Jan Bolesław Ożóg

Jan Bolesław Ożóg
Data i miejsce urodzenia	1 marca 1913 ; Nienadówka
Data i miejsce śmierci	1 marca 1991 ; Kraków
Narodowość	Polak
Język	polski
	Nagrody
	nagroda II stopnia ministra kultury i sztuki (1967), nagroda m. Krakowa (1977), nagroda I stopnia ministra kultury i sztuki (1985)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Jan Bolesław Ożóg (ur. 1 marca 1913 w Nienadówce, zm. 1 marca 1991 w Krakowie) – polski poeta, pisarz i felietonista, uważany^{[przez kogo?]} za najwybitniejszego przedstawiciela autentyzmu, członek i współzałożyciel grupy literackiej Barbarus^[1].

Życiorys

Ukończył gimnazjum przy ul. Krakowskiej w Rzeszowie^[2]. Początkowo studiował w Instytucie Teologicznym w Przemyślu. Ukończył polonistykę na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Debiutował w 1935 roku w miesięczniku "Okolica Poetów". W czasie wojny, w latach 1943–1944 uczestniczył w tajnym nauczaniu, był żołnierzem AK, uczestniczył w walkach partyzanckich w 1944 roku. Następnie pracował w latach 1944–1945 jako nauczyciel w Sokołowie Małopolskim^[3], w latach 1945–1950 w Radomiu i w latach 1950–1951 w Bochni. Od 1950 roku mieszkał w Krakowie.

Pochowany został na cmentarzu Rakowickim (na nagrobku data śmierci 28 lutego 1991).

Twórczość (wybór)

Autor liryki nastrojowo-refleksyjnej o kolorycie wiejskim, nawiązującej do pogańskich korzeni Polski. W późniejszym okresie twórczości skłaniał się w stronę pełnego obrazów profanacji, frenezji, erotyki i okrucieństwa katastrofizmu oraz surrealizmu, do końca pozostając jednak wiernym autentyzmowi. Jego wiersze przesiąknięte są elementami krytyki globalizmu i świata industrialnego.

Zaliczany był również do grona prymitywistów. Jego zasługą jest udoskonalenie i spropagowanie autentyzmu Stanisława Czernika jako „nie tylko kierunku literackiego, ale i światopoglądu”^{[potrzebny przypis]}.

Poezja

Wyjazd wnuka, 1937
Ogier i makolągwa, 1939
Kraj, 1945
Zielony wiatr, 1958
Jemioła, 1966
Ziemia Wielkanocna, 1969
Wyspa Barbarus, 1973
Gdy wilk pije piwo, 1980
Gdzie świeci noc, 1985

Proza

Zbiory opowiadań

Chustka, 1958
Popiół mirtowy, 1962
Kiedy ptaki odleciały, 1969

Powieści

Bracia, 1969
Cienie ziemi, 1970

Przypisy

↑ Ewa Głębicka: Grupy literackie w Polsce 1945-1989. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993,2000, s. 322. ISBN 83-214-1203-3. [dostęp 2023-03-01].
↑ Zbigniew Wawszczak. Wychowankowie rzeszowskiego gimnazjum o dawnym i dzisiejszym Rzeszowie, serenadach pod oknami pięknych rzeszowianek i akcji na cesarsko-królewskie orły. „Nowiny Rzeszowskie”. Nr 142, s. 6, 16 czerwca 1960.
↑ Jan Winiarski: Autentysta z Nienadówki. W stulecie urodzin Jana Bolesława Ożoga. nienadowka.jimdo.com. [dostęp 2018-02-28]. (pol.).

Bibliografia

Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni 1939-1991. Leksykon. Gdańsk: Tower Press, 2000, s. 311.

[1] Ewa Głębicka: Grupy literackie w Polsce 1945-1989. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993,2000, s. 322. ISBN 83-214-1203-3. [dostęp 2023-03-01].

[2] Zbigniew Wawszczak. Wychowankowie rzeszowskiego gimnazjum o dawnym i dzisiejszym Rzeszowie, serenadach pod oknami pięknych rzeszowianek i akcji na cesarsko-królewskie orły. „Nowiny Rzeszowskie”. Nr 142, s. 6, 16 czerwca 1960.

[3] Jan Winiarski: Autentysta z Nienadówki. W stulecie urodzin Jana Bolesława Ożoga. nienadowka.jimdo.com. [dostęp 2018-02-28]. (pol.).

[1]

[2]

[3]