1670–1723) chorąży wielki koronny
- Aleksander Walerian Jabłonowski (1829–1913) – polski historyk, etnograf i podróżnik
- Antoni Jabłonowski (zm. 1752) – podczaszy buski
- Antoni Barnaba Jabłonowski (1732–1799) – wojewoda poznański, kasztelan krakowski
- Antoni Jabłonowski (1793–1855) – wicereferendarz Królestwa Polskiego
- Antoni Jabłonowski (poseł) (1835–1874) – poseł do Sejmu Krajowego Galicji III kadencji (1870–1872), właściciel dóbr, redaktor „Rolnika”
- August Dobrogost Jabłonowski (1769-1791) znany jako książę kozak
- Felicjan Jabłonowski (zm. 1778) starosta koropecki
- Jan Stanisław Jabłonowski (marszałek sejmu) (1600-1647) – miecznik wielki koronny, podczaszy wielki koronny
- Jan Stanisław Jabłonowski (kanclerz) (1669-1731) – kanclerz wielki koronny, wojewoda ruski
- Jan Kajetan Jabłonowski (1699-1764) – wojewoda bracławski
- Józef Aleksander Jabłonowski herbu Prus III (1711-1777) – wojewoda nowogródzki, stolnik wielki litewski
- Józef Jabłonowski herbu Grzymała (zm. 1821) – starosta korsuński i wiślicki
- Józef Jabłonowski – poseł do Sejmu krajowego Galicji
- Katarzyna Ossolińska z Jabłonowskich od 1 maja 1789 r., właścicielka m. Krościenko Wyżne
- Leon Jabłonowski (zm.1844) s. Józefa, odziedziczył Odrzykoń i przyległe miejscowości
- Ludwik Jabłonowski (1810-1887) powstaniec, pamiętnikarz
- Maciej Jabłonowski (1569–1619) – rotmistrz królewski
- Maciej Jabłonowski (1757–1844) – prefekt departamentu lubelskiego
- Maksymilian Jabłonowski (1785-1846) senator-wojewoda
- Roch Michał Jabłonowski (ok. 1712-1780) kasztelan wiślicki
- Stanisław Jan Jabłonowski (1634–1702) – hetman wielki koronny, kasztelan krakowski, wojewoda ruski
- Stanisław Karol Jabłonowski (?–1702) – oboźny koronny (dworski) w 1700 roku, starosta bohusławski, błoński, sinnicki, sołotwiński i janowski
- Stanisław Wincenty Jabłonowski (1694–1754) – wojewoda rawski, pisarz
- Stanisław Jabłonowski (zm. 1806) – rotmistrz targowickiej formacji Brygady Kawalerii Narodowej Znaków Hussarskich pod Imieniem Województwa Bracławskiego
- Stanisław Józef Jabłonowski (zm. 1813) – poseł na Sejm Czteroletni, konsyliarz targowicki
- Stanisław Paweł Jabłonowski (1762–1822) – senator, kasztelan, wojewoda
- Stanisław Filip Jabłonowski (ok. 1772–1833)
- Stanisław Jabłonowski (1799–1878) – książę w Królestwie Kongresowym w 1820 roku, powstaniec listopadowy, pionier przemysłu naftowego
- Stanisław Jan Jabłonowski – pisarz ziemski drohicki
- Władysław Jabłonowski (1769-1802) – uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, polski i francuski generał
- Władysław Jabłonowski (1841-1894) – lekarz i etnograf, uczestnik powstania styczniowego
- Władysław Jabłonowski (1865-1956) – krytyk literacki i nowelista
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Aleksandra Cieślikowa, Maria Malec, Kazimierz Rymut, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych,Cz. 3, Odmiejscowe nazwy osobowe, Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, s.64
- ↑ moikrewni.pl
- ↑ Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s.130 i 445 . ISBN 978-83-60597-10-1
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Boniecki: Herbarz polski. T. VIII. Warszawa, 1905.