Jerzy Niemojowski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Niemojowski
Jerzy Kłosowski
Data i miejsce urodzenia

8 grudnia 1918
Nowy Sącz

Data i miejsce śmierci

31 marca 1989
Londyn

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła

„Anita”

Jerzy Niemojowski (ur. 8 grudnia 1918 w Nowym Sączu[1], zm. 31 marca 1989 w Londynie) – polski poeta oraz tłumacz literatury iberoamerykańskiej i anglosaskiej[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W Nowym Sączu uczęszczał do gimnazjum im. Jana Długosza o profilu klasycznym. W 1937 (jeszcze pod nazwiskiem Jerzy Kłosowski) wraz ze szkolnymi kolegami: Henrykiem Einhornem oraz Zdzisławem Wróblewskim założył grupę literacko-artystyczną „Przełęcz”[2] i redagował pismo młodzieży nowosądeckiej Zew Gór. Następnie studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego[1]. Należał do Klubu Młodych Artystów Krakowa, skupionych wokół pisma Nasz Wyraz[3], na którego łamach publikował swoje wiersze (1938). W 1939 roku jako ochotnik przystąpił do kampanii wrześniowej. W latach 1940–1943 był działaczem podziemia na Podhalu. W marcu 1943 został aresztowany przez Gestapo. Do 1945 był więźniem obozów koncentracyjnych Heidelager (Pustków), Sachsenhausen (obecnie dzielnica Oranienburga w Brandenburgii) i Mittelbau-Dora w Turyngii[1]. W czasie ewakuacji obozu Dora przez Niemców, zbiegł i zmienił nazwisko na Niemojowski[4]. Do 1947 roku przebywał w amerykańskiej strefie okupacyjnej w Niemczech, gdzie nakładem Związku Wychodźstwa w Hanowerze ogłosił swoje pierwsze zbiory poezji i prozy.

W 1947 wyemigrował do Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył Szkołę Handlu Zagranicznego w Londynie[1] oraz studiował na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Londyńskiego. Od 1951 r. pracował jako urzędnik kolei brytyjskich i działacz związków zawodowych. Równolegle publikował swoją poezję i przekłady z angielskiego, hiszpańskiego i portugalskiego. Jednym z najważniejszych przekładów było tłumaczenie poematów T.S Eliota, wydane wraz z własnym esejem pt. „Teoretyczne rozważania i praktyka przekładu poetyckiego”, ważnym dla poznania poetyckich założeń Niemojowskiego[3]. Przez pewien czas związany z londyńską grupą poetycką „Kontynenty”. Jego liryki zamieszczono w antologii tej grupy „Opisane z pamięci”. Pierwsze książki drukował w Hannowerze, wśród nich – dramat wierszem „Wyszywane orłami”.

W 1938 napisał zaginiony „Taniec z pochodniami”. W 1949 powstała „Anita”, wyróżniona w 1953 na konkursie w Chicago. Dwie pierwsze sztuki „na tematy polskie” miały korespondować z dwoma sztukami „na tematy antyczne”, niedokończoną „Ismeną” i projektowaną „Tragedią pana Minotaura z Knossos”. „Anita” to wydobyty z rękopisu, nigdy nie grany, „utwór wysoce kontrowersyjny”, tragedia w typie Eliotowskim, rygorystycznie przestrzegająca jedności czasu, miejsca i akcji, napisana białym trzynastozgłoskowcem[5]. Pracował również nad antologią wierszy poetów-kombatantów z II wojny światowej. Nie została ona wydana, jego pracę przerwała nagła śmierć w 1989.

Członek Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

  • Zmartwychwstanie zabitych. Nivola Hanower, 1946[1]
  • Wyszywane orłami: Dramat, 1946[1]
  • Najkosztowniejszy poemat, Hanower, 1946[1]
  • Karta poetycka, Londyn, 1955
  • Źrenice. Dwa arkusze poezji 1956[1]
  • Epigramaty, Londyn, Oficyna Poetów i Malarzy, 1963[1]
  • Opisane z pamięci, Warszawa 1965, PIW, opr. A. Lam – wybrane liryki
  • Koncert na głos kobiecy, Warszawa: „Czytelnik”, 1967[1]
  • Karnet indygowłosej, Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1970[1]
  • Appassionata, Czytelnik 1971[1]
  • Wiersze wczesne wybrane, wybór i wstęp Ryszard Matuszewski, Warszawa, „Czytelnik”, 1983[1]
  • Kawalkady piekła, Kraków/Wrocław: Wydaw. Literackie, 1985
  • Posępne wina, Warszawa: „Czytelnik”, 1993
  • Rdzeniom goryczy, Warszawa: „Czytelnik”

Tłumaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Lisowski 1985 ↓.
  2. ↑ „Słownik biobibliograficzny” Współcześni Polscy Pisarze i Badacze Literatury, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA, tom IX, Warszawa 2004, s. 300
  3. ↑ a b Za: Ryszard Matuszewski, Wspomnienie 1989
  4. ↑ Za: https://web.archive.org/web/20160304004003/http://saczopedia.wmediach.pl/glossary/niemojowski-jerzy/
  5. ↑ Za: http://lubimyczytac.pl/autor/41733/jerzy-niemojowski

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Lesław Bartelski M.: Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Wydawn. Nauk. PWN. ISBN 83-01-11593-9.
  • Jerzy Niemojowski: Kawalkady piekła. Nota o autorze. Krzysztof Lisowski (red.). Wydawnictwo Literackie, 1985, s. 2. ISBN 83-08-01393-7.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Niemojowski&oldid=72127626”