Jeleń olbrzymi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jeleń olbrzymi
Megaloceros giganteus
(Blumenbach, 1799)
Okres istnienia: 0,4–0,0077 mln lat temu
0.4/0.0077
0.4/0.0077
Ilustracja
Rekonstrukcja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

parzystokopytne

Podrząd

przeżuwacze

Rodzina

jeleniowate

Rodzaj

Megaloceros

Gatunek

jeleń olbrzymi

Zasięg występowania
Mapa występowania

Jeleń olbrzymi, łoś irlandzki (Megaloceros giganteus[1]) – gatunek wymarłego ssaka z rodziny jeleniowatych.

Żył od środkowego plejstocenu do wczesnego holocenu od 500 tys. do 7700 lat temu. Zamieszkiwał północną Europę (najwięcej jego szczątków znaleziono w Irlandii), północną Azję i północną Afrykę. Wielkością był zbliżony do łosia, osiągał ok. 2,1 m wysokości w kłębie. Posiadał poroże przekraczające 3,5 m rozpiętości, ważące około 40 kg. Żywił się tym, czym dzisiejsze jelenie. Z rysunków naskalnych wynika, że człowiek pierwotny często spotykał się z tym stworzeniem i polował na nie.

Ze względu na łopatowaty kształt poroża jeleń olbrzymi był uważany za bliskiego krewniaka daniela. Późniejsze badania morfologiczne i molekularne wskazały jednak na jego bliższe pokrewieństwo z jeleniem szlachetnym i wapiti. Dopiero badania genetyczne z 2005 r. potwierdziły, że jego najbliższym krewnym jest jednak faktycznie daniel[2].

Jedyny w Polsce kompletny szkielet jelenia olbrzymiego można zobaczyć na wystawie „Układ kostny kręgowców” w Muzeum Przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego[3].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Megaloceros: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”; κερας keras, κερατος keratos „róg”[4].
  • giganteus: łac. giganteus „gigantyczny, olbrzymi”, od gigas, gigantis „gigant, olbrzym”, od gr. γιγας gigas, γιγαντος gigantos „gigant, olbrzym”[5].

Jeleń olbrzymi w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Jeleń olbrzymi pojawił się w książkach Zaginiony świat (The Lost World) autorstwa Arthura Conana Doyle’a, w Sadze o Królestwie Światła (Legenden om Ljusets rike) autorstwa Margit Sandemo, w cyklu powieściowym „Dzieci Ziemi” ("Earth's Children") autorstwa Jean Marie Auel, oraz wyprodukowanych przez BBC serialach dokumentalnych Wędrówki z bestiami (Walking with Beasts) i Wędrówki z jaskiniowcami (Walking with Caveman). W Irlandii, przy drodze N20 pomiędzy miejscowościami Mallow i Cork, stoi naturalnej wielkości figura tego zwierzęcia.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. W literaturze spotykana jest błędnie pisana nazwa Megaceros giganteus. Megaceros to rodzaj glewikowców.
  2. Lister et al. The phylogenetic position of the 'giant deer' Megaloceros giganteus, Nature 438, 850-853 (8 December 2005) | doi:10.1038/nature04134 (en)
  3. Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Wrocławskiego. Płetwal błękitny, tur, mamutak., www.muzeum-przyrodnicze.uni.wroc.pl [dostęp 2020-07-10].
  4. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 404, 1904. (ang.). 
  5. Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).