Jerzy Niemojowski

Jerzy Niemojowski
Jerzy Kłosowski
Data i miejsce urodzenia	8 grudnia 1918 ; Nowy Sącz
Data i miejsce śmierci	31 marca 1989 ; Londyn
Dziedzina sztuki	literatura
	Ważne dzieła
	„Anita”

Jerzy Niemojowski (ur. 8 grudnia 1918 w Nowym Sączu^[1], zm. 31 marca 1989 w Londynie) – polski poeta oraz tłumacz literatury iberoamerykańskiej i anglosaskiej^[1].

Życiorys

W Nowym Sączu uczęszczał do gimnazjum im. Jana Długosza o profilu klasycznym. W 1937 (jeszcze pod nazwiskiem Jerzy Kłosowski) wraz ze szkolnymi kolegami: Henrykiem Einhornem oraz Zdzisławem Wróblewskim założył grupę literacko-artystyczną „Przełęcz”^[2] i redagował pismo młodzieży nowosądeckiej Zew Gór. Następnie studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego^[1]. Należał do Klubu Młodych Artystów Krakowa, skupionych wokół pisma Nasz Wyraz^[3], na którego łamach publikował swoje wiersze (1938). W 1939 roku jako ochotnik przystąpił do kampanii wrześniowej. W latach 1940–1943 był działaczem podziemia na Podhalu. W marcu 1943 został aresztowany przez Gestapo. Do 1945 był więźniem obozów koncentracyjnych Heidelager (Pustków), Sachsenhausen (obecnie dzielnica Oranienburga w Brandenburgii) i Mittelbau-Dora w Turyngii^[1]. W czasie ewakuacji obozu Dora przez Niemców, zbiegł i zmienił nazwisko na Niemojowski^[4]. Do 1947 roku przebywał w amerykańskiej strefie okupacyjnej w Niemczech, gdzie nakładem Związku Wychodźstwa w Hanowerze ogłosił swoje pierwsze zbiory poezji i prozy.

W 1947 wyemigrował do Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył Szkołę Handlu Zagranicznego w Londynie^[1] oraz studiował na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Londyńskiego. Od 1951 r. pracował jako urzędnik kolei brytyjskich i działacz związków zawodowych. Równolegle publikował swoją poezję i przekłady z angielskiego, hiszpańskiego i portugalskiego. Jednym z najważniejszych przekładów było tłumaczenie poematów T.S Eliota, wydane wraz z własnym esejem pt. „Teoretyczne rozważania i praktyka przekładu poetyckiego”, ważnym dla poznania poetyckich założeń Niemojowskiego^[3]. Przez pewien czas związany z londyńską grupą poetycką „Kontynenty”. Jego liryki zamieszczono w antologii tej grupy „Opisane z pamięci”. Pierwsze książki drukował w Hannowerze, wśród nich – dramat wierszem „Wyszywane orłami”.

W 1938 napisał zaginiony „Taniec z pochodniami”. W 1949 powstała „Anita”, wyróżniona w 1953 na konkursie w Chicago. Dwie pierwsze sztuki „na tematy polskie” miały korespondować z dwoma sztukami „na tematy antyczne”, niedokończoną „Ismeną” i projektowaną „Tragedią pana Minotaura z Knossos”. „Anita” to wydobyty z rękopisu, nigdy nie grany, „utwór wysoce kontrowersyjny”, tragedia w typie Eliotowskim, rygorystycznie przestrzegająca jedności czasu, miejsca i akcji, napisana białym trzynastozgłoskowcem^[5]. Pracował również nad antologią wierszy poetów-kombatantów z II wojny światowej. Nie została ona wydana, jego pracę przerwała nagła śmierć w 1989.

Członek Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.

Twórczość

Zmartwychwstanie zabitych. Nivola Hanower, 1946^[1]
Wyszywane orłami: Dramat, 1946^[1]
Najkosztowniejszy poemat, Hanower, 1946^[1]
Karta poetycka, Londyn, 1955
Źrenice. Dwa arkusze poezji 1956^[1]
Epigramaty, Londyn, Oficyna Poetów i Malarzy, 1963^[1]
Opisane z pamięci, Warszawa 1965, PIW, opr. A. Lam – wybrane liryki
Koncert na głos kobiecy, Warszawa: „Czytelnik”, 1967^[1]
Karnet indygowłosej, Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1970^[1]
Appassionata, Czytelnik 1971^[1]
Wiersze wczesne wybrane, wybór i wstęp Ryszard Matuszewski, Warszawa, „Czytelnik”, 1983^[1]
Kawalkady piekła, Kraków/Wrocław: Wydaw. Literackie, 1985
Posępne wina, Warszawa: „Czytelnik”, 1993
Rdzeniom goryczy, Warszawa: „Czytelnik”

Tłumaczenia

Maska i pieśń: antologia poezji, Ezra Pound, Monachium: Elisabeth Kottmeier i Igor J. Kostecki, 1960^[1]
Ewokacje: krótka antologia poezji Ameryki Iberyjskiej, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968^[1]
Szkice krytyczne, wybrała, przeł. i wstępem opatrzyła Maria Niemojowska, ‬wiersze przeł. Jerzy Niemojowski, Edward Porębowicz‬, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972
Surowe sonety, Igor Kostecki, 1976^[1]
Poematy, Thomas Stearns Eliot, przekł. i szkic o teorii i praktyce przekładu poetyckiego Jerzego Niemojowskiego., Londyn: nakładem prywatnym, 1978^[1]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Lisowski 1985 ↓.
↑ „Słownik biobibliograficzny” Współcześni Polscy Pisarze i Badacze Literatury, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA, tom IX, Warszawa 2004, s. 300
↑ ^a ^b Za: Ryszard Matuszewski, Wspomnienie 1989
↑ Za: https://web.archive.org/web/20160304004003/http://saczopedia.wmediach.pl/glossary/niemojowski-jerzy/
↑ Za: http://lubimyczytac.pl/autor/41733/jerzy-niemojowski

Bibliografia

Lesław Bartelski M.: Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Wydawn. Nauk. PWN. ISBN 83-01-11593-9.
Jerzy Niemojowski: Kawalkady piekła. Nota o autorze. Krzysztof Lisowski (red.). Wydawnictwo Literackie, 1985, s. 2. ISBN 83-08-01393-7.

[CITEREFLisowski1985-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Lisowski 1985 ↓.

[2] „Słownik biobibliograficzny” Współcześni Polscy Pisarze i Badacze Literatury, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA, tom IX, Warszawa 2004, s. 300

[ReferenceA-3] Za: Ryszard Matuszewski, Wspomnienie 1989

[4] Za: https://web.archive.org/web/20160304004003/http://saczopedia.wmediach.pl/glossary/niemojowski-jerzy/

[5] Za: http://lubimyczytac.pl/autor/41733/jerzy-niemojowski

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]