Jolenta Helena
{{{tytuły}}} | |
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{podpis grafiki}}}]] {{{podpis grafiki}}} | |
Data i miejsce urodzenia |
{{{data urodzenia}}} |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
{{{data śmierci}}} |
Czczony przez |
{{{kościół}}} |
Beatyfikacja |
{{{data beatyfikacji}}} |
Kanonizacja |
{{{data kanonizacji}}} |
Wspomnienie |
{{{wspomnienie}}} |
Atrybuty |
{{{atrybuty}}} |
Patron |
{{{patron}}} |
Szczególne miejsca kultu |
{{{miejsce kultu}}} |
[[Plik:{{{faksymile}}}|130x100px|alt=Faksymile|{{{opis faksymile}}}]] {{{opis faksymile}}} |
Jolenta Helena, również błogosławiona Jolenta[a] (ur. ok. 1244 w Ostrzyhomiu, zm. 17 czerwca 1298 w Gnieźnie) – królewna węgierska z dynastii Arpadów, siostra św. Kingi, księżna kaliska, od 1257 wielkopolska, klaryska (OSC), błogosławiona Kościoła rzymskokatolickiego.
Życiorys
Jolenta Helena (również Johelet) była córką króla Węgier Beli IV i Marii Laskariny. Jej ciotką była św. Elżbieta z Turyngii (Elżbieta Węgierska), stryjenką bł. Salomea. W 1256 została wydana za księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego. Uroczystości ślubne odbyły się w Krakowie na Wawelu. Młodych błogosławił biskup Prandota. Przedtem uzyskano z Węgier zgodę rodziców królewny. Według Długosza gody weselne trwały kilkanaście dni. Jolenta w chwili ślubu liczyła dwanaście lat. Wychowywała się w atmosferze ascezy, pobożności i surowych obyczajów. Wielu jej najbliższych krewnych zostało później zaliczonych w poczet świętych lub błogosławionych. Jolenta po ślubie przyjęła drugie imię Helena, może dlatego, że pierwsze, otrzymane po francuskiej prababce, brzmiało zbyt obco. W latach następnych używała obu imion jednocześnie lub wymiennie.
Z powodu kłopotów księcia Bolesława w Wielkopolsce ogarniętej wojną, Arpadówna dwa kolejne lata przebywała na dworze księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego (będącego mężem jej siostry, Kingi). Po tym czasie została sprowadzona na dwór męża. W siedem lat po ślubie Jolencie urodziła się pierwsza córka, która otrzymała imię Elżbieta, zaś w kilka lat później na świat zawitała Jadwiga. Około 1276 urodziła się ostatnia z sióstr, Anna. Księżniczki wychowywały się wraz z licznym rodzeństwem stryjecznym, gdyż Przemysł I, brat Bolesława, już nie żył, a Bolesław Pobożny stał się opiekunem czterech bratanic i chłopca - Przemysła II, w imieniu którego zaczął rządzić drugą połową Wielkopolski[1].
Jolenta Helena i Bolesław doczekali się trzech córek:
- Elżbieta, urodzona między 1261 a 1263, między 1277 a 1278 została wydana za księcia legnickiego Henryka,
- Jadwiga, urodziła się między 1270 a 1275. Na przełomie lat 1292/1293 została poślubiona przez księcia kujawskiego Władysława Łokietka,
- Anna, urodzona w 1276, wstąpiła do klasztoru klarysek w Gnieźnie.
Wkrótce po śmierci męża (13 lub 14 kwietnia 1279), Jolenta Helena wyjechała na dwór swej siostry Kingi do Krakowa, następnie powróciła do Wielkopolski i od 1284 była mniszką Zakonu Świętej Klary w Gnieźnie, gdzie zmarła ok. 1300 roku.
Kult
Nekrolog z Lądu podaje jako datę jej śmierci, w opinii świętości, dzień 17 czerwca 1298. Jej grób zasłynął łaskami i cudami i stał się miejscem pielgrzymek. Pierwszy żywot Jolenty ukazał się jednak dopiero w 1723.
Aprobaty kultu[2] Jolenty dokonał 14 czerwca 1827 papież Leon XII[3], który wyznaczył dzień wspomnienia na dzienną rocznicę śmierci (17 czerwca). Na skutek trudności, jakie stawiał w Poznańskiem ówczesny rząd pruski, uroczystości beatyfikacyjne mogły się odbyć dopiero w 1834. Z tej okazji relikwie bł. Jolenty przeniesiono do kaplicy jej zakonu (klarysek), którą odtąd poczęto nazywać imieniem bł. Jolenty[4].
Obecnie wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 15 czerwca (w polskim Kościele katolickim ma rangę wspomnienia obowiązkowego).
Jolenta jest patronką archidiecezji gnieźnieńskiej, Kalisza i Wielkopolski[5] oraz chrześcijańskich matek.
W ikonografii przedstawiona jest jako klaryska z krzyżem, jako czcicielka Męki Pańskiej. Czasami klęczy obok św. Kingi.
Zobacz też
- kult świętych
- modlitwa za wstawiennictwem świętego
- parafie pw. bł. Jolenty
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- ↑ E. Rudzki, Polskie Królowe cz. I
- ↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 6: W-Z. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2007, s. 606. ISBN 978-83-7318-736-8.
- ↑ Blessed Helen of Poland. [dostęp 2012-10-28].
- ↑ Relikwie bł. Jolenty na stronie źródłowej parafii w Gnieźnie
- ↑ Biegus W., Bł. Jolenta : księżna kaliska patronka Wielkopolski, Rzeszów 1930, s. 6.
Bibliografia
- Błogosławiona Jolenta, księżna, zakonnica - materiały na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 27.05.2010]
- Materiały o bł. Jolencie na stronie Parafii bł. Jolenty w Gnieźnie